Zdzisław Stroiński

Zdzisław Stroiński

Marek Chmura

Zdjęcie zrobione po uwolnieniu z Pawiaka w 1943
Data i miejsce urodzenia	29 listopada 1921 Warszawa
Data i miejsce śmierci	16 sierpnia 1944 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	Poezja
Odznaczenia

Leon Zdzisław Stroiński, ps. Marek Chmura (ur. 29 listopada 1921 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 1944 tamże) – polski poeta pokolenia Kolumbów, żołnierz Armii Krajowej.

Życiorys

Tablica poświęcona Leonowi Zdzisławowi Stroińskiemu w Zamościu, na domu, w którym mieszkał z rodziną; ul. Kościuszki 8

Urodził się w Warszawie w rodzinie inteligenckiej; ojciec jego, Józef Stroiński, był radcą prawnym Ordynacji Zamoyskich. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Zamościu, gdzie uczęszczał do gimnazjum i liceum. Maturę zdał w Liceum im. Jana Zamoyskiego w Zamościu. Został przyjęty w poczet studentów prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Z powodu wybuchu II wojny światowej nie podjął studiów w Lublinie. W 1940 przedostał się do Warszawy^[1].

W 1941 rozpoczął studia prawa i filologii polskiej na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Od 1942 należał do grupy polonistów skupionych wokół konspiracyjnego miesięcznika „Sztuka i Naród”. Był żołnierzem AK, ukończył tajną podchorążówkę. Aresztowany 25 maja 1943 podczas składania wieńca (wraz z Wacławem Bojarskim i Tadeuszem Gajcym) pod pomnikiem Mikołaja Kopernika w Warszawie (w 400. rocznicę śmierci uczonego)^[2]. Został osadzony na Pawiaku. Niezidentyfikowany, został zwolniony 19 lipca 1943.

Zginął 16 sierpnia w powstaniu warszawskim wraz z Tadeuszem Gajcym na Starym Mieście, po wysadzeniu przez Niemców kamienicy przy ul. Przejazd. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera B8-6-41)^[3].

W 2021 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[4].

Poezja

Twórczość rozwijał od 1942. Nawiązywał do poetyki Awangardy Krakowskiej, sięgał po realia wojny i okupacji, także doświadczeń z Pawiaka (cykl liryków prozą Okno^[5] 1943). Tworzył wizyjno-metaforyczne obrazy, pełne akcentów prometeistycznych i mesjanistycznych. Napisał też więzienne opowiadanie „Pokolenie” o wymowie patriotycznej i humanistycznej.

Dokumentarium

• Ślady – Leon Zdzisław Stroiński, film dokumentalny, reż. Hanna Zofia Etemadi, 2010

Zobacz też

• Literatura polska w okresie II wojny światowej

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdzisław Stroiński – zbiór prac poety
• Okno / Marek Chmura. - Warszawa, 1943.