Zdzisław Stroiński

Zdzisław Stroiński
Marek Chmura
Ilustracja
Zdjęcie zrobione po uwolnieniu
z Pawiaka w 1943
Data i miejsce urodzenia29 listopada 1921
Warszawa
Data i miejsce śmierci16 sierpnia 1944
Warszawa
Narodowośćpolska
Dziedzina sztukiPoezja
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Leon Zdzisław Stroiński, ps. Marek Chmura (ur. 29 listopada 1921 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 1944 tamże) – polski poeta pokolenia Kolumbów, żołnierz Armii Krajowej.

Życiorys

Tablica poświęcona Leonowi Zdzisławowi Stroińskiemu w Zamościu, na domu, w którym mieszkał z rodziną; ul. Kościuszki 8

Urodził się w Warszawie w rodzinie inteligenckiej; ojciec jego, Józef Stroiński, był radcą prawnym Ordynacji Zamoyskich. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Zamościu, gdzie uczęszczał do gimnazjum i liceum. Maturę zdał w Liceum im. Jana Zamoyskiego w Zamościu. Został przyjęty w poczet studentów prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Z powodu wybuchu II wojny światowej nie podjął studiów w Lublinie. W 1940 przedostał się do Warszawy[1].

W 1941 rozpoczął studia prawa i filologii polskiej na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Od 1942 należał do grupy polonistów skupionych wokół konspiracyjnego miesięcznika „Sztuka i Naród”. Był żołnierzem AK, ukończył tajną podchorążówkę. Aresztowany 25 maja 1943 podczas składania wieńca (wraz z Wacławem Bojarskim i Tadeuszem Gajcym) pod pomnikiem Mikołaja Kopernika w Warszawie (w 400. rocznicę śmierci uczonego)[2]. Został osadzony na Pawiaku. Niezidentyfikowany, został zwolniony 19 lipca 1943.

Zginął 16 sierpnia w powstaniu warszawskim wraz z Tadeuszem Gajcym na Starym Mieście, po wysadzeniu przez Niemców kamienicy przy ul. Przejazd. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera B8-6-41)[3].

W 2021 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[4].

Poezja

Twórczość rozwijał od 1942. Nawiązywał do poetyki Awangardy Krakowskiej, sięgał po realia wojny i okupacji, także doświadczeń z Pawiaka (cykl liryków prozą Okno[5] 1943). Tworzył wizyjno-metaforyczne obrazy, pełne akcentów prometeistycznych i mesjanistycznych. Napisał też więzienne opowiadanie „Pokolenie” o wymowie patriotycznej i humanistycznej.

Dokumentarium

  • Ślady – Leon Zdzisław Stroiński, film dokumentalny, reż. Hanna Zofia Etemadi, 2010

Zobacz też

Przypisy

  1. Zdzisław Stroiński, bn.gov.pl, 2015-08-14. [dostęp 2018-06-14].
  2. Hanna Kotkowska-Bareja: Pomnik Kopernika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 92.
  3. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  4. M.P. z 2021 r. poz. 871
  5. Zdzisław Stroiński, Okno, wyd. 1943, Na s. tyt. pseud. aut. - Nazwa aut.: Zdzisław Stroiński. Maszyn. powiel. - Powielono egz. 125 numerowanych. - Verso kart niezadr. - Okł. druk. Wydaw. konspiracyjne., polona.pl [dostęp 2018-08-29].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Zdzisław Stroiński, 1943.jpg
Zdzisław Stroiński - po uwolnieniu z Pawiaka, 1943.
Leon Zdzisław Stroiński. Tablica w Zamościu ul. Kościuszki.jpg
Autor: Ziuteknowocz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Leon Zdzisław Stroiński. Poeta. Powstaniec Warszawski. Tablica w Zamościu ul. Kościuszki 8