Zełwągi

Artykuł

53°48'10"N 21°29'48"E

- błąd

38 m

WD

53°48'5.51"N, 21°29'37.14"E

- błąd

1 m

Odległość

256 m

Zełwągi
wieś
Ilustracja
(c) Piotr Marynowski / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-3.0

Widok na Jezioro Głebokie
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

mrągowski

Gmina

Mikołajki

Strefa numeracyjna

87

Kod pocztowy

11-730[1]

Tablice rejestracyjne

NMR

SIMC

0762402

Położenie na mapie gminy Mikołajki
Mapa konturowa gminy Mikołajki, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zełwągi”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zełwągi”
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego
Mapa konturowa powiatu mrągowskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Zełwągi”
Ziemia53°48′10″N 21°29′48″E/53,802778 21,496667

Zełwągi (niem. Zellbongen oraz Selbongen[2]) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki[3][4].

Obecnie zamieszkana przez około 400 osób.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa suwalskiego. Zełwągi leżą na trasie Mikołajki-Mrągowo (droga krajowa nr 16, Linia kolejowa nr 223), pomiędzy trzema jeziorami, Głębokim, Płocicznym i Inulcem. Niegdyś osada rolnicza i rybacka, obecnie – ze względu na bliskość Mikołajek – popularne miejsce turystyki wyjazdowej (na miejscu hotel, pensjonaty oraz liczne kwatery prywatne i agroturystyczne). W wiosce znajduje się ogólnodostępna plaża wiejska.

Wieś wymieniana jest w dokumentach z roku 1540, a następnie z 1647[5][6].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Zełwągi[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0762419Bagienkoczęść wsi
0762425Grabnikczęść wsi
0762431Klonczęść wsi
0762448Nowinyczęść wsi
0762454Wesołowoczęść wsi

Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Zełwągach

W roku 1922 mieszkaniec wsi Fritz Fischer, który przystąpił do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich w Berlinie, rozpoczął głoszenie mormonizmu wśród mieszkańców Zełwąg. Po kilku latach, gdy do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich przystąpiło ponad 100 osób, we wsi wzniesiono kaplicę – pierwszy tego typu budynek Kościoła w centralnej części Europy. Do 1939 roku w wyniku działalności Fritza Fischera mormonami zostało 157 mieszkańców wsi, większość wsi, co stanowiło unikat na skalę światową. W wyniku II wojny światowej i opuszczenia wsi przez wielu rdzennych mieszkańców Kościół podupadł, choć nabożeństwa wciąż się odbywały[7].

W 1947 polskie władze zaczęły utrudniać mormonom prowadzenie praktyk religijnych i nabożeństw w języku niemieckim. Po kilku miesiącach gdy zełwąscy mormoni opanowali podstawy języka polskiego nabożeństwa wznowiono. Nie zahamowało to jednak utrudnień ze strony władz i pojawiających się konfliktów z napływową ludnością. Zełwąscy mormoni doprowadzili jednak do rejestracji Kościoła w roku 1961. Znaczna emigracja wiernych Kościoła do RFN spowodowała zamknięcie gminy w roku 1971, a ostatni mormoni opuścili okolicę w latach 80. W całym okresie 1945–1971 zełwąska kaplica była jedyną placówką Kościoła w Polsce. Niektórzy wierni dojeżdżali na nabożeństwa z Warszawy, Śląska lub Pomorza.

Kaplica, początkowo przekazana władzom lokalnym i używana jako skład, została na początku lat 80. przejęta przez Kościół katolicki. W chwili obecnej we wsi nie mieszkają już wyznawcy Kościoła, lecz często wierni zarówno z Polski, jak i Niemiec odwiedzają to miejsce. Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich organizuje we wsi liczne akcje charytatywne dla uboższych mieszkańców Mazur[7].

Galeria rzeźb

W Zełwągach, w pomormońskich zabudowaniach mieszka i prowadzi galerię rzeźbiarz Zdzisław Grunwald, w którego domu Horst Michalowski napisał swoją powieść „Die Silberstraße. Ein Masurenbuch”. W pobliżu znajduje się również torfowisko Zełwągi, należące do nadleśnictwa maskulińskiego, leśn. Baranowo. Objęto tu ochroną stanowisko wierzby borówkolistnej, liczące około 400 pędów rosnących pod przykryciem kilkudziesięcioletniego drzewostanu sosnowego.

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. s. według wyboru. [dostęp 2014-03-09].
  2. ↑ Zełwągi, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 569.
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. 
  4. ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. ↑ Jan Bałdowski, Warmia i Mazury, mały przewodnik, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1977, s. 224
  6. ↑ Śmietki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 878.
  7. ↑ a b Agnieszka Libudzka: Zełwągi na Mazurach kolebką Kościoła Mormońskiego. dzieje.pl, 2012-09-05. [dostęp 2019-09-16].
Gmina Mikołajki
Siedziba gminy
Wsie
Kolonie
Osady
Osady leśne
Integralne
części wsi

Herb gminy Mikołajki

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Mrągowo County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Mrągowo County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.01 N
  • S: 53.61 N
  • W: 21.04 E
  • E: 21.75 E
Zełwągi - Jezioro Głebokie.jpg
(c) Piotr Marynowski / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-3.0
Zełwągi - widok na Jezioro Głebokie