Zdzisław Londoński

Zdzisław Londoński
Data i miejsce urodzenia

16 lutego 1888
Bochnia

Data i miejsce śmierci

6 października 1941
KL Auschwitz

Przyczyna śmierci

rozstrzelanie

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Miejsce zamieszkania

Nisko

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

profesor

Edukacja

III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Małżeństwo

Maria

Dzieci

Halina Matysik

Zdzisław Londoński
Data i miejsce urodzenia

16 lutego 1888
Bochnia

Data śmierci

6 października 1941

Przebieg służby
Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
III powstanie śląskie

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi I stopnia Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę

Zdzisław Londoński (ur. 8 lipca 1888 w Bochni, zm. 6 października 1941 w KL Auschwitz) – żołnierz, profesor filozofii, nauczyciel i dyrektor gimnazjum.

Życiorys

Urodził się 8 lipca 1888[1]. Zdał maturę w III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie w 1907. Studiował filozofię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego od 1907 do 1910 oraz na Uniwersytecie w Lipsku od 1911 do 1912. Pracował jako nauczyciel w Gimnazjum w Bochni od września 1912 do połowy 1914. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich i służył jako szeregowiec od połowy sierpnia do czerwca 1915. Od tego czasu do kwietnia 1916 pracował jako nauczyciel w Gimnazjum Polskim w Wiedniu. Następnie był zatrudniony jako nauczyciel oraz dyrektor w gimnazjum w Katowicach od kwietnia 1916, a później w Myślenicach.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1919 uzyskał tytuł naukowy doktora filozofii. Uczestniczył w III powstaniu śląskim jako dowódca batalionu od maja do czerwca 1921. W latach 20. opracował wydania dzieł Juliusza Słowackiego[2]. W latach 20. był p.o. dyrektora Państwowego Gimnazjum w Mysłowicach, mieszczącego się przy ul. Mikołowskiej 5, a od 1 kwietnia 1925 etatowym dyrektorem[3][4]. W 1929 uzyskał tytuł profesora filozofii. W okresie II Rzeczypospolitej był dyrektorem Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Nisku[5].

Po wybuchu II wojny światowej 1939 został aresztowany i był osadzony na Zamku w Rzeszowie[6]. Po odzyskaniu wolności podjął działania w kierunku podjęcia kształcenia młodzieży po nastaniu okupacji niemieckiej ziem polskich. Od grudnia 1939 działał w tajnym nauczaniu w Nisku. 18 maja 1940 został powtórnie aresztowany przez Niemców[7][8]. Był przetrzymywany w Tarnowie, skąd – wraz z grupą ponad 700 młodych Polaków – 14 czerwca 1940 został osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz – był to pierwszy masowy transport do Auschwitz[1]. Otrzymał tam numer obozowy 335[1][9]. Za pomoc cierpiącym głód współosadzonym został rozstrzelany przez Niemców w obozie 6 października 1941.

Jego żoną została Maria z domu Dutkiewicz (1892-1978, sanitariuszka w Powstaniu Wielkopolskim), z którą miał córkę Halinę (1934-, po mężu Matysik, działaczka harcerska). W KL Auschwitz zginął także Norbert Dutkiewicz, brat Marii.

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

  • Julian Gazda – także legionista, związany z Niskiem i więzień pierwszego transportu do Auschwitz

Przypisy

  1. a b c Informacje o więźniach. Zdzisław Londoński. auschwitz.org. [dostęp 2020-01-05].
  2. Zdzisław Londoński. google.pl. [dostęp 2015-08-24].
  3. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 13, s. 247, 15 sierpnia 1925. 
  4. Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 335.
  5. Historia szkoły. lo.nisko.pl. [dostęp 2015-08-24].
  6. Zofia Chmiel. Rocznik 1929. Tajne nauczanie w powiecie niżańskim przez pryzmat jednej z uczennic.. /swiadkowiehistorii.pl. [dostęp 2015-08-24].
  7. Historia Powiatu. powiat-nisko.pl, 2011-01-04. [dostęp 2015-08-24].
  8. Konrad Sinica: Niżańskie liceum doczeka się nowego opracowania swojej historii. echodnia.eu, 2012-03-08. [dostęp 2015-08-24].
  9. Pierwszy Transport do KL Auschwitz. chsro.pl. [dostęp 2017-01-03].
  10. Odznaczenia Krzyżem Zasługi wśród Legionistów Okręgu Lwowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 204 z 9 września 1938. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
POL Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi 1kl BAR.svg
Baretka: Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi I Klasy
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy