Zbigniew Szostak

Zbigniew Marian Szostak

kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia	11 listopada 1915 Warszawa
Data i miejsce śmierci	15 sierpnia 1944 Nieszkowice Wielkie
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	dywizjon 300 dywizjon 301 1586 eskadra specjalnego przeznaczenia
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Zbigniew Marian Szostak (ur. 11 listopada 1915 w Warszawie, zm. 15 sierpnia 1944 w Nieszkowicach Wielkich koło Bochni) – kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Był absolwentem Gimnazjum im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1934)^[1] i Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Sadkowie koło Radomia, którą skończył z pierwszą lokatą. Zapewniło to mu pierwszeństwo w przyjęciu do PLL LOT na stanowisko pilota komunikacyjnego. Latał na samolotach PWS-24, Lockheed L-10. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 56. lokatą w korpusie oficerów rezerwy lotnictwa^[2]. We wrześniu 1939 ewakuował się do Anglii na samolocie Lockheed L-14.

Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF 76684^[3]. Służbę rozpoczął w dywizjonie 300, gdzie odbył pierwszą turę lotów bojowych na samolocie Vickers Wellington. Po odpoczynku wykonał drugą turę lotów, walcząc w składzie 301 Dywizjonu Bombowego. Po rozformowaniu tegoż dywizjonu walczył w 1586 eskadrze specjalnego przeznaczenia, dokonując zrzutów broni i zaopatrzenia nad okupowanymi krajami Europy na samolocie Handley Page Halifax. Latał (oprócz B-25) na wszystkich typach samolotów bombowych jakimi dysponowały PSP na Zachodzie. Wsławił się nie tylko wybitną odwagą, ale niezwykłą precyzją pilotażu. Zwłaszcza na samolocie B-24 Liberator demonstrował wielokrotnie możliwości tak swoje, jak i tego samolotu, lądując na lotniskach dla samolotów myśliwskich i startując z nich z wykorzystaniem drogi do kołowania w początkowej fazie rozbiegu.

Dnia 14 sierpnia 1944 roku samolot Liberator o numerze bocznym KG89OGR-S z załogą:

• I pilot: kpt. Zbigniew Szostak
• II pilot: plut. Józef Bielicki
• nawigator: kpt. Stanisław Daniel
• radiotelegrafista: plut. Józef Witek
• bombardier: plut. Tadeusz Dubowski
• mechanik pokładowy: plut. Wincenty Rutkowski
• strzelec: plut. Stanisław Malczyk

wystartował z lotniska w Brindisi we Włoszech. Po dokonaniu zrzutu w okolicach pl. Krasińskich w Warszawie został zaatakowany przez niemieckie myśliwce nad Puszczą Niepołomicką. Dowódca kpt. Zbigniew Szostak rozkazał opuszczenie palącego się samolotu. Załoga wyskoczyła na spadochronach, ale z powodu zbyt niskiej wysokości lotu większość spadochronów nie otworzyła się. Lotnicy zginęli na miejscu, roztrzaskując się o ziemię^[4].

Ogółem wykonał ok. 115 lotów bojowych w lotnictwie bombowym, co dawało mu drugie miejsce za chor. (W/O) pil. Stanisławem Kłosowskim. Wraz z całą załogą jest pochowany na Brytyjskim Cmentarzu Wojskowym w Krakowie^[5]. Jest jednym z siedmiu lotników polskich odznaczonych Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

Części samolotu załogi kpt. Zbigniewa Szostaka zostały wykorzystane do rekonstrukcji samolotu Liberator B-24 J znajdującego się w Muzeum Powstania Warszawskiego. Śmierć lotników upamiętnia też herb wsi Nieszkowice Wielkie przedstawiający siedem złotych, trzypłatowych śmigieł lotniczych na błękitnym polu.

Ordery i odznaczenia

• Polowa Odznaka Pilota^[6],
• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 56 (pośmiertnie PSZ 4/44, s.19)^[3],
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 9480,
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
• Medal Lotniczy – trzykrotnie^[7],
• Distinguished Flying Cross.

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK–WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich: poległych, zmarłych i zaginionych 1939–1946. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07329-5.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Podniebni bohaterowie Ziemi Bocheńskiej. bochenskie.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-04)].
• Patronowie szkoły w Nieszkowicach Wielkich
• Zrekonstruowany Liberator w Muzeum Powstania Warszawskiego