Zdeněk Škarvada

Zdeněk Škarvada

brigádní generál pilot
Data i miejsce urodzenia	8 listopada 1917 Olešnice, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	11 maja 2013 Ostrawa, Czechy
Przebieg służby
Lata służby	1935−1950
Siły zbrojne	Československé letectvo Polskie Lotnictwo Wojskowe Royal Air Force
Jednostki	47. eskadra 4. pułku lotniczego w Pardubicach; Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie; Dywizjon 310
Stanowiska	pilot
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: Kampania wrześniowa Front zachodni
Późniejsza praca	robotnik fizyczny
Odznaczenia

Zdeněk Škarvada (ur. 8 listopada 1917 w Olešnicach, zm. 11 maja 2013 w Ostrawie) − czeski wojskowy, generał lotnictwa.

Życiorys

Škarvada urodził się 8 listopada 1917 roku w Olešnicach. Służbę w lotnictwie rozpoczął 1 października 1935 roku^[1] od dwuletniego szkolenia. Po zajęciu Czechosłowacji przez III Rzeszę uciekł do Polski i tam wstąpił do tworzonego dla emigrantów Legionu Czechów i Słowaków^[2]. Podczas służby w Polsce, wystawiono mu dokumenty ze spolszczoną pisownią nazwiska: Szkarwada^[3].

Walczył w kampanii wrześniowej jako pilot samolotu rozpoznawczego RWD-8, ale wobec ciężkiej sytuacji na froncie samoloty te prowizorycznie uzbrojono. Wobec załamywania się frontu skierowano go nad granicę Rumunii. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został internowany^[2]. Po zwolnieniu z obozu przez Ukraińską SRR przedostał się do Wielkiej Brytanii^[1], gdzie skierowano do Dywizjonu 310, który stworzono dla Czechów i Słowaków. W 1942 roku nad kanałem La Manche musiał w związku z awarią silnika wodować, został pojmany przez Niemców i osadzony w obozie jenieckim^[2].

Po wyzwoleniu obozu wrócił do kraju, został awansowany do stopnia kapitana i podjął ponowną służbę w armii^[2]. Po komunistycznym zamachu stanu (1948) został przeniesiony do rezerwy^[1], a w 1950 roku zdegradowany i usunięty z wojska, a następnie zesłany do pracy w kopalni jako osoba podejrzana politycznie^[2]. Resztę życia pracował jako niewykwalifikowany robotnik – w kopalniach i na budowach^[1].

W 1965 roku został częściowo zrehabilitowany^[1], a w latach 90. w pełni. W 1997 roku otrzymał medal za odwagę, zaś trzy lata później stopień generała^[2].

Zmarł 11 maja 2013 roku^[2]. Został pochowany 28 maja 2013 r. w Ostrawie. W uroczystościach pogrzebowych wzięła udział polska delegacja z dowódcą Sił Powietrznych gen. broni pil. Lechem Majewskim na czele^[4][5].

Odznaczenia

• Medal Za Bohaterstwo – Czechy, 1997^[6]
• Krzyż Obrony Państwa Ministra Obrony Republiki Czeskiej – 2010
• Krzyż Zasługi Ministra Obrony Republiki Czeskiej III Stopnia
• Pamiątkowa Odznaka Honorowa 60. Rocznicy Zakończenia II Wojny Światowej – Czechy, 2005
• Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 – dwukrotnie
• Czechosłowacki Medal za Odwagę w Obliczu Nieprzyjaciela – dwukrotnie
• Czechosłowacki Medal Wojskowy "Za zasługi" I Stopnia
• Czechosłowacki Wojskowy Medal Pamiątkowy z okuciem "VB"
• Medal Pamiątkowy 20. Rocznicy Wyzwolenia CSRS – 1965
• Odznaka Pilota Wojskowego – CSR
• Odznaka "Zasłużony Wojskowy Lotnik CSRS" (Odznak Zasloužilý vojenský letec ČSSR)
• Krzyż Walecznych (PSZnZach) – Polska
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” – Polska;
• Odznaka Pilota – Polska, 1939
• 1939-1945 Star – Wielka Brytania
• Air Crew Europe Star – Wielka Brytania
• War Medal 1939-1945 – Wielka Brytania
• Defence Medal – Wielka Brytania
• Odznaka Pilota RAF – Wielka Brytania

Bibliografia

• Zdeněk Škarvada – biogram. forum.valka.cz. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
• Zdeněk Škarvada - Keep floating! v mé mysli trvá dodnes. historickykaleidoskop.cz, 2007. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
• Czeski bohater, który walczył o Polskę. polska-zbrojna.pl, 2013-05-14. [dostęp 2013-05-22].
• Zemřel válečný stíhač a milovník Ostravy Zdeněk Škarvada. ceskatelevize.cz, 2013-05-12. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
• Zemřel bývalý stíhací pilot RAF Zdeněk Škarvada. mocr.army.cz, 2013-05-13. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
• Nikdy se nevzdávej, říkával usměvavý hrdina novodobým stíhačům. zpravy.idnes.cz, 2013-05-13. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
• Brig. gen. Zdeněk Škarvada – zdjęcie (2010). mocr.army.cz. [dostęp 2013-05-22].
• Brig. gen. Zdeněk Škarvada – fotogaleria. zpravy.idnes.cz. [dostęp 2013-05-22].

Przypisy