Zbrodnia w Korościatynie – zbrodnia popełniona przez UPA z pomocą ludności ukraińskiej w nocy z 28 na 29 lutego 1944 na Polakach, mieszkańcach wsi Korościatyn na Podolu w dawnym powiecie buczackim województwa tarnopolskiego podczas okupacji tych ziem przez III Rzeszę.
Tło zbrodni
Korościatyn był wsią czysto polską zamieszkałą w 1939 r. przez 206 polskich rodzin. Stosunki Polaków z zamieszkałymi w sąsiednich miejscowościach Ukraińcami układały się poprawnie do czasu II wojny światowej. Podsycanie antagonizmów narodowościowych przez obu okupantów (niemieckiego, a do 1941 r. sowieckiego) oraz radykalna polityka OUN rozbudziły u części Ukraińców nastroje antypolskie. Zimą 1943/1944 po doniesieniach o nasilających się mordach na Polakach, w Korościatynie pod kierownictwem podchorążego WP Stanisława Różańskiego zorganizowano samoobronę dysponującą bronią palną. Samoobrona wystawiała warty czuwające całą noc.
Przebieg rzezi
28 lutego 1944 r. około godziny 18:00, gdy warty dopiero obsadzały posterunki, do Korościatyna równocześnie z trzech stron nadciągnęły oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii wspierane przez okoliczną ludność ukraińską. Łącznie liczbę napastników oceniono na 600 osób. Wjechali do wioski posługując się obowiązującym hasłem i podając się za polskich partyzantów, co zmyliło wartowników.
Korzystając z zaskoczenia upowcy zajęli stację kolejową, gdzie przecięli druty telegraficzne, zerwali tory i przystąpili do mordowania urzędników kolejowych oraz podróżnych oczekujących na pociąg. Zabito tam 21 osób, w tym przez przypadek jednego Ukraińca. Następnie napastnicy rozpoczęli mordowanie ludności we wsi, najczęściej przy użyciu siekier, noży i bagnetów, a także broni palnej. Oprawcy torturowali niektóre ofiary, wycinając im języki, wydłubując oczy, obcinając piersi kobietom. Zdaniem świadków napastnicy podzielili się na trzy grupy: jedna zajmowała się zabijaniem, druga rabunkiem mienia, które ładowano na sanie, a trzecia podpalaniem zabudowań. Rzeź trwała do rana. Zdaniem ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego napadem kierował ksiądz greckokatolicki Pałabicki z córką.
Zaskoczona początkowo samoobrona stawiła opór, co pozwoliło uratować większość mieszkańców wsi. W czasie oblężenia plebanii zginął jeden z dowodzących atakiem, syn księdza greckokatolickiego z Zadarowa. Eksterminację przerwała odsiecz polskiego oddziału partyzanckiego z oddalonych o 12 km Puźnik.
Podczas rzezi na stacji kolejowej i we wsi zamordowano łącznie 156 osób, w tym kilkanaścioro dzieci w wieku od 4 do 12 lat. Udało się ustalić tożsamość jedynie 117 zabitych. Spaleniu uległy wszystkie zabudowania oprócz kościoła i plebanii.
1 marca Niemcy sfilmowali zgliszcza wsi i wykonali zdjęcia ofiar. Następnego dnia większość z nich pochowano na cmentarzu w Korościatynie we wspólnej mogile. Polacy, którzy ocaleli z rzezi, przenieśli się do Monasterzysk.
Upamiętnienie ofiar
Zbiorowy grób ofiar zbrodni upamiętniono jedynie drewnianym krzyżem pozbawionym jakichkolwiek napisów. W Polsce tragedii Korościatyna poświęcono tablice pamiątkowe w Radwanowicach i w kościele w Lwówku Śląskim oraz obelisk na tamtejszym cmentarzu. O upamiętnienie ofiar tej zbrodni stara się ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, którego ojciec przeżył rzeź Korościatyna.
Zobacz też
Bibliografia
- ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Przemilczane ludobójstwo na Kresach, Kraków 2008, na książce ISBN 978-83-922939-8-3, ISBN 978-83-922939-8-9
- Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006 Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza "Rytm", ISBN 83-88490-58-3 (ISP PAN,) ISBN 83-7399-163-8 (Rytm), ISBN 978-83-88490-58-3
- Henryk Komański, Szczepan Siekierka: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Tarnopolskim 1939-1946. Wrocław: Nortom, 2006. ISBN 83-89684-61-6.
