Zdzisław Kościański

Dr Zdzisław Kościański

Zdzisław Marian Kościański (ur. 1958) – polski historyk, regionalista, pisarz i doktor nauk humanistycznych.

Życiorys

Absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1982). Początkowo pracował jako nauczyciel historii w Szkole Podstawowej nr 1 w Nowym Tomyślu^[1]. Przez lata związany z poznańskim Kuratorium Oświaty, w którym pracował w latach 1990-2008. Członek Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919^[2], przewodniczący Komisji Historycznej i Archiwalnej ZG TPPW. Członek nadzwyczajny Instytutu im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Lesznie^[3].

Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskał w 2000 roku na podstawie pracy doktorskiej: Organizacja i działania wojenne samodzielnej kawalerii polskiej w 1939 roku, napisanej pod kierunkiem Bogusława Polaka^[4]. W 2009 roku ukazała się książka: Organizacja i działania wojenne samodzielnej kawalerii polskiej w 1939 roku. Wybrane przykłady działań bojowych samodzielnej kawalerii polskiej w 1939 roku, która jest skróconą wersją rozprawy doktorskiej, uzupełnioną o najnowszą literaturę^[5].

Autor blisko 500 publikacji naukowych i popularnonaukowych w tym kilkunastu książek. Obszar jego zainteresowań stanowi historia Polski pierwszej połowy XX wieku, w szczególności dzieje kawalerii, powstania wielkopolskiego 1918-1919 oraz Wielkopolski. Inicjator wielu sesji naukowych i popularnonaukowych również adresowanych do młodzieży; moderator licznych wystaw m.in. „Kawaleria polska 1918-1947”^[6], „Nowotomyślanie w wojnie 1939 roku”^[7], „Powstanie Wielkopolskie 1918-1919”. Opracował wiele biogramów powstańców m.in. na łamach zbiorowych biografii wydawanych przez Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, pod tytułem Powstańcy wielkopolscy… Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918/1919. Zaprojektował herb gminy Kuślin.

W 2000 r. wyróżniony statuetką "Dobosz Powstania Wielkopolskiego", przyznawaną przez Zarząd Główny Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919^[8]. W 2018 r. został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej^[9].

Medale i odznaczenia (wybór)

• Brązowy Krzyż Zasługi (2007)^[10],
• Złoty Krzyż Zasługi (2015)^[11],
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2022)^[12]
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (2004),
• Medal „Pro Patria” (2014),
• Odznaka honorowa „Za zasługi dla województwa wielkopolskiego” (2008),
• "Dobosz Powstania Wielkopolskiego" od ZG TPPW (2000)^[13],
• Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych” (2011).

Wybrane publikacje

• 18 Pułk Ułanów Pomorskich w wojnie obronnej 1939 roku, Grudziądz 2006.
• Bitwa nad Bzurą, GROT. Zeszyty historyczne, 3(2000).
• "Dowborczycy". Uwagi i refleksje w 95. rocznicę sformowania I Korpusu Polskiego w Rosji przez gen. broni Józefa Dowbor-Muśnickiego oraz o generale Michale Milewskim – dowborczyku, dowódcy późniejszego frontu zachodniego Powstania Wielkopolskiego, Wielkopolski Powstaniec, Poznań (18)2012.
• Kawaleria i kawalerzyści II Rzeczypospolitej a order wojenny Virtuti Militari, [w:] Kawalerowie Virtuti Militari (1792-1945). Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, red. B. Polak, Koszalin 1993.
• Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1924-1939, Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej, (149)1995.
• Kawaleria polska na Grodzieńszyczyźnie w walce z wojskami sowieckimi, Wiadomości nowotomyskie, (5)1992.
• Lwówecko-posadowski rodowód 16 (2) pułku ułanów Wielkopolskich im. gen. dyw. Gustawa Orlicz-Dreszera, Lwówek 1999.
• Nowotomyska lista katyńska: historia i pamięć, Nowy Tomyśl 2010.
• Organizacja i działania wojenne samodzielnej kawalerii polskiej w 1939 roku. Wybrane przykłady działań bojowych samodzielnej kawalerii polskiej w 1939 roku, Leszno 2009.
• O tych Wielkopolanach nie wolno było pamiętać…, Opalenica 2008.
• [pod redakcją z Bogumiłem Wojcieszakiem] Trzeba było pójść... Powiat Nowotomyski 1918-1919. Historia i pamięć, Nowy Tomyśl 2010.
• [pod redakcją z Zenonem Wartelem] Zachowane mogiły powstańców wielkopolskich poległych i zmarłych w czasie walk powstańczych 1918/1919, Poznań 2003.
• [współautor z Eligiuszem Tomkowiakiem] Bukowianie w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Buk 2008.
• [współautor z Eligiuszem Tomkowiakiem] Mieszkańcy gminy Dopiewo w Powstaniu Wielkopolskim w latach 1918-1919, Dopiewo 2009.
• [współautor z Eligiuszem Tomkowiakiem] Niepodległościowe tradycje gminy Rakoniewice, Rakoniewice 2010.

Przypisy