Zbrodnia w Kisielinie

Zbrodnia w Kisielinie

Ruiny kościoła w Kisielinie, gdzie doszło do zbrodni
Państwo	Polska (okupowana przez III Rzeszę)
Miejsce	Kisielin
Data	11 lipca 1943
Liczba zabitych	90
Typ ataku	ludobójstwo
Sprawca	Ukraińska Powstańcza Armia
Położenie na mapie Polski w 1939 r. (c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0 Kisielin
50°51′44″N 24°48′56″E/50,862222 24,815556

Kisielin

Zbrodnia w Kisielinie – zbrodnia dokonana w niedzielę 11 lipca 1943 roku na ludności polskiej w Kisielinie położonym w powiecie horochowskim województwa wołyńskiego przez oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii. W jej wyniku zginęło 90 Polaków.

Przebieg zbrodni

W czasie gdy niemal cała polska ludność Kisielina przebywała na mszy świętej^[1], miasteczko oraz kościół zostały otoczone podwójnym kordonem upowców. Gdy po zakończeniu mszy Polacy zaczęli wychodzić z kościoła, otworzono do nich ogień. Wśród zaatakowanych wybuchła panika, ludzie cofnęli się do środka i zaczęli szukać ukrycia. Kilkadziesiąt osób zabarykadowało się na piętrze plebanii połączonej z kościołem, 4 osoby ukryły się pod dachem kościoła.

Około 80 osób, które pozostały w kościele i poddały się, zostało zamordowanych przez Ukraińców – rozebranych pod przymusem rozstrzelano pod dzwonnicą i dobito bagnetami.

Polacy, którzy uciekli na piętro plebanii, zdołali obronić się, rzucając we wspinających się po drabinach upowców cegłami z rozbieranych ścian i pieców oraz odrzucając wrzucane przez okna granaty. Po 11 godzinach oblężenia upowcy odeszli. Podczas akcji obronnej zginęły 4 osoby a 6 zostało rannych.

Zbrodnie na Polakach w Kisielinie trwały także po 11 lipca 1943 r. M.in. dwa tygodnie później zostało porwane i zamordowane polsko-ukraińskie małżeństwo, Leopold i Anisja Dębscy.

Ocalałym Polakom w różny sposób pomagali niektórzy Ukraińcy^[2].

Jedną z ocalałych była mała dziewczynka Teodora Zgliniecka, która była świadkiem zamordowania swojego ojca przez upowca, strzałem w brzuch. Ktoś wziął ją za rękę i przyprowadził na zakrystię, gdzie ocalała^[3].

Upamiętnienie po wojnie

Upamiętnieniem zbrodni w Kisielinie zajmował się Włodzimierz Dębski, syn Leopolda i Anisji, który w obronie plebanii stracił nogę. W 2006 r. wydano jego monografię o Kisielinie pt. Było sobie miasteczko. Na jej podstawie w 2009 r. powstał film dokumentalny o tym samym tytule, opowiadający o zbrodni. Kompozytorem muzyki do filmu jest syn Włodzimierza, Krzesimir Dębski.

Zobacz też

• Rzeź wołyńska
• Zofiówka
• gmina Kisielin

Przypisy

Bibliografia

• Władysław Filar: Wydarzenia wołyńskie 1939-1945. W poszukiwaniu odpowiedzi na trudne pytania. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-884-3.
• Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006 Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, ISBN 83-88490-58-3 (ISP PAN) ISBN 83-7399-163-8 (Rytm), ISBN 978-83-88490-58-3.
• Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Wydane przy pomocy finansowej Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000, stron 1433, ilustrowana, źródła, ISBN 83-87689-34-3. Kisielin strony: 140, 151, 153, 156, 158, 159-163, 164, 169, 171, 172, 175, 338, 346, 351, 615, 898, 1042, 1048, 1058, 1060, 1065, 1069, 1088, 1114-1119, 1120, 1124, 1229, 1276.

Linki zewnętrzne

• Kisielin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 78 .
• „Było sobie miasteczko” – książka
• „Było sobie miasteczko” na filmpolski.pl
• Zbrodnie przed ołtarzem, „Rzeczpospolita”. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-06)].