Linki zewnętrzne
|
|---|
| | | Adamówka (powiat dubieński) • Adamówka (powiat kowelski) • Aleksandrówka (powiat kowelski) • Aleksandrówka (powiat łucki) • Aleksandrówka (powiat sarneński) • Andresówka • Andrzejówka • Antonówka (powiat kostopolski) • Antonówka (powiat rówieński) • Antonówka (powiat sarneński) • Apanowszczyzna • Banasówka • Barbarówka • Barmaki • Beata • Berestowiec • Berezowicze • Bereźne • Białaszówka • Białka • Białogródka • Biczal • Biskupicze Górne • Błażenik • Bodiaczów • Bojarka • Bokujma • Borki • Borowa • Borówka • Bortnica • Boruchów • Brany • Brzezina (powiat dubieński) • Brzezina (powiat łucki) • Brzezina (powiat sarneński) • Buda • Buderaż • Budy • Budy Ossowskie • Budki Borowskie • Budki Łowiskie • Buniawa • Cecylówka • Chiniówka • Chołoniewicze • Chrynów • Czajczyńce • Czartorysk • Czerewacha • Czestny Krest • Czetwertnia • Czmykos • Czołnica Nowa • Daniłówka • Datyń • Dąbrowa • Derażne • Dermanka (powiat kostopolski) • Dermanka (powiat łucki) • Dębina • Dmitrówka • Dominopol • Drańcza Polska • Dubrowa • Dunaj • Dworzec • Eliaszówka • Elizawetpol • Fiodorpol • Fundum • Gaj • Głęboczyca • Głuboczanka • Górna • Grabina • Grabowo • Grobelki • Grzybowica • Gucin • Gurów • Halinówka • Hały • Helenówka • Hołoby • Hranie • Hucisko Garncarskie • Hucisko Pikulskie • Hulewicze • Hurby • Huta Antonowiecka • Huta Stara • Huta Stepańska • Iserna • Janin • Jankowce • Janowa Dolina • Janówka (powiat dubieński) • Janówka (powiat kostopolski) • Janówka (powiat kowelski) • Jarosławicze • Jasienówka • Jasiniec • Jaworówka • Jerzyn • Jesionówka • Jeziorany Szlacheckie • Joanów • Józefin • Jurydyka • Kadobyszcze • Kalinowiec • Kalinówka • Kamieniucha • Kamilówka • Karczunek • Karolówka • Karpiłówka • Katerynówka • Kąty (powiat lubomelski) • Kiryłówka • Kisielin • Kisielówka • Klepaczów • Kohylno • Kołki • Kołmaczówka • Kołodno • Koniuchy (Wołyń) • Konstantynów • Koszów • Kotiaczyn • Kowalówka • Kowbań • Koziatyn • Koźlenicze • Kropiwszczyzna • Kryczylsk • Krymno • Krzemieniec (powiat horochowski) • Krzywucha • Kupowalce • Kustycze • Kuty (powiat krzemieniecki) • Lachów (powiat włodzimierski) • Lachów (powiat zdołbunowski) • Laski • Laszówka • Ledochówka • Leonówka • Libanówka • Liniów • Lipniki • Lipniki Maszczańskie • Litogoszcze • Litowiszcze • Lityn • Lubieszów • Ludmiłpol • Ludwiszyn • Lulówka Węgierszczyzna • Łamane • Łanowce (Wołyń) • Łobaczówka • Łopateń • Łowiszcze • Łuck • Łysin • Majdan (powiat koszyrski) • Majdan (powiat kowelski) • Majdan (powiat zdołbunowski) • Majdańska Huta • Maniów • Marcelówka • Maria Wola • Marianówka • Marianpol • Markostaw • Markowicze • Matwiejowce • Medwedówka • Michałówka • Mielnica • Mikołajówka (powiat dubieński) • Mikołajówka (powiat włodzimierski) • Mikołajpol • Mikulicze • Mirosława • Mizocz • Moczułki • Mohylno • Mokrzec • Myślina • Niemilia • Nosowica Nowa • Nowa Liniówka • Nowiny • Nowiny Czeskie • Nowy Dwór • Obeniże • Okopy • Oktawin • Omelanka • Olesk • Ołyka • Orlęta • Orzeszyn • Orżew • Osada Kielecka • Osieczniku • Ostróg • Ostrówki • Ożdzary • Ożgów • Parośla I • Pełcza • Pendyki • Perełysianka • Perespa • Pępków • Piaseczno • Pieńki Pendyckie • Piński Most • Pisarzowa Wola • Płoteczno • Pniaki • Poddębce • Podiwanówka • Podryże • Polanówka • Polany • Police • Poluchno • Poryck • Potutorów • Poznanka • Przebraże • Przewały • Pułhany • Pustomyty • Rachmanów • Radochówka • Radomle • Radoszówka • Rejmontówka • Równo • Różyn • Rudnia • Rudnia Bobrowska • Rusinowe Beresteczko • Rybcza • Sadów • Sądowa • Siedlisko • Siekierzyce • Sielec • Sieniawka • Siomaki • Skalenica • Słowikówka • Smolary • Smołowa • Sochy • Sokołówka • Soroczyn • Soszniki • Stachów • Stachówka • Stanisławów • Staryki • Stasin • Staweczki • Stawki • Stężarzyce • Stołbiec • Stożek • Strzelecka • Sucha Łoza • Suchodoły • Swojczów • Szelwów • Szeroka • Szkrobotówka • Szopy • Szury • Szwoleżerów • Świętocin • Świnarzyn • Świniuchy • Świnodebry • Świszczów • Tajkury • Taraż • Targowica • Teresin • Tomaszów • Trystak • Tuliczów • Tur • Turówka • Twerdynie • Tworymierz • Ugły • Uhrynów • Ułanówka • Urszulin • Uściług • Użanie • Werbcze Duże • Werbeń • Wielick • Wielkie • Werbiczno • Wiktorówka (powiat kowelski) • Wiktorówka (powiat włodzimierski) • Wilcze • Wilia • Wiśniowiec • Władysławówka (powiat włodzimierski) • Włodzimierz Wołyński • Wola Ostrowiecka • Wołczak • Wólka Porska • Wólka Sadowska • Worobin • Worotniów • Wujkowicze • Wyczymir • Wydranka • Wygranka • Wyrka • Wyszogródek • Wyżwa • Zabara (powiat horochowski) • Zabara (powiat krzemieniecki) • Zabłoćce • Zaborol • Zachorów Nowy • Zadąbrowie • Zagaje • Zagaje-Dąbrowa • Zahorce • Zahorów Stary • Zajęczyce • Zaleśce • Załuże • Zamlicze • Zamłynie • Zamostecze • Zarudzie • Zastawie • Zaturce • Zawały Las • Zboryszów Nowy • Zielony Dąb • Ziemlica • Złaźne • Złoczówka • Znamiarówka • Zofiówka • Zygmuntówka • Żdżary Duże • Żmudcze • Żurawiec | | | | Andryjanów • Anielówka • Arłamowska Wola • Baligród • Baranie Peretoki • Barszczowice • Bartatów • Barysz • Basznia Góra • Bazar • Bednarów • Bednarówka • Bełz • Berbeki • Berdychów • Berezowica Mała • Bereźnica • Bereźnica Szlachecka • Biała (powiat czortkowski) • Biała (powiat tarnopolski) • Białe • Bieniawa • Bitków • Błyszczanka • Bobulińce • Bohorodczany Stare • Bohorodczyn • Boków • Bołdury • Bołożynów • Bołszowice • Boratyn • Borownica • Borynia • Bronowice • Broszniów-Osada • Bruchnal • Bruckenthal • Brusno Nowe • Bryń • Bryńce Zagórne • Brzeżawa • Budyłów • Budzyń • Burakówka • Buszcze • Bybło • Byczkowce • Byszów • Bóbrka • Cebrów • Chlebowice Świrskie • Chochoniów • Chodaczków Mały • Chodaczków Wielki • Chomiakówka • Chorobrów • Choronów • Chorostków • Chrusno Stare • Ciemierzyńce • Cieszanów • Cucyłów • Cygany • Czarna • Czarnokońce Wielkie • Czarnokoniecka Wola • Czernica (rejon brodzki) • Czernilawa • Czerniszówka • Czerwonogród • Czołhany • Czukiew • Danilcze • Daszawa • Delejów • Derewnia • Derżów • Dmytrów • Dobromirka • Dobrosin • Dobrotwór • Dolina • Dołha Wojniłowska • Dołhe • Dołżanka • Dorożów • Drohomyśl • Dryszczów (powiat brzeżański) • Dryszczów (powiat