Zegarek

Wczesny zegarek naręczny Waltham, noszony przez żołnierzy podczas I wojny światowej (Niemieckie Muzeum Zegarów, Inv. 47-3352)

Zegarek – niewielki podręczny i przenośny przyrząd (zegar) do pomiaru czasu dobowego, a w niektórych wersjach również daty, noszony na ręku lub w kieszeni. Obecnie w powszechnym użyciu są zegarki na pasku lub bransoletce noszone na nadgarstku.

Historia

Zegarek kieszonkowy Petera Henleina
(Germanisches Nationalmuseum)

Za wynalazcę zegarka uznaje się Petera Henleina, który w 1504 roku umieścił mechanizm sprężynowy napędzający zegar w „przenośnym” pudełku[1], tworząc pierwszy zegarek kieszonkowy. Taki typ zegarka był najbardziej popularny aż do I wojny światowej. Na początku XX wieku zegarki naręczne zarezerwowane były dla kobiet i traktowane bardziej jako przejściowa moda niż funkcjonalne urządzenie. Mężczyźni traktowali je z pogardą twierdząc, że „prędzej kieckę nosić będą niźli zegarek naręczny”[2]. Wraz z wybuchem I wojny światowej okazało się, że zegarek jest niezbędnym wyposażeniem żołnierzy, a jego wersja kieszonkowa jest niepraktyczna w zastosowaniu[2].

Do połowy XX wieku zegarki były wyposażone w napęd mechaniczny. Prace nad pierwszym zegarkiem kwarcowym rozpoczęło Seiko w 1959 roku jako „Projekt 59A”[3]. W ich efekcie uzyskano prototyp zegara kwarcowego, który został wykorzystany do pomiaru czasu podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 1964 roku[3]. Natomiast pierwszy prototypowy zegarek kwarcowy został wyprodukowany przez CEH w Szwajcarii, gdzie w latach 1965-1967 trwały prace nad miniaturyzacją kwