Zbylutów

Zbylutów

wieś
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Zbylutowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lwówecki
Gmina	Lwówek Śląski
Liczba ludności (III 2011)	591[1]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-600[2]
Tablice rejestracyjne	DLW
SIMC	0191017
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski Zbylutów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zbylutów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zbylutów
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego Zbylutów
51°08′31″N 15°39′35″E/51,141944 15,659722

Zbylutów (niem. Deutmannsdorf, po wojnie przejściowo Godynisz^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Demografia

Liczba ludności w latach 1786–2011^[4].

Historia

Niemiecka nazwa wsi brzmiała Deutmannsdorf. Urzędową nazwą polską do roku 1947 był Henryków. Pochodzenie osady jest związane ze znajdującymi się w okolicy kopalniami złota i szlakiem handlowym. Powstanie osady datuje się na 1217 rok. W XIII w. Zbylutów należał do kasztelanii lwóweckiej. 27 września 1223, wraz z sąsiednimi Skorzynicami, książę Henryk I Brodaty podarował wioskę klasztorowi trzebnickiemu. W 1448 r. Konrad Nimptsch przekazał Zbylutów w testamencie kościołowi w Lwówku Śląskim w zamian za coroczne odprawianie mszy św. „Salve Regina”. W 1567 r. w rezultacie zarazy zmarło wielu mieszkańców. 12 września 1706 nocował w tutejszej sołtysówce król Szwecji Karol XII, a 27 listopada 1756 król pruski Fryderyk II Wielki. Od 1874 r. wieś była siedzibą Amtsbezirk Deutmannsdorf, a w latach 1945–1954 siedzibą gminy Zbylutów.

Położenie

Wieś otoczona jest z dwóch stron lasem i połączona z Chmielnem i Skorzynicami.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[5]:

• kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, z połowy XIII wieku, XV w., XIX w. Kwadratowe prezbiterium z późnoromańską absydą ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym z XIV w. Kościół został przebudowany w 1492 r. w stylu późnogotyckim. Dobudowano wtedy wieżę, a nawa została przykryta sklepieniem gwiaździstym.
• dom nr 31, murowano-drewniany, z 1835 r.

inne zabytki:

• cmentarz
• krzyż kamienny z aureolą; wystawiony według legendy w celu pokuty za zamordowanie kilkudziesięciu gości weselnych

Edukacja i gospodarka

We wsi znajdują się:

• szkoła podstawowa
• ośrodek zdrowia
• trzy sklepy spożywczo-przemysłowe
• warsztat samochodowy
• LPG
• piekarnia, istniała do roku 1991.

Znane osoby związane z miejscowością

• Peter Palitzsch – ur. w Zbylutowie, reżyser teatralny
• Gerhard Strack – ur. w Zbylutowie, polityk SPD.

Zobacz też

• Zabytki romańskie w Polsce
• Zbylutow w Google Street View

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9

Linki zewnętrzne

• Wratislaviae Amici
• Informacje historyczne