Zbigniew Pronaszko
 Zbigniew Pronaszko (1949) | |
| Data i miejsce urodzenia | 27 maja 1885 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 8 lutego 1958 |
| Narodowość | polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Odznaczenia | |
    | |
Zbigniew Pronaszko (ur. 27 maja 1885 w Derebczynie, zm. 8 lutego 1958 w Krakowie[1]) – polski malarz, rzeźbiarz, scenograf, współtwórca teatru awangardowego Cricot.
Życiorys
W 1905 rozpoczął studia w SSP w Kijowie, które w latach 1906–1911 kontynuował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1917 wspólnie z bratem Andrzejem Pronaszko i Tytusem Czyżewskim założył grupę artystyczną Ekspresjoniści Polscy (w 1919 przemianowana na Formistów). W latach 1919–1920 pracował dla teatru „Reduta” jako scenograf, zaś w 1925–1926 dla Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Warszawie. Od 1920 wykładał w Wolnej Szkole Malarstwa Ludwiki Mehofferowej w Krakowie. W latach 1923–1924 był kierownikiem katedry malarstwa monumentalnego na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1933 współzałożyciel teatru Cricot, dla którego projektował dekoracje i kostiumy. Od 1945 był profesorem, a w latach 1949–1951 rektorem ASP w Krakowie[2].
Brał udział we wszystkich oficjalnych zagranicznych wystawach polskiej sztuki. Jego twórczość malarska związana jest z formizmem i koloryzmem.
W 1937 wyróżniony złotym medalem za malarstwo na Międzynarodowej Wystawie „Sztuka i Technika” w Paryżu[3], w 1953 otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia za twórczość w dziedzinie portretu a w szczególności za portret Solskiego[4], a w 1955 Nagrodę Państwową I stopnia[5].
Pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC11-14-17)[6].
Odznaczenia
- Order Sztandaru Pracy I klasy (31 maja 1955)[7],
- Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)[8],
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954)[9],
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 lutego 1955)[10].
Niektóre prace
- 1917: rzeźba Popiersie T. Czyżewskiego
- 1922: projekt pomnika Adama Mickiewicza
- 1928: obraz Pejzaż z Cagnes
Galeria
Witraż „Motyle” (1914),
Kraków, ul. Piłsudskiego 9,
nadświetle
Przypisy
- ↑ Zbigniew Pronaszko na www.artyzm.com. [dostęp 2012-11-28].
- ↑ Zbigniew Pronaszko, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2020-02-03].
- ↑ Pronaszko Zbigniew. encyklopediakrakowa.pl. [dostęp 2019-02-21].
- ↑ Nagrody państwowe za rok 1953. „Dziennik Polski”, rok IX, nr 173 (2948), s. 7.
- ↑ Nagrody państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII nr 173 (3656), s. 5
- ↑ GROBONET 2.6 - wyszukiwarka osób pochowanych - Cmentarz parafialny Kraków Salwator, krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2020-02-03].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 81, poz. 966 „w związku z 70 rocznicą urodzin za wybitne zasługi w dziedzinie sztuk plastycznych”.
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w diedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410.
Linki zewnętrzne
- Na stronie Muzeum Narodowego w Krakowie
- Notka biograficzna i galeria obrazów na stronie artyzm.com
- Zbigniew Pronaszko w serwisie Culture.pl
- Instituto Polaco de Cultura (Madrid): Artola, Inés R. (2015), Formiści: la síntesis de la modernidad (1917 – 1922). Conexiones y protagonistas, Granada: Libargo. culturapolaca.es. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-21)]. ISBN 978-84-938812-7-6
Media użyte na tej stronie
Zbigniew Pronaszko, Polish painter
Autor: Gapcior, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Zbigniewa Pronaszki na Cmentarzu Salwatorskim
-POL%2c_Krak%c3%b3w.jpg)
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Kamienica przy ulicy Józefa Piłsudskiego 9 w Krakowie. Witraż w nadświetlu „Motyle” wykonany w 1914 roku przez Krakowski Zakład Witrażów S. G. Żeleński, proj. Zbigniew Pronaszko.
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy