Zbigniew Messner

Zbigniew Messner

Data i miejsce urodzenia	13 marca 1929 Stryj, Polska
Data i miejsce śmierci	10 stycznia 2014 Warszawa, Polska
Członek Rady Państwa
Okres	od 23 grudnia 1988 do 19 lipca 1989
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Prezes Rady Ministrów
Okres	od 6 listopada 1985 do 27 września 1988
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Wojciech Jaruzelski
Następca	Mieczysław Rakowski
Wiceprezes Rady Ministrów
Okres	od 22 listopada 1983 do 12 listopada 1985
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Odznaczenia

Zbigniew Stefan Messner (ur. 13 marca 1929 w Stryju, zm. 10 stycznia 2014 w Warszawie) – polski profesor nauk ekonomicznych, pracownik naukowy i polityk, członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego PZPR (1981–1988), wiceprezes Rady Ministrów w latach 1983–1985, prezes Rady Ministrów w latach 1985–1988, poseł na Sejm PRL IX kadencji, członek Rady Państwa (1988–1989).

Życiorys

Młodość

Urodził się jako najstarszy syn Henryka i Bronisławy w ówcześnie leżącym na terenie Polski Stryju (obecnie leży na Ukrainie). W 1945, wraz z rodzicami i dwoma braćmi, został przesiedlony z Kresów Wschodnich do Gliwic^[1]. Studia ukończył w 1953 w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach, a w 1961 doktoryzował się na tej uczelni (praca pt. Rachunek kosztów produkcji wydziałów wielkich pieców i kierunki jego rozwoju w polskim hutnictwie żelaza). 9 grudnia 1969 uzyskał habilitację (rozprawa pt. Rachunek kosztów jako instrument zarządzania przedsiębiorstwem przemysłowym) jako pierwszy naukowiec w historii Katedry Rachunkowości. W 1977 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Od 1968 był prorektorem, a od 1975 do 1982 rektorem tej uczelni. Od 1972 do 1982 był dyrektorem Instytutu Organizacji Przetwarzania Danych WSE^[2].

Od grudnia 1963 do 30 lipca 1968 był prezesem klubu piłkarskiego Piast Gliwice^[1].

Działalność polityczna w PRL

Od 1954 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, od 5 listopada 1980 do grudnia 1983 pełnił funkcję przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, od 1981 zasiadał w Biurze Politycznym Komitetu Centralnego PZPR, równolegle od 8 stycznia 1981 do 30 listopada 1983 był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w województwie katowickim. W latach 1981–1983 był także członkiem Komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej^[3]. 2 września 1982 na mocy decyzji Biura Politycznego KC PZPR wszedł w skład Komitetu Honorowego uroczystości żałobnych Władysława Gomułki^[4].

Wicepremier ds. ekonomicznych od 22 listopada 1983. Poseł na Sejm w latach 1985–1989. 6 listopada 1985, po mianowaniu Wojciecha Jaruzelskiego na funkcję Przewodniczącego Rady Państwa – powołany na urząd Prezesa Rady Ministrów. Jako ekonomista miał się zająć wprowadzaniem trudnych reform gospodarczych („drugiego etapu reformy”), co skończyło się fiaskiem. Społeczeństwo w referendum w 1987 opowiedziało się za „radykalnym uzdrowieniem gospodarki” oraz poparło „polski model głębokiej demokratyzacji życia politycznego”. Referendum nie uzyskało mocy wiążącej wskutek nieuzyskania wymaganej przez ustawę większości głosów wszystkich uprawnionych. Z powodu porażki w referendum, a także po fali strajków wiosną i latem 1988 spowodowanych pogarszającą się sytuacją gospodarczą, 19 września złożył dymisję z funkcji premiera. Kandydował bez powodzenia na posła w czerwcowych wyborach z 1989.

W Biurze Politycznym pozostawał do X plenum Komitetu Centralnego PZPR w grudniu 1988, kiedy to Wojciech Jaruzelski przeprowadził rekonstrukcję BP. Z Biura odeszli wówczas, obok Zbigniewa Messnera, między innymi Józef Baryła, Tadeusz Porębski oraz Zofia Stępień. Do rozwiązania PZPR w styczniu 1990 pozostawał w składzie KC. W 1988 został wybrany w skład Rady Państwa, do której należał do czasu wyborów prezydenckich w 1989.

Działalność po 1989

Po 1989 powrócił do działalności naukowej. Jest autorem książek i publikacji z zakresu ekonomii, przede wszystkim zastosowań informatyki w ekonomii i rachunkowości. Ostatnia jego publikacja książkowa to Teoretyczne podstawy rachunkowości (Warszawa 1994). Był również przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej Krajowej Izby Biegłych Rewidentów, a także (w latach 2003–2014) prezesem Zarządu Głównego oraz członkiem honorowym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce^[5][6].

W 2003 wybrano go do rady nadzorczej Banku Gospodarki Żywnościowej jako reprezentanta Skarbu Państwa^[7].

Zmarł w Warszawie 10 stycznia 2014^[8]. 8 dni później został pochowany na cmentarzu w Konstancinie-Jeziornie^[9].

Życie prywatne

Żonaty z Ireną Messner z domu Laris-Domańską (1929–2012), poetką, z którą miał dwie córki^[10].

Nagrody i odznaczenia

W 1986 został doktorem honoris causa Uniwersytetu Marcina Lutra w Halle i Wittenberdze. Otrzymał również nagrody resortowe I, II i III stopnia, a także następujące odznaczenia^[7]:

• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1997)^[11]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (2000)^[12]
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”
• Tytuł „Honorowy Górnik PRL”^[13]
• Złoty Order „Gwiazda Przyjaźni między Narodami” (Niemcy Wschodnie, 1986)^[14]
• Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1985)^[15]
• Jubileuszowy Medal 100. Rocznicy Urodzin Georgi Dymitrowa (Bułgaria, 1983)^[16]

Zobacz też

• Rząd Zbigniewa Messnera

Przypisy

Bibliografia

• Habilitacje, doktoraty. ue.katowice.pl. [dostęp 2014-05-12].
• Informacje w BIP IPN. [dostęp 2017-07-05].