rohatyński) • Dubie • Dublany • Dubowica • Dydiowa • Dyniska • Dytiatyn • Dzibułki • Dziedziłów • Dźwiniacz • Dżurków • Dżurów • Eleonorówka • Firlejów • Fraga • Gaje Wielkie • Germakówka • Gliniany • Głęboczek • Gołogóry • Grabicz • Grabowiec • Grzęda • Hanaczów • Herbutów • Hinowice • Hińkowce • Hleszczawa • Hlibów • Hnidawa • Hnilice Wielkie • Hołhocze • Hołosków • Hołyń • Horodyszcze • Horpin • Hoszany • Hrusiatycze • Hryniowce • Hucisko • Hucisko Brodzkie • Humenów • Huta Pieniacka • Huta Wierchobuzka • Ihrowica • Iławcze • Iwanówka (powiat skałacki) • Iwanówka (powiat trembowelski) • Jabłonów • Jamelna • Jasiel • Jaśniska • Jazienica Polska • Jazienica Ruska • Jezierzany • Kadłubiska • Kamionka Wielka • Karolówka • Katarynice • Kłodno Wielkie • Kluwińce • Kniaże • Kobaki • Kobyłowłoki • Kociubińczyki • Kolędziany • Kołtów • Komarno • Komarów • Kondratów • Koniuchów • Koniuszki Tuligłowskie • Konstantynówka • Kopanka • Kopyczyńce • Korościatyn • Kosmacz • Kosów Huculski • Kozówka • Krasne • Krechów • Krosienko • Kruhów • Krupsko • Kubajówka • Kułakowce • Kupcze • Kupiczwola • Kuropatniki • Kurzany • Kutkowce • Kuty (Pokucie) • Kutyska • Lacka Wola • Landestreu • Laskowce • Latacz • Lelechówka • Leszczańce • Leszczatów • Leszczowate • Lipica Górna • Lipsko • Lisko • Lubienie • Lubliniec Stary • Ludwikówka • Ładyczyn • Łahodów • Łanowce (Podole) • Łany (powiat lwowski) • Łany (powiat stanisławowski) • Łany Polskie • Łany Sokołowskie • Łapajówka • Łokieć • Łoszniów • Łozowa • Łozówka • Łuczyce (powiat przemyski) • Łuczyce (powiat sokalski) • Łuczyńce • Łysiec • Machliniec • Machnów • Machnówek • Majdan (powiat drohobycki) • Majdan (powiat kopyczyniecki) • Majdan Górny • Majdan Pieniacki • Majdan Stary • Maleniska • Małnowska Wola • Markowa (powiat nadwórniański) • Markowa (powiat podhajecki) • Maruszka • Maziarnia Wawrzkowa • Michałówka (powiat jarosławski) • Michałówka (powiat rawski) • Mieczyszczów • Mielnów • Mikłaszów • Mikuliczyn • Milatyn Nowy • Milno • Miłków • Mitulin • Młyniska (powiat trembowelski) • Młyniska (powiat żydaczowski) • Mogielnica • Mokrotyn • Mołodyłów • Moosberg • Mosty Wielkie • Mszaniec • Muczne • Mukanie • Mytnica • Nadorożna • Nagórzanka • Nagórzany • Narol • Netreba • Niedzieliska • Niedźwiednia • Niegowce • Niemirów • Niżniów • Nowa Wieś • Nowica • Nowiny Horynieckie • Nowosielce • Nowosielce-Gniewosz • Nowosielica • Nowosiółka Biskupia • Obarzańce • Obydów • Opłucko • Oryszkowce • Ostapie • Ostrowczyk • Ostrów (powiat sokalski) • Ostrów (powiat stanisławowski) • Ożomla • Pacyków • Pajówka • Palikrowy • Pałahicze • Panasówka • Pańkowce • Panowice • Parchacz • Pasieczna (powiat nadwórniański) • Pasieczna (powiat stanisławowski) • Pawełcze • Pawlikówka • Pawłów • Perehińsko • Perekosy • Piaski • Piłatkowice • Pistyń • Plichów • Płaucza Mała • Płaucza Wielka • Pniów • Pobereże • Pobocz • Pobużany • Podciemno • Podczahryk • Podhajczyki • Podjarków • Podkamień (powiat brodzki) • Podkamień (powiat rohatyński) • Podmichale • Podszumlańce • Pohonia • Polana • Poluchów Wielki • Połowce • Pomorzany • Potoczyska • Potok Czarny • Potok Złoty • Potonice • Poturzyca • Powitno • Poznanka Hetmańska • Presowce • Probużna • Prusinów • Przerośl • Pszeniczniki • Puków • Putiatyńce • Puźniki • Pyszówka • Rafajłowa • Rakowa • Reihau • Rekliniec • Rohaczyn • Romanówka • Ropienka • Rosochowaciec • Rozdół • Ruda • Ruda Brodzka • Ruda Sielecka • Rudka • Rumno • Ruzwiany • Rybno • Rzeczyca • Rzepińce • Rzyczki • Sadzawki • Sapahów • Sapohów • Sarnki Dolne • Schodnica • Siekierzyńce • Sielec Bieńków • Siemianówka • Siemiginów • Sieniawa • Skole • Skorodyńce • Skoromochy Stare • Skwarzawa • Sławentyn • Słoboda Konkolnicka • Słobódka Bołszowiecka • Słobódka Koszyłowiecka • Słobódka Muszkatowiecka • Słobódka Strusowska • Słobódka Turylecka • Sokole • Sokolniki Górskie • Sokołów • Sokołówka • Sołotwina • Sorocko • Soroki • Stadnica • Staje • Stanisławówka • Stańkowa • Stare Sioło • Stefanówka • Stojanów • Stołpin • Stradcz • Strychańce • Strzeliska Nowe • Strzeliska Stare • Strzemień • Suchodół • Suchowola • Susułów • Suszczyn • Suszno • Synowódzko Wyżne • Szarańczuki • Szczepiatyn • Szczerzec (powiat lwowski) • Szczerzec (powiat rawski) • Szerokie Pole • Szeszory • Szpikłosy • Szumlany • Szutromińce • Szybalin • Szypowce • Świdowa • Świrz • Targowica • Tarnawa Wyżna • Tarnoszyn • Tarnowica Polna • Tartaków • Terezja • Tiutków • Tłusteńkie • Tomaszowce • Topolnica Szlachecka • Torskie • Touste • Toustobaby • Trędowacz • Trościaniec (powiat brzeżański) • Trościaniec (powiat buczacki) • Trójca • Tuczna • Tudorów • Tumirz • Turza Wielka • Tyśmienica • Uhnów • Uhrynów (powiat sokalski) • Uhrynów (powiat stanisławowski) • Uhryń • Uhryńkowce • Ulhówek • Ulicko-Seredkiewicz • Ulwówek • Uniów • Uście Zielone • Uścieczko • Warchoły • Wasylków • Wasylów Wielki • Weleśnica • Weleśniów • Wełdzirz • Werbka • Wiązowa • Wiązownica • Wicyń • Wierczany • Wierzbowiec • Wierzbów • Wierzchnia • Winograd • Witków Nowy • Wojsławice • Wola Wysocka • Wolica • Wolica Komarowa • Wołczków • Wołczyszczowice • Wołkowyja • Wołków (powiat lwowski) • Wołków (powiat przemyślański) • Wołodź • Wołosów • Wołoszcza • Worochta (powiat nadwórniański) • Worochta (powiat sokalski) • Wróblaczyn • Wulka Żmijowska • Wysocko Wyżne • Wysoczanka • Wyżłów • Zaborze • Zagórze • Zalesie Koropieckie • Zaleszczyki Małe • Zaleszczyki Stare • Zalipie • Załoźce • Załucze • Zapust Lwowski • Zastawcze • Zatyle • Zatwarnica • Zawadówka • Zawałów • Zazdrość • Zbadyń-Kutenberg • Złotniki • Zofiówka • Żabie • Żarków • Żełdec • Żernica • Żniatyn • Żubracze • Żubrzyca • Żupanie • Żurów | | | | Chłaniów • Gozdów • Kryłów • Łubcze • Nabróż • Nieledew • Obrowiec • Oszczów • Poturzyn • Stara Wieś • Techlów • Terebin • Terebiniec • Władysławin • Żabcze | | Lista obejmuje miejscowości, w których jednorazowo lub wielorazowo dokonano masowej zbrodni na ponad 15 ofiarach. Lista nie musi być kompletna. Zobacz też- Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich według powiatu
- Polska samoobrona na Kresach Płd.-Wsch.
|
|
49°03′19″N 25°06′27″E/49,055278 25,107500
_location_map.png)