Zdzisław Adamczyk (podpułkownik)

Zdzisław Adamczyk

podpułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia	15 września 1886 Bursztyn, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Charków, USRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1911–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	11 Dywizjon Artylerii Konnej → Dywizjon Artylerii Konnej Nr 4 → Pułk Artylerii Polowej Nr 4 K, 1 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów, 21 Pułk Artylerii Polowej, Oddział IV Sztabu Generalnego WP, 24 Pułk Artylerii Lekkiej, 3 Dywizja Piechoty Legionów, 11 Karpacki Pułk Artylerii Lekkiej
Stanowiska	kierownik referatu, dowódca dywizjonu, szef sztabu dywizji, wykładowca, zastępca dowódcy pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa)
Odznaczenia

Zdzisław Adamczyk^[1] (ur. 15 września 1886 w Bursztynie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, burmistrz Zakopanego, działacz piłkarski, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Zdzisław Adamczyk urodził się 15 września 1886 w Bursztynie. Był synem inżyniera Władysława Adamczyka (zm. 1915) i Marii z domu Janiszewskiej (ur. 1861, córka Wiktora Janiszewskiego, aptekarza z Przeworska)^[2][3][4][5]. Był bratem Janiny (ur. 1884, od 1900 zamężna ze Stanisławem Basińskim, profesorem C. K. Gimnazjum Męskiego w Sanoku, od 1940 żona Władysława Studzińskiego^[6]) oraz Tadeusza (1893–1944, nauczyciel, rozstrzelany przez Niemców podczas powstania warszawskiego)^[4][5][7]. W Sanoku rodzina Adamczyków zamieszkiwała na Wójtostwie^[7].

W 1904 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Stanisław Charzewski, Witold Fusek, Bolesław Mozołowski, Bronisław Praszałowicz, Kazimierz Świtalski, Zygmunt Tomaszewski)^{[8][9][10][11]}.

Od 1911 do 1918, w tym podczas I wojny światowej, był żołnierzem i oficerem armii Austro-Węgier. W rezerwie korpusu artylerii polowej i górskiej został mianowany kadetem z dniem 1 stycznia 1912^[12], następnie awansowany na stopień podporucznika z dniem 1 listopada 1914^[13], a później na stopień porucznika z dniem 1 maja 1916^[14]. Od około 1912 był żołnierzem rezerwy 11 dywizjonu artylerii konnej we Lwowie^[15][16][17], od 1916 pod nazwą Dywizjon Artylerii Konnej Nr 4, a przed 1918 przemianowanego na Pułk Artylerii Polowej Nr 4 K^[18][19].

Po zakończeniu wojny, jako były oficer c. i k. armii został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony w stopniu porucznika^[20]. Został przydzielony do 1 pułku artylerii lekkiej Legionów, stacjonującego w garnizonie Wilno. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej oraz w wojnie polsko-bolszewickiej od 1918 do 1921. Został awansowany na stopień kapitana artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[21]. Około 1923 jako oficer przydzielony do Sztabu Głównego był przeniesiony z 21 pułku artylerii polowej (Kraków) do Oddziału IV Sztabu Generalnego WP, gdzie pełnił stanowisko kierownika referatu^[22]. 2 listopada 1923 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza III Kursu Doszkolenia. 31 marca 1924 został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 18. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[23][24]. 15 października 1924, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przeniesiony do 24 pułku artylerii polowej w Jarosławiu na stanowisko dowódcy II dywizjonu^[25]. Następnie służył w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. 11 czerwca 1927 został przydzielony do dowództwa 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu na stanowisko szefa sztabu^[26][27]. 5 listopada 1928 ogłoszono jego przeniesienie do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie na stanowisko wykładowcy^[28]. 24 grudnia 1929 został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 10. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[29][30]. 23 października 1931 został przydzielony do 11 Karpackiego pułku artylerii lekkiej w Stanisławowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[31][32]. Z dniem 30 września 1934 został przeniesiony w stan spoczynku^[33].

Sprawował urząd burmistrza Zakopanego. Pełnił funkcję prezesa Stanisławowskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej^[34].

Po agresji III Rzeszy na Polskę pełnił służbę w Dowództwie Grupy Obrony Lwowa na stanowisku szefa Oddziału III^[35].

Po agresji ZSRR na Polskę i kapitulacji Lwowa przed Armią Czerwoną został wbrew warunkom kapitulacji miasta wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku^[36]. Wiosną 1940 został zamordowany przez NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych (dwukrotnie, przed 1923)^[22]
• Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929)^[37][30]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Państwowa Odznaka Sportowa
• Oficer Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)

• Srebrny Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej z mieczami (Austro-Węgry, przed 1918)^[19]
• Brązowy Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry, przed 1917)^[18] z mieczami (przed 1918)^[19]
• Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (Austro-Węgry, przed 1916)^[17]
• Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry, przed 1918)^[19]

Upamiętnienie

5 października 2007 minister obrony narodowej awansował go pośmiertnie do stopnia pułkownika^[38]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[39].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” został dwukrotnie zasadzony Dąb Pamięci honorujący Zdzisława Adamczyka: przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Ujeźdźcu Wielkim oraz przy Starostwie Powiatowym w Łasku.

Zobacz też

• Karol Szczepanowski – oficer Wojska Polskiego także urodzony w Bursztynie i zamordowany w Charkowie.

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Dokumenty obrony Lwowa 1939. Artur Leinwand (oprac.). Warszawa: Instytut Lwowski, 1997. ISBN 83-910659-0-1.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2003. ISBN 83-916663-5-2.