Zdrowaś Maryjo

Zdrowaś Maryjo
Ave Maria
Ilustracja
Tekst z Encyklopedii staropolskiej
Tematyka

religijna

Typ utworu

antyfona

Wydanie oryginalne
Język

łacina

Chorał gregoriański – Ave Maria w wykonaniu Scholi Gregoriańskiej z Ołtarzewa

Zdrowaś Maryjo (łac. Ave Maria), także Zdrowaś Mario lub Pozdrowienie anielskiemodlitwa chrześcijańska za wstawiennictwem Maryi, Matki Jezusa, oddająca cześć jej (wraz z prośbą o modlitwę wstawienniczą) i Jezusowi.

Użycie

Uznawana przez Kościół katolicki i Cerkiew prawosławną. Praktykowana jest również w niektórych kościołach anglikańskich. Nie uznają jej protestanci, którzy, zgodnie z zasadą Solus Christus, odrzucają kult maryjny oraz Świadkowie Jehowy[1][2][3].

Struktura

Składa się z trzech części. Najstarsze dwie to cytaty z Nowego Testamentu: słowa archanioła Gabriela, wypowiedziane w czasie Zwiastowania (Łk 1,28) oraz słowa św. Elżbiety, skierowane do Maryi w czasie Nawiedzenia (Łk 1,42). Przez wiele wieków modlitwa Zdrowaś, Maryjo była dokładnym powtórzeniem ewangelicznego pozdrowienia Gabriela i Elżbiety. W XIII wieku zaczęto dodawać do dwóch fraz biblijnych imię Jezus – w ten sposób imię Jezusa stało się centrum modlitwy.

Trzecia część modlitwy powstała dopiero w XIV wieku, kiedy w Europie panowała dżuma. W słowach modlitwy pozostał ślad grozy tamtych dni: teraz i w godzinę śmierci. Papież Pius V kazał w 1566 roku umieścić dodatkowe słowa modlitwy w brewiarzu rzymskim, przez co uczynił ją oficjalną modlitwą Kościoła.

Pozdrowienie Anielskie jest więc w kategorii tekstualnej zapisem pierwszych wydarzeń związanych z inauguracją religii chrześcijańskiej, tj. pojawienia się Chrystusa-Zbawiciela, a w obrębie tradycji rozwoju form religijności – jedną z części pacierza, modlitwy Anioł Pański oraz modlitwy różańcowej.

Historia

Najstarszy zapis modlitwy Zdrowaś Mario w języku polskim zachował się w Statutach Wacława, Księcia Legnickiego z roku 1412. Najstarsza polska wersja drukowana tej modlitwy ukazała się natomiast w 1475 roku we Wrocławiu. Została wydrukowana wraz z modlitwami Ojcze nasz i Wierzę w Boga w tzw. Statutach Elyana (łac. Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium), wydrukowanych w pierwszej oficynie wrocławskiej Kaspra Elyana[4].

Tekst modlitwy w Kościołach wschodnich

Tekst grecki

Θεοτόκε Παρθένε, χαῖρε, κεχαριτωμένη Μαρία,
ὁ Κύριος μετὰ σοῦ. εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξί,
καὶ εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου, ὅτι
Σωτῆρα ἔτεκες τῶν ψυχῶν ἡμῶν.

Tekst modlitwy w Kościele rzymskokatolickim

Tekst modlitwy w języku polskim w klasztorze franciszkanów w Waszyngtonie

Tekst po łacinie:

Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum;
benedicta tu in mulieribus,
et benedictus fructus ventris tui, Iesus.
Sancta Maria, Mater Dei, ora pro nobis peccatoribus,
nunc et in hora mortis nostrae. Amen.

Tekst w języku polskim:

Zdrowaś Maryjo/Mario, łaski pełna, Pan z Tobą,
błogosławionaś Ty między niewiastami i
błogosławiony owoc żywota Twojego, Jezus.
Święta Maryjo/Mario, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi,
teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen.

