Zdenka Braunerová

Zdenka Braunerová

Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1858 Praga
Data i miejsce śmierci	23 maja 1934 Praga
Narodowość	czeska
Alma Mater	Akademia Colarossiego
Dziedzina sztuki	grafika, ilustracja, malarstwo

Zdenka Braunerová, właśc. Zdislava Rosalia Augusta Braunerová (ur. 9 kwietnia 1858 w Pradze, zm. 23 maja 1934 tamże) – czeska graficzka, ilustratorka i malarka.

Życiorys

Urodziła się 9 kwietnia 1858 roku w Pradze^[1]. Podczas chrztu nadano jej imiona Zdislava Rosalia Augusta^[2]. Jej ojcem był polityk František Augustín Brauner^[2], a matką pochodząca z niemieckiego mieszczaństwa Augusta z domu Neumann^[3]. Jej brat Bohuslav Brauner został chemikiem^[4]. Jej pierwszymi nauczycielami malarstwa byli Amálie Mánesová, Soběslav Pinkas i Antonín Chittusi^[5]. Wielokrotnie wyjeżdżała do Paryża, gdzie mieszkała jej siostra, która wyszła za mąż za francuskiego pisarza Elémira Bourgesa^[1]. W 1881 roku oraz w latach 1885–1893 pobierała nauki w paryskiej Akademii Colarossiego^[5]. Inspirowała się także twórczością barbizończyków^[3], z którymi nawiązała kontakt^[1]. Malowała pejzaże^[1].

Po raz pierwszy zaprezentowała publicznie swe malarstwo^[2] w 1890 roku, podczas wystawy kobiecej^[5] w Champs Elysées^[2]. Brała regularny udział w Salonach paryskich i wystawach w praskim Rudolfinum^[5]. Odegrała kluczową rolę w przybliżeniu francuskiej sztuki współczesnej czeskim artystom, przedstawiając im twórczość m.in. Auguste’a Rodina i Odilon Redona^[1]. W latach 1896–1906 należała do czeskiego Towarzystwa Sztuk Plastycznych Mánes, z którego została wydalona za niesubordynację, po czym była członkinią związku Hollar^[5].

Pod koniec lat 90. XIX wieku skupiła się na tworzeniu grafik^[3], szczególnie w technice akwaforty^[3]. Głównym tematem jej prac były widoki starej Pragi takie jak Maltézský plácek^[1], które chciała uchwycić w ich dawnej formie, przed zmianami wprowadzanymi przez asanację praską^[3]. Wraz z Vilémem Mrštíkiem starała się powstrzymać przebudowę starego miasta^[3].

Z początkiem XX wieku zaczęła intensywnie pracować nad szatą graficzną czeskich publikacji^[3]. Była jedną z kluczowych osobistości promujących książkę jako dzieło sztuki na ziemiach czeskich^[6], wywarła znaczący wpływ na nową szatę graficzną czeskich książek^[3]. Pod wrażeniem działalności brytyjskich wydawnictw i pracy Williama Morrisa, zaczęła czerpać z tradycji czeskiej grafiki renesansowej i barokowej^[6]. Inspirowała się także twórczością ludową z regionu Słowacko^[3]. Tworzyła charakterystyczne bordiury, winiety tytułowe i inicjały^[6]. Szczególne znaczenie miał jej projekt i ilustracje książki Pohádka máje autorstwa Mrštíka^[1]. Zaprojektowała także m.in. szatę graficzną magazynu „Moderní revue”^[3]. W swych projektach mistrzowsko łączyła projektowanie graficzne z typografią^[6]. W 1927 roku w bibliotece Muzeum Sztuki Dekoracyjnej w Pradze odbyła się wystawa jej grafik książkowych^[5].

Oprócz malarstwa i grafiki, zajmowała się dodatkowo projektowaniem szkła użytkowego i dekoracyjnego^[2], malowała także na szkle^[3].

Należała do praskich środowisk artystycznych, przyjaźniąc się w szczególności z poetą Juliusem Zeyerem, krytykiem Františkiem Xaverem Šaldą i rzeźbiarzem Františkiem Bílekiem, którego wspierała duchowo i materialnie w początkach jego kariery^[3]. Utrzymywała bliskie kontakty także z artystami młodszych generacji, takimi jak Miloš Marten, czy francuski literat Paul Claudel^[3]. Otoczyła opieką młodego malarza Jana Zrzavego, któremu zorganizowała pierwszą wystawę^[3].

Zmarła 23 maja 1934 roku w Pradze^[1].

Jej imieniem nazwano planetoidę (5583) Braunerová, którą odkrył Antonín Mrkos^[7].

Galeria

• 

  Tiché údolí v Roztokách, obraz olejny, 1886

• 

  Tichá Voda, obraz

• 

  Ilustracja w książce Pohádka máje autorstwa Viléma Mrštíka, 1897

• 

  Okładka pracy Bestia triumphans autorstwa Viléma Mrštíka, 1897

• 

  Večer nad Kampou, grafika

• 

  Dvě mýtické postavy, grafika, 1908

• 

  Strona tytułowa dzieła Paula Claudela w czeskim wydaniu, 1910

Przypisy