Zdzisław Nurkiewicz

Zdzisław Nurkiewicz
Noc, Nieczaj, Bator, Błyskawica
podporucznik podporucznik
Data i miejsce urodzenia

10 lutego 1901
Włocławek

Data i miejsce śmierci

12 września 1980
Czatkowice

Przebieg służby
Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa

Jednostki

31 Pułk Strzelców Kaniowskich,
27 Pułk Ułanów,
Obwód Nieśwież AK
Obwód Stołpce AK,
25 Pułk Piechoty AK

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, trzykrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi Medal Wojska (czterokrotnie) Krzyż Armii Krajowej Warszawski Krzyż Powstańczy

Zdzisław Nurkiewicz ps. „Noc”, „Nieczaj”, „Bator”, „Błyskawica” (ur. 10 lutego 1901 we Włocławku, zm. 12 września[1] 1980 w Czatkowicach) – podporucznik kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Syn Stanisława i Marii. W latach 1918–1919 służył jako ochotnik w 31 pułku strzelców kaniowskich, a kampanię wrześniową 1939 odbył w szeregach 27 pułku ułanów im. Króla Stefana Batorego w Nieświeżu. Został ciężko ranny. Dowódca Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, gen. bryg. Władysław Anders awansował go na chorążego i wnioskował o odznaczenie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

W czasie II wojny światowej w konspiracji ZWZ i AK. W latach 1941–1942 w Obwodzie AK w Nieświeżu, kryp. „Strażnica”, „Niedźwiedzica”, a później w Obwodzie AK Stołpce.

W latach 1942-1944 działał w grupie ppor. K. Miłaszewskiego i organizował w Puszczy Nalibockiej dywizjon 27 pułku ułanów (nazywany przez miejscową ludność „Legionem Nurkiewicza” lub „Królem Nocy”)[2].

Od lipca 1944 do stycznia 1945 walczył w Puszczy Kampinoskiej, powstaniu warszawskim i w lasach opoczyńskich. Rozbudował dywizjon i był jego ostatnim dowódcą. W czasie walk był dwukrotnie ranny. Ostatnie boje toczył wspólnie z 25 pułkiem piechoty AK Ziemi Piotrkowskiej.

Po rozwiązaniu oddziału w styczniu 1945 podjął pod przybranym nazwiskiem pracę jako górnik[3]. 15 stycznia 1959 został aresztowany przez funkcjonariuszy SB. 25 marca 1960 wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Zielonej Górze został skazany na karę śmierci, zamienioną następnie na 15 lat pozbawienia wolności[4]. Wolność odzyskał w czerwcu 1969 z powodu złego stanu zdrowia. W 1975 spisał swoje wojenne wspomnienia pt. "Straszny Dwór"[3]. Przez ostatnie 10 lat życia działał na rzecz kombatantów, dawnych podkomendnych i weteranów AK z "Grupy Kampinos". Pochowany na cmentarzu parafialnym Św. Marcina w Krzeszowicach.

W 2005 Sąd Okręgowy w Krakowie unieważnił wyrok wydany w 1960 i zrehabilitował go[3].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Maciej Zapolski, nieczaj.republika.pl [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  2. Obszernie na temat tego okresu pisze: A.Pilch, Partyzanci trzech puszcz, Wydawnictwo Mireki 2013
  3. a b c Powstańcze Biogramy - Zdzisław Nurkiewicz, www.1944.pl [dostęp 2019-10-31] (ang.).
  4. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-10-31].
  5. M.P. z 2010 r. nr 98, poz. 1146
  6. Janusz Stankiewicz: Kawalerowie Orderu VIRTUTI MILITARI. [dostęp 2010-01-06]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

PL Epolet ppor.svg
Naramiennik podporucznika Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
POL Krzyż Armii Krajowej BAR.svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
POL Warszawski Krzyż Powstańczy BAR.svg
Baretka: Warszawski Krzyż Powstańczy
POL Medal Wojska 4r BAR.svg
Baretka: Medal Wojska nadany czterokrotnie (z trzema okuciami).