Zdobniczka lipowa

Zdobniczka lipowa
Eucallipterus tiliae
Linneusz, 1758
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi (Arthropoda)

Gromada

owady (Insecta)

Podgromada

uskrzydlone (Pterygota)

Rząd

pluskwiaki (Hemiptera)

Podrząd

piersiodziobe (Sternorrhyncha)

Rodzina

mszycowate (Aphididae)

Podrodzina

Zdobniczkowate (Calaphidinae)

Rodzaj

Eucallipterus

Gatunek

zdobniczka lipowa

Eucallipterus tiliae 1

Zdobniczka lipowa (Eucallipterus tiliae) – powszechnie i licznie występująca mszyca, zasiedlająca liście lip Tilia spp. Jedyny przedstawiciel rodzaju Eucallipterus w Europie. Gatunek został też zawleczony do Ameryki Płn. Charakteryzuje się żółtozieloną barwą oraz czarną smugą biegnącą przez przednie skrzydło i tułów.

Morfologia

Długość ciała zdobniczki lipowej wynosi od 2,8 do 3,0 mm[1]. Dorosła samica tego gatunku ma ciało w kolorze jaskrawożółtym, żółtozielonym lub żółtopomarańczowym. Jej ubarwienie może przybierać rozmaite odcienie, zależnie od środowiska i rodzaju spożywanego pokarmu. Larwa zazwyczaj jest barwy zielonkawożółtej lub pomarańczowo-brunatnej z dobrze widocznymi rzędami czarnych plamek. Obrzeża głowy postaci larwalnej oraz tułowia są koloru brunatnoczarnego. Odwłok od boku zaopatrzony jest w ciemny, punktowy rzucik. Liczba punkcików może być różna[2]. Warto zwrócić uwagę, że wszystkie morfy zdobniczki lipowej, z wyjątkiem samic amfigonicznych (rozmniażających się płciowo) posiadają skrzydła z ciemnym żyłkowaniem[3].

Biologia

Cykl życiowy zdobniczki lipowej cechuje charakterystyczna dla wszystkich mszyc heterocykliczność, czyli przemiana pokoleń. Rozwój poszczególnych stadiów tej mszycy zamyka się w przeciągu jednego roku. Ze stadium zimującego jakim są zapłodnione jaja składane na jesieni w zagłębieniach kory lub na łuskach pąków śpiących, wylęgają się wiosną młode osobniki, tzw. założycielki rodu (fundatrix). Proces wylęgania rozpoczyna się wraz z pękaniem pąków liściowych[4]. Samice kilku następnych pokoleń rodzą bezskrzydłe samice poprzez proces partenogenezy. Zdobniczka lipowa żeruje od maja do I połowy września, tworząc liczne kolonie. Wydziela przy tym obficie rosę miodową stanowiącą ważny pokarm rozmaitych owadów, w tym wielu pazrazytoidów, ale też pożywkę dla rozwijających się na liściach pokrytych spadzią sadzaków[5]. Obficie wydzielana rosa miodowa jest dużym problemem w aglomeracjach miejskich, ponieważ ta lepka substancja pokrywa karoserie samochodów, oraz ławki usytuowane pod drzewami lip. Spadź jest substancją trudną do zmycia lub sprania.

Rośliny żywicielskie

Zdobniczka lipowa jest monofagiem ograniczonym do roślin z jednego rodzaju (Tilia). Jak inne gatunki z rodziny zdobniczkowatych jest mszycą jednodomną (anholocykliczną) zasiedlającą spodnie strony liści lip. U mszyc jednodomnych cały cykl życiowy przebiega na jednym typie roślin żywicielskich, wewnątrz którego odbywają się migracje (tu: między lipami, bez migracji na rośliny z odległych systematycznie grup)[6].

Przypisy

  1. ↑ MÜLLER F. P., 1976. Mszyce szkodniki roœlin. PWN, Warszawa. s. 119 .
  2. ↑ Blackman R.L.,Eastop V.F., 2000. Aphids on the world's crops:an identification and information guide. Wiley, 2000 - 466.
  3. ↑ Węgierek P., Wojciechowski W. 2004: Mszyce (Aphidinea = Aphidoidea), Filoksery(Phylloxeroidea). [W:] Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.): Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. Tom I. Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa: 236-239, 254-266.
  4. ↑ Kidd N. A. C.,1976. Aggregation in the Lime Aphid (Eucallipterus tiliae L.) 1. Leaf Vein Selection and Its Effect on Distribution on the Leaf.Oecologia Vol. 22, No. 3, pp. 299-304
  5. ↑ zdobniczka na www.dkbdigitaldesigns.com/clm/content/eucallipterus-tiliae.
  6. ↑ zdobniczka2 na www.tchie.uni.opole.pl/PECO11_1/EN/BaczewskaDmuchowski_PECO11_1.pdf.

Media użyte na tej stronie

British Entomology Volume 7 (John Curtis) Plate 577.jpg
John Curtis British Entomology (1824-1840) Folio 577 Aphis tiliae synonym of Eucallipterus tiliae the Lime-tree Aphis.The plant is Acer pseudoplatanus (Sycamore).