Obecność w kulturze

Ellens dritter Gesang Schuberta znane jako Ave Maria w wykonaniu Dorothei Fayne (śpiew) i Uwe Streibela (fortepian)

Ave Maria było też tematem wielu utworów muzycznych. Najbardziej znane to: Ave Maria Franza Schuberta oraz Ave Maria Charles'a Gounoda na podstawie pierwszego preludium C-dur z pierwszego tomu Das wohltemperierte Klavier Johanna Sebastiana Bacha.

W 1984 powstała kantata Wojciecha Kilara Angelus dla Sanktuarium na Jasnej Górze, której tekst oparty jest na słowach Pozdrowienia Anielskiego[5].

Znaczenie

Św. Ludwik Maria Grignion de Montfort w swoim dziele Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny następująco opisuje moc i wartość modlitwy Pozdrowienia Anielskiego:

Zdrowaś Maryjo dobrze odmawiane, czyli uważnie, z nabożeństwem i pokorą, jest według świadectwa świętych nieprzyjacielem szatana, którego zmusza do ucieczki, jest młotem, który go miażdży, jest uświęceniem duszy, radością aniołów, śpiewem wybranych, pieśnią Nowego Testamentu, radością Maryi i chwałą Trójcy Przenajświętszej. Zdrowaś Maryjo jest rosą niebieską, która czyni duszę urodzajną; jest czystym i pełnym miłości pocałunkiem, jaki składamy Maryi; jest czerwoną różą, którą Jej ofiarujemy, kosztowną perłą, którą Jej składamy w ofierze; jest czarą ambrozji i boskiego nektaru, który Jej dajemy. Wszystkie te porównania pochodzą z ust świętych. Błagam więc was usilnie, przez miłość, którą ku wam w Jezusie i Maryi w sercu noszę, odmawiajcie codziennie, o ile wam czas pozwoli, cały Różaniec, a w chwili śmierci błogosławić będziecie dzień i godzinę, kiedyście mi uwierzyli.

Zobacz też

Przypisy

  1. *Czy należy się modlić do Marii Panny?, [w:] Przebudźcie się! [online], jw.org, 8 września 2005, s. 10-13.
  2. Maria (matka Jezusa), [w:] Prowadzenie rozmów na podstawie Pism, wyd. 2, Towarzystwo Strażnica, 2001, s. 165–172, ISBN 83-86930-47-0.
  3. Watchtower, Dziewica Maria — co mówi o niej Biblia? Jaki powinniśmy mieć stosunek do Marii?, jw.org.
  4. Jerzy Oleksiński, I nie ustali w walce, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1980, s. 52, ISBN 83-10-07610-X, OCLC 830955231.
  5. Angelus na sopran, chór mieszany i orkiestrę (dyr. Antoni Wit). ninateka.pl. [dostęp 2018-12-27]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Hail Mary Polish DC.JPG
Autor: Abraham Sobkowski OFM, Licencja: CC BY-SA 4.0
The inscription of the text "Hail Mary" in Polish, Washington DC, Franciscan Monastery.
Franz Schubert - Ellens dritter Gesang.oga
Autor: Composed by Franz Schubert, Licencja: CC BY 3.0
Ellens dritter Gesang. Performed by Dorothea Fayne (vocal) and Uwe Streibel (Piano)
Zdrowaś Maryjo Encyklopedia staropolska Gloger.jpg
Ilustracja z "Encyklopedii staropolskiej" Z. Glogera (fragment)
Schola Gregoriana-Ave Maria.ogg
Autor: Schola Gregoriana, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ave Mariagregoriańskich nieszporów ku czci św. Wincentego Pallottiego (Vesperae de Confessore non Pontifice) nagranych przez zespół Schola Gregoriana z Ołtarzewa pod dyrekcją ks. Dariusza Smolarka.