Zdzisław Stroński
.JPG) Zdzisław Stroński około 1935 roku | |
| Data i miejsce urodzenia | 24 października 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 28 grudnia 1972 |
| Poseł na Sejm II, III i IV kadencji (II Rzeczypospolitej) | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
     | |
Zdzisław Karol Stroński (Doliwa-Stroński) (ur. 24 października 1894 w Stryju, zm. 28 grudnia 1972 w Warszawie) – polski historyk, prezydent Stanisławowa, poseł na Sejm II, III i IV kadencji w II Rzeczypospolitej.
Życiorys
Uczył się w Filii C. K. Gimnazjum w Stryju, gdzie w 1914 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Ludwik Iwaszko, Wiktor Pikulski, Władysław Tadeusz Podoski)[1]. W Stryju należał do: Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” (od 1910 roku), Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (skazany za członkostwo), od 1912 roku w skautingu i Związku Strzeleckim „Strzelec”. Po wybuchu I wojny światowej wszedł w skład Legionu Wschodniego.
We wrześniu 1914 roku został aresztowany w Nowym Sączu przez żandarmerię austriacką i wcielony do 20 pułku piechoty Austro-Węgier, później do 9 pułku piechoty Austro-Węgier. Ze względu na stan zdrowia został zwolniony z wojska i wyjechał do Wiednia, gdzie ponownie włączył się w działalność niepodległościową. Jesienią 1915 roku podjął studia na Uniwersytecie Lwowskim, znów wcielony do wojska austriackiego, wznowił studia w zimie 1918 roku, tym razem na Uniwersytecie Jagiellońskim.
31 października 1918 roku wstąpił do tworzącego się 33 pułku strzelców (późniejszego 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej), z którym wziął udział w wojnie polsko-ukraińskiej. W kwietniu 1919 roku został awansowany do stopnia plutonowego. W tym roku został zdemobilizowany i kolejny raz powrócił na Uniwersytet Jagielloński. W tym czasie zasiadał w zarządzie krakowskiego „Strzelca”.
Od lipca do października 1920 roku służył ochotniczo w Wojsku Polskim w obliczu wojny polsko-bolszewickiej. Był przydzielony do Inspektoratu Armii Ochotniczej w Krakowie.
31 października 1922 roku doktoryzował się z historii na Wydziale Filozoficznym UJ, po czym powrócił do Lwowa, gdzie podjął pracę w Archiwum Ziemskim oraz jako nauczyciel w Gimnazjum Żeńskim Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu.
W późnych latach 20. współorganizował we Lwowie Związek Zawodowy Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich. Wchodził w skład wielu organizacji naukowych i oświatowych.
W 1926 współtworzył Związek Naprawy Rzeczypospolitej. W 1927 roku został wybrany na radnego Rady Miasta Lwowa i radnego powiatu lwowskiego. 10 marca 1932 roku został zaprzysiężony na urząd wiceprezydenta Lwowa[2]. W wyborach samorządowych 1934 ponownie uzyskał mandat radnego rady miejskiej we Lwowie, startując z ramienia listy nr 1 (prorządowej)[3]. W kwietniu 1935 został prezydentem Stanisławowa. 14 kwietnia 1937 roku zrezygnował z tej funkcji[4] w związku ze skandalem obyczajowym[5]. Po jego ustąpieniu na urząd prezydenta został wybrany Franciszek Kotlarczuk[6].
Politycznie był związany z BBWR. W 1928 roku został członkiem Rady Województw Południowo-Wschodnich i Rady Grodzkiej BBWR we Lwowie. Po rozwiązaniu BBWR, jesienią 1935 roku, został członkiem powołanego w 1937 roku Obozu Zjednoczenia Narodowego.
W wyborach parlamentarnych w 1928 roku został wybrany posłem na Sejm II kadencji (1928–1930) z ramienia BBWR w okręgu nr 51 (Lwów – powiat). Wszedł w skład Prezydium i został skarbnikiem klubu parlamentarnego BBWR, pracował w komisji prawniczej[5][7].
W wyborach parlamentarnych w 1930 roku został ponownie wybrany posłem na Sejm III kadencji (1930–1935) z tego samego okręgu (nr 51). W kadencji tej pracował w komisjach: administracyjnej (był jej wiceprzewodniczącym), oświatowej i budżetowej[5][7].
W wyborach parlamentarnych w 1935 roku został znów wybrany posłem na Sejm IV kadencji (1935–1938) 78 132 głosami z okręgu nr 66, obejmującego powiaty: stanisławowski, tłumacki i nadwórniański. Pracował w komisjach administracyjno-samorządowej i budżetowej[8].
W czasie II wojny światowej był żołnierzem AK.
Po 1945 roku był dyrektorem Centrali Handlu Drewnem „Paged”, następnie pracował w Technikum Budowlanym nr 1 w Warszawie. Był członkiem Prezydium Zarządu Stołecznego TPPR.
Odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka Honorowa „Orlęta”
- Złota Odznaka ZNP
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”.
Życie rodzinne
Był synem Alfreda (urzędnika Kolejowego) i Karoliny.
Był dwukrotnie żonaty:
- ok. 1920 roku ożenił się z Marią Korniłłowicz (1895–1944, działaczką niepodległościową i nauczycielką, zmarłą w Auschwitz-Birkenau[9]), z którą miał córkę Annę (1922–1977), zamężną Strońską-Jodłowską oraz syna Andrzeja Marka (1931–1933)
- drugą żoną była Zofia Krystyna Broniewska[10][5].
Został pochowany 4 stycznia 1973 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera CII28-2-9)[11].
Przypisy
- ↑ Sprawozdanie Kierownictwa Filii C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1914. Stryj: 1914, s. 44, 56-57.
- ↑ Z Rady Miejskiej. Zaprzysiężenie wiceprez. dr. Strońskiego. „Słowo Polskie”. Nr 71, s. 7, 12 marca 1932.
- ↑ Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 130 z 31 maja 1934.
- ↑ Olga Ciwkacz: Skarby archiwum kresowych: szopka stanisławowska z roku pańskiego MCMXXXVII. W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. II. Białystok: 2010, s. 319.
- ↑ a b c d Adrian Tyszkiewicz: Stroński (Doliwa-Stroński) Zdzisław Karol. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 44: Strepa Jakub – Strutyński Jan. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 2006, s. 390–392. ISBN 83-88909-48-7.
- ↑ Nowy prezydent m. Stanisławowa. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 227 z 6 października 1937.
- ↑ a b Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Zdzisław Stroński. [dostęp 2012-07-15].
- ↑ Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 223.
- ↑ Olga Ciwkacz: Skarby archiwum kresowych: szopka stanisławowska z roku pańskiego MCMXXXVII. W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. T. II. Białystok: 2010, s. 320.
- ↑ Zdzisław Karol Stroński w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-07-15].
- ↑ Miejsce pochówku. [dostęp 2020-02-14].
Media użyte na tej stronie
Autor:
Kolekcja należy do muzeum: Muzeum użytkownika pieczarek
[na:] myvimu.com, Licencja: CC BY-SA 2.0Złota Odznaka ZNP
Autor: Chemnitzer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Złota odznaka honorowa Za Zasługi dla Warszawy, egzemplarz nadany w 1979 roku.
Zdzisław Stroński
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka honorowa "Orląt Lwowskich"
Prezydium BBWR z wizytą u marszałka Senatu Juliana Szymańskiego w 1929 r. Od lewej siedzą: Hipolit Gliwic, Walery Sławek, Julian Szymański, Marian Zyndram-Kościałkowski, Walery Roman; stoją: Henryk Loewenherz, Karol Polakiewicz, Jakub Bojko, Zdzisław Stroński, Zdzisław Lechnicki, Adam Piasecki.