Zbrodnia w Pantalowicach i Hadlach Szklarskich

Zbrodnia w Pantalowicach i Hadlach Szklarskich
Państwo

Polska pod okupacją III Rzeszy

Miejsce

Pantalowice i Hadle Szklarskie

Data

4 grudnia 1942

Liczba zabitych

9 osób

Typ ataku

masowy mord

Sprawca

III Rzesza

brak współrzędnych

Zbrodnia w Pantalowicach i Hadlach Szklarskich – mord dokonany przez okupantów niemieckich 4 grudnia 1942 roku, którego ofiarą padło dziewięciu mieszkańców Pantalowic i Hadli Szklarskich udzielających pomocy Żydom.

Przebieg zbrodni

Przyczyną zbrodni była pomoc, którą ludność polska udzielała Żydom ukrywającym się w lesie nieopodal Hadli Szklarskich[1]. Jako pierwsi ofiarą niemieckich represji padli mieszkańcy Pantalowic. Rankiem 4 grudnia 1942 roku do wsi przybyła grupa gestapowców i żandarmów, którą dowodził komendant posterunku żandarmerii w Łańcucie Anton Hachmann. Niemcy przywieźli ze sobą osiemnastoletnią Małkę Schönfeld, której obiecali ocalenie życia w zamian za zidentyfikowanie Polaków udzielających pomocy uciekinierom[2]. Żydówka wskazała Niemcom sześć osób – Władysława Deca, małżonków Emilię i Wincentego Lewandowskich, małżonków Jakuba i Zofię Kuszek oraz ich córkę, Justynę Kubicką, z d. Kuszek[3]. Wszystkich zadenuncjowanych zamordowano strzałami w tył głowy na podwórzu gospodarstwa Lewandowskich[2].

Podczas przeszukania prowadzonego w domu Władysława Deca w ręce żandarmów wpadło rodzinne zdjęcie, na którym widnieli bracia zamordowanego. Żydowska dziewczyna zidentyfikowała ich jako osoby, które również udzielały pomocy uciekinierom. W rezultacie jeszcze tej samej nocy Niemcy udali się do Hadli Szklarskich, gdzie w rodzinnym domu zatrzymali Bronisława, Stanisława i Tadeusza Deców. Po konfrontacji z Małką Schönfeld trzej bracia zostali zastrzeleni[2].

Upamiętnienie

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dnia 25 stycznia 2010 roku bracia Bronisław, Stanisław, Tadeusz i Władysław Decowie zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[4].

Przypisy

  1. ↑ Namysło i Berendt 2014 ↓, s. 412–413.
  2. ↑ a b c Namysło i Berendt 2014 ↓, s. 413.
  3. ↑ Namysło i Berendt 2014 ↓, s. 412.
  4. ↑ M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 423

Bibliografia

  • Aleksandra Namysło, Grzegorz Berendt (red.): Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej i Instytut Studiów Strategicznych, 2014. ISBN 978-83-7629-669-2.