Zdzisław Szydłowski

Zdzisław Szydłowski

kpt. dr Zdzisław Szydłowski (przed 1929)
pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	21 września 1900 Lwów
Data i miejsce śmierci	3 lub 5 października 1973 Toronto
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie II RP, Wojsko Polskie we Francji, Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	69 Pułk Piechoty, CWSGiS, CIWF, 22 Pułk Piechoty, 12 Dywizja Piechoty, 2 Pułk Grenadierów Wielkopolskich, 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, Spadochronowa Szkoła Podchorążych, 9 Batalion Strzelców Flandryjskich, 3 Brygada Strzelców
Stanowiska	dowódca pułku, dowódca brygady
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa), wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa (Kampania wrześniowa, kampania francuska, front zachodni: bitwa o Mont Ormel)
Odznaczenia

Zdzisław Mateusz Lubicz-Szydłowski (ur. 21 września 1900 we Lwowie, zm. 3 lub 5 października 1973 w Toronto) – oficer piechoty Wojska Polskiego II RP, pułkownik Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys

Urodził się 21 września 1900 we Lwowie^[1]. W 1917 zdał egzamin dojrzałości i podjął studia na Uniwersytecie Poznańskim, które przerwał^[1].

U kresu I wojny światowej jako harcerz działał w Polskiej Organizacji Wojskowej we Lwowie^[2]. W listopadzie 1918 uczestniczył w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej, a w 1920 w wojnie polsko-bolszewickiej^[1]. Został awansowany na stopień porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[3][4]. W 1923, 1924 był oficerem 69 pułku piechoty w Gnieźnie^[5]. 1 lutego 1924 został przydzielony do Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu, na stanowisko adiutanta^[6]. Następnie pełnił funkcję oficera ordynansowego^[7][8], instruktorem, wykładowcą, dowódcą kompanii podoficerskiej, kierownikiem laboratorium^[9]. Pracował jako instruktor wojskowy, w 1925 przez okres półroczny odbywał praktykę w Siłach Zbrojnych Belgii^[1]. Równolegle w latach 20. kontynuował studia, ukończył je, od 1924 do 1928 pracował jako asystent na Wydziale Biologii, a w 1928 uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie nauk fizycznych^[8][1]. Został awansowany na stopień kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928^[10][11]. Został oficerem powołanego pod koniec 1929 Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, w którym był kierownikiem pracowni fizjologicznej^[12]. 30 października 1930 wieczorem przybył do gabinetu innego oficera wykładowcy CIWF, kpt. dr. Alojzego Pawełka, a po sprzeczce zastrzelił go strzałami z broni palnej^[12]. Po zatrzymaniu został osadzony w Wojskowym Więzieniu Śledczym przy ul. Dzikiej^[12]. Według doniesień prasowych między oboma oficerami istniała wieloletnia niechęć, a w grudniu 1929 doszło między nimi do pojedynku^[12]. W 1932 był oficerem 22 pułku piechoty w Krakowie^[13].

Po wybuchu II wojny światowej 1939 w okresie kampanii wrześniowej był oficerem 12 Dywizji Piechoty^[1]. Przedostał się na Zachód i wstąpił do Wojska Polskiego we Francji. Brał udział w kampanii francuskiej w stopniu majora na stanowisku dowódcy 1 batalionu 2 pułku grenadierów wielkopolskich^[1]. W 1941 był aresztowany przez Niemców^[1]. Po odzyskaniu wolności działał w konspiracji we Francji, po czym w 1942 udał się do Wielkiej Brytanii, zostając oficerem Polskich Sił Zbrojnych^[1]. W marcu 1943 w stopniu podpułkownika został dowódcą I batalionu 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej^[14]. W tym czasie z ramienia dowódcy 1 SBS objął dozór nad Spadochronową Szkołą Podchorążych w Szkocji. Od 21 listopada 1943 do 15 stycznia 1945 dowodził 9 batalionem strzelców flandryjskich, który w sierpniu 1944 przeszedł na wybrzeże Francji^[15]. W tym czasie wraz jednostką brał udział m.in. walkach skutkujących wyzwoleniem miasta Axel od 16 września 1944 do 19 września 1944^[1][16][17]. U kresu wojny i po jej zakończeniu od 19 stycznia 1945 do 25 czerwca 1947 był zastępcą dowódcy 3 Brygada Strzelców^[18], a następnie już w stopniu pułkownika tej jednostki od 26 kwietnia do 10 czerwca 1947^[19].

Postanowieniem Rady Miasta Axel z września 1945 otrzymał honorowe obywatelstwo tego miasta (zarazem pierwsze w historii)^[1][16]. Na jego cześć nazwano Plac Szydłowskiego (hol. Szydlowskiplein) w centrum Axel, gdzie ustanowiono pomnik wraz z płaskorzeźbę przedstawiającą podobiznę pułkownika^[16][17].

Pod koniec 1949 pułkownik wyjechał do Kanady^[1]. Zmarł 3^[15] lub 5 października 1973 w Toronto^[1][15]. Został pochowany w tym mieście^[1].

Od 1921 był żonaty z Anną ze Ścibor-Rylskich (ur. 1900–1946), z którą miał dwoje dzieci: córkę Barbarę (ur. 1922) i syna Krzysztofa (ur. 1928)^[1]. Żona zginęła w wypadku drogowym w trakcie wyjazdu na Zachód do męża, została pochowana na cmentarzu w Axel-Walstraat^[1][16].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 10517^[20] (za kampanię na zachodzie 1944/1945)^[21][15]
• Krzyż Walecznych (sześciokrotnie: dwukrotnie przed 1932, po raz drugi, trzeci i czwarty za kampanię 1944/1945)^[22]
• Medal Wojska (za wojnę 1939–1945)^[23]
• Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)^[24]
• Medal Niepodległości (9 listopada 1933)^[25]
• Krzyż Oficerski Orderu Leopolda z palmami (Belgia)^[26]
• Krzyż Wojenny z palmami (Belgia)^[27]
• Order Wybitnej Służby (Wielka Brytania)^[28][15]
• Order Oranje-Nassau z mieczami (Holandia, 1949)^[1][16]

Publikacje

• Zabawy i gry ruchowe dla dzieci i młodzieży (1928, współautor: kpt. Czesław Mierzejewski)^[29]
• artykuły dotyczącego kursów Przysposobienia Wojskowego i walki z bagnetem, opublikowane w czasopismach „Żołnierz Wielkopolski”, „Stadjon”^[30]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Alojzy Pawełek: Centralna Wojskowa Szkoła Gimnastyki i Sportów w Poznaniu 1921–1929. Poznań: Główna Księgarnia Wojskowa, 1929.
• Lista żołnierzy odznaczonych zestawiona na podstawie Dzienników Personalnych Naczelnego Wodza i Ministra Obrony Narodowej oraz Rozkazów Dziennych 1 Dywizji Pancernej. W: Stanisław Maczek: Od podwody do czołga. Wyd. III (I krajowe). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1990, s. 249–293.Sprawdź autora:1.