Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich w powiecie lubomelskim – zbrodnie nacjonalistów ukraińskich i miejscowego ukraińskiego chłopstwa (tzw. czerni) na głównie polskiej ludności cywilnej podczas rzezi wołyńskiej w powiecie lubomelskim w dawnym województwie wołyńskim w okresie II wojny światowej.
Natężenie mordów w powiecie lubomelskim to sierpień 1943 r. W 4 miejscowościach zginęło powyżej 100 osób, w tym w Ostrówkach 521 a w Woli Ostrowieckiej 628 Polaków. Zaatakowano 50 miejscowości. Na terenie powiatu lubomelskiego ofiarą zbrodni padło 2242-2346 Polaków (ustalona, minimalna liczba ofiar). Ponadto zginęło co najmniej 52 Żydów, 4 Ukraińców. Ustalono 19 sprawców zbrodni. W co najmniej 8 przypadkach napadów Ukraińcy udzielili Polakom pomocy. Spalonych zostało co najmniej 2 kościoły i 3 kaplice.
Zbrodnie głównie były dziełem UPA, wzmocnionej w marcu i kwietniu 1943 r. przez dezerterów z ukraińskiej policji, wspomaganej przez ukraińskich chłopów, samoobronę (SKW) i Służbę Bezpeky OUN-B. W niewielkim zakresie jako sprawców[1] wskazuje się oddziały zbrojne melnykowców i bulbowców.
Ogółem nacjonaliści zniszczyli 22 osiedla polskie[1].
Miejsca zbrodni i liczba ofiar
- Luboml – ofiarą nacjonalistów ukraińskich padło 15 Polaków
| Zbrodnie w miejscowościach | Ustalona (minimalna) liczba ofiar |
|---|
| Bereżce | 1 Polak, 1 Ukrainiec |
| Binduga | 5 Polaków |
| Czmykos | 152-154 Polaków |
| Jankowce | 86-87 Polaków, 1 Ukrainka |
| Kąty | 209-210 Polaków, 3 Ukraińców |
| Nowy Jagodzin | 4 Polaków |
| Ostrowy | 3 Polaków |
| Rakowiec | 3 Polaków |
| Rymacze | 1 Polak, 4 Żydów |
| Sawosze | 6 Polaków |
| Sztuń | Liczba ofiar nieznana |
| Terebejki | 9 Polaków |
| Wysock | 3 Polaków |
| Zamłynie | 21 Polaków |
gmina Hołowno
| Zbrodnie w miejscowościach | Ustalona (minimalna) liczba ofiar |
|---|
| Hołowno | Liczba ofiar nieznana |
| osada wojskowa Horodno | 1 Polak |
| wieś Horodno | 1 Polak |
gmina Huszcza
| Zbrodnie w miejscowościach | Ustalona (minimalna) liczba ofiar |
|---|
| Kaznopol | 6 Polaków |
| Ostrówki | 521 Polaków, 2 Żydów |
| Piotrówka | 1 Polak, 8 Żydów |
| Piskorowo | Liczba ofiar nieznana |
| Przekurka | 9 Polskóe |
| Równo | 31 Polaków, 1 Ukrainiec |
| Wilczy Przewóz | 1 Polak |
| Wola Ostrowiecka | 628 Polaków, 7 Żydów |
| Wólka Uhruska | 4 Polaków |
| Zamostecze | 40 Polaków |
| Zbrodnie w miejscowościach | Ustalona (minimalna) liczba ofiar |
|---|
| Borki | 55 Polaków |
| Leśniaki | 15 Polaków |
| Maszów | 3 Polaków |
| Poczapy | 2 Polaków |
| Podhorodno | 1 Polak |
| Radziechów | 4 Polak |
| Zapole | 12 Polaków |
gmina Pulmo
| Zbrodnie w miejscowościach | Ustalona (minimalna) liczba ofiar |
|---|
| kolonia Grabowo | 46 Polaków |
| Klimowsk | 18 Polaków |
| Piszcz | 3 Polaków |
| Pulmo | 2 Polaków |
| Wólka Chrypska | 3 Polaków, 31 Żydów |
gmina Szack
| Zbrodnie w miejscowościach | Ustalona (minimalna) liczba ofiar |
|---|
| Szack | 5 Polaków |
gmina Zgorany
| Zbrodnie w miejscowościach | Ustalona (minimalna) liczba ofiar |
|---|
| Połapy | 1 Polak |
| Sokół | 6 Polaków |
Zbrodnie w nieustalonych miejscach
W nieustalonych miejscach powiatu lubomelskiego zginęło również co najmniej 304-305 Polaków.
Kierownictwo terenowe OUN-B w powiecie lubomelskim
| Funkcja | Imię, nazwisko i pseudonim | Okres działalności |
|---|
| przewodniczący lubomelskiej siatki OUN | Jarmołowycz | 1942-1943 |
| kuszczowy komendant SB | Prokop Sztandera „Huzik” | |
| komendant bojówki SB | Serhij Bohdan „Byk” | |
| komendant bojówki SB | Łukasz Potapejko „Łuj” | |
Przypisy
- ↑ a b Władysław Filar, Wydarzenia Wołyńskie 1939-1944, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008 s. 400.
Bibliografia
- Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia : 1939–1945. Warszawa: von borowiecky, 2000. ISBN 83-87689-34-3.
- Patrz również: Ludobójstwo nacjonalistów ukraińskich dokonane na obywatelach polskich, Polska samoobrona na Kresach Płd.-Wsch.
