Zdzisław Luszowicz

Zdzisław Rudolf Luszowicz

Szakal, Pamflet

Zdzisław Luszowicz (ze zbiorów NAC)
kapitan
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1914 Kraków
Data i miejsce śmierci	28 lutego 2010 Waterbeck (Szkocja)
Przebieg służby
Lata służby	1939–1947
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne w ZSRR Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	20 Pułk Piechoty Ziemi Krakowskiej, batalion „Stadion”, 6 Pułk Artylerii Lekkiej (PSZ)
Stanowiska	zastępca dowódcy plutonu specjalnego zwiadowców pieszych, dowódca plutonu zwiadowców konnych
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa
Późniejsza praca	nauczyciel
Odznaczenia

Zdzisław Rudolf Luszowicz pseud.: „Szakal”, „Pamflet” (ur. 26 czerwca 1914 w Krakowie, zm. 28 lutego^[a] 2010 w Waterbeck (Szkocja)) – polski nauczyciel, kapitan piechoty Wojska Polskiego, cichociemny.

Życiorys

Zdzisław Luszowicz ukończył w 1932 roku III Państwowe Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie uzyskując maturę. W 1936 roku ukończył z dyplomem magistra filologię klasyczną na Uniwersytecie Jagiellońskim. We wrześniu 1937 roku przeszedł kurs podchorążych rezerwy piechoty przy 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej. Po ukończeniu kursu pracował jako nauczyciel w prywatnym Gimnazjum Żeńskim Heleny Kaplińskiej w Krakowie.

Od 6 września 1939 roku walczył w 20 pułku piechoty 6 Dywizji Piechoty, następnie do 19 września w obronie Lublina w batalionie „Stadion”. 29 września został internowany przez Armię Czerwoną i wywieziony w głąb ZSRR. W sierpniu 1941 roku dołączył do Armii Andersa, w której dostał przydział do 6 pułku artylerii lekkiej 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty^[b][1].

Zgłosił się do słuzby w kraju. W maju 1943 roku został przewieziony do Wielkiej Brytanii.

Zgłosił się do służby w kraju. Przeszedł przeszkolenie w dywersji, został zaprzysiężony 15 grudnia 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i został przerzucony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 4 na 5 maja 1944 roku w ramach operacji dowodzonej przez kpt. naw. Edwarda Bohdanowicza.

Luszowicz pozostawał w rejonie zrzutu do 9 czerwca. W lipcu 1944 roku dostał przydział do 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty. 17 lipca wyjechał do Lublina, jednak nie został tam podjęty przez AK. Samodzielnie zaangażował się więc w walki o miasto.

Został aresztowany przez UB (por. Józefa Światłę i chor. Józefa Czereśnię) w grudniu 1944 roku w Warszawie i zesłany do łagru w Stalinogorsku, pod fałszywym nazwiskiem. Zwolniony we wrześniu 1945 roku przedostał się do Czechosłowacji, a następnie do ośrodka dla polskich oficerów w Murnau am Staffelsee. Został przydzielony do 2 Korpusu PSZ, początkowo do ośrodka wypoczynkowego w Porto San Giorgio, a następnie do Wydziału Oświaty Korpusu, gdzie uczył łaciny w Gimnazjum i Liceum Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet w Porto San Giorgio. Od 1947 roku uczył na terenie Wielkiej Brytanii w Szkole Młodszych Ochotniczek (obóz wojskowy Foxley koło Herefordu). Po demobilizacji w 1947 roku uczył języka angielskiego w polskich szkołach na Wyspach, oraz historii w szkołach angielskich.

Zamieszkał z rodziną w Codsall. Był aktywnym działaczem społecznym i polonijnym. W latach 1983–1988 pełnił funkcję członka Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej.

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem od 10 października 1943 roku
• porucznik – 5 maja 1944 roku
• kapitan – zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej na uchodźstwie z 10 listopada 1990 roku.

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (15 stycznia 1987)^[2]
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal za Odwagę w Sprawie Wolności (Wielka Brytania)
• wiele innych polskich i alianckich odznaczeń.

Życie rodzinne

Był synem Józefa, mistrza tapicerskiego, i Marii z domu Kędzierskiej. Mieszkając w Wielkiej Brytanii ożenił się w 1947 roku z Zofią Zaborowską, z domu Bednarek (1914–1993). Mieli czworo dzieci: Marię (ur. w 1947 roku) zamężną Turner, Leszka (ur. w 1949 roku), Weronikę (ur. w 1954 roku) zamężną Carse i Urszulę (ur. w 1957 roku) zamężną Haines.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 356. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 215.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 98–101. ISBN 83-902499-5-2.
• Krzysztof A. Tochman. Zdzisław Luszowicz „Szakal” (1914–2010). „Biuletyn IPN”. 5–6 (114–115), s. 175–178, maj–czerwiec 2010. ISSN 16419561.