Zdzisław Bradel

Zdzisław Bradel
Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1950
Gdańsk

Data i miejsce śmierci

3 września 2020
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Zawód, zajęcie

polityk, działacz samorządowy

Narodowość

Polak

Alma Mater

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Wydział

Wydział Nauk Humanistycznych KUL

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Zdzisław Bradel (ur. 21 czerwca 1950 w Gdańsku[1], zm. 3 września 2020 w Warszawie[2]) – polski polityk i działacz samorządowy, działacz opozycji w okresie PRL.

Życiorys

Grób Zdzisława Bradela na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

W latach 70. był studentem Wydziału Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, publikował w prasie katolickiej, należał do Koła Młodych Literatów oddziału Związku Literatów Polskich w Lublinie[1]. Od 1974 był aktywnym członkiem duszpasterstwa akademickiego prowadzonego przez o. Ludwika Wiśniewskiego[3].

W połowie lat 70. zaangażował się w działania opozycyjne, m.in. na początku 1976 uczestniczył w zbieraniu podpisów pod listem protestacyjnym przeciwko zmianom w Konstytucji PRL, latem 1976 uczestniczył w akcji pomocy robotnikom prześladowanym po wydarzeniach radomskich[4]. Był jednym z twórców, a następnie członkiem redakcji ukazującego się od jesieni 1977 poza cenzurą Niezależnego Pisma Młodych Katolików Spotkania, publikował tam pod pseudonimem Witold Zdziechowski[5]. W maju 1979 był sygnatariuszem listu protestacyjnego przeciwko ograniczeniom związanym z pielgrzymką Jana Pawła II do Polski, dotyczącym udziału wiernych i informacji w mediach, uczestniczył też w głodówce protestacyjnej przeciwko pominięciu w programie wizyty sanktuarium w Piekarach Śląskich[6]. Współpracował z działaczami Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela. m.in. był sygnatariuszem oświadczenia przeciwko represjom wobec uczestników niezależnych obchodów święta 11 listopada w 1979, a także akcji bojkotu wyborów do rad narodowych w 1978 i 1980[7]. Jako kurier przewoził na Litwę i Białoruś literaturę bezdebitową i religijną[8]. W połowie 1980 rozluźnił swoje związki ze środowiskiem Spotkań i został członkiem Ruchu Młodej Polski[9].

Zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”, był m.in. członkiem redakcji wydawanego w okresie legalnego działania związku Biuletynu Informacyjnego NSZZ „Solidarność” Region Środkowo-Wschodni (od listopada 1981 redaktorem naczelnym pisma). W marcu 1981 został członkiem Komitetu Obrony Ludzi Prześladowanych za Przekonania[10]. Był także redaktorem Biuletynu Informacyjnego NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” Region Środkowo-Wschodni[1]. Od września 1981 kierował Wszechnicą Ludową, był też prelegentem Wszechnicy Związkowej w Lublinie[1].

Od 3 stycznia 1982 do 10 lutego 1982 był internowany w ośrodku w Iławie. Od jesieni 1982 do przełomu 1982/1983 był przewodniczącym podziemnego Tymczasowego Zarządu Regionu Środkowo-Wschodniego[1]. W II połowie lat 80. został aktywnym członkiem ruchu Comunione e Liberazione[1].

Po 1989 publikował w prasie katolickiej, m.in. był redaktorem pisma Ład[1]. W latach 1992–1993 był doradcą wicepremiera Pawła Łączkowskiego, należał do Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowe, Partii Chrześcijańskich Demokratów i Ruchu Odbudowy Polski[1]. Był radnym miasta Józefowa, od listopada 1995 do 1998 przewodniczącym Rady Miasta Józefowa[11]. W latach 1998–2002 był radnym Powiatu otwockiego[12]. W 2011 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[13].

Zmarł 3 września 2020 w szpitalu w Warszawie, został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[14]. Pośmiertnie został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[15][16].

Przypisy

  1. a b c d e f g h Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989. Tom 1, wyd. Stowarzyszenie Pokolenie, Oficyna Wydawnicza Volumen i IPN, Warszawa 2010, s. 64 (biogram autorstwa Małgorzaty Chomy-Jusińskiej).
  2. Zdzisław Bradel. Nekrolog
  3. Małgorzata Choma-Jusińska Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975-1980, wyd. IPN, Warszawa-Lublin 2009, s. 337
  4. Małgorzata Choma-Jusińska Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975-1980, wyd. IPN, Warszawa-Lublin 2009, s. 105, 136, 138, 139
  5. Małgorzata Choma-Jusińska Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975-1980, wyd. IPN, Warszawa-Lublin 2009, s. 148, 149, 179
  6. Małgorzata Choma-Jusińska Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975-1980, wyd. IPN, Warszawa-Lublin 2009, s. 172
  7. Małgorzata Choma-Jusińska Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975-1980, wyd. IPN, Warszawa-Lublin 2009, s. 234, 240
  8. W poniedziałek pogrzeb Z. Bradela – współtwórcy lubelskich „Spotkań”. Katolicka Agencja Informacyjna. [dostęp 2020-12-26]. (pol.).
  9. Małgorzata Choma-Jusińska Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975-1980, wyd. IPN, Warszawa-Lublin 2009, s. 148, 175
  10. Marcin Dąbrowski NSZZ „Solidarność” Region Środkowo-Wschodni, w: NSZZ „Solidarność” 1980–1989. Tom 5. Polska Środkowo-Wschodnia, wyd. IPN, Warszawa 2010, s. 513, 523
  11. Władze Miasta Józefowa. [dostęp 2020-09-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)].
  12. Skład Rady Powiatu/Kadencja I (1998-2002)
  13. M.P. z 2011 r. nr 109, poz. 1104
  14. Pożegnanie Zdzisława Bradela. Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie. [dostęp 2020-12-26]. (pol.).
  15. M.P. z 2020 r. poz. 1105
  16. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski dla śp. Zdzisława Bradla

Media użyte na tej stronie

Zdzisław Bradel (grób) 01.jpg
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób opozycjonisty Zdzisława Bradela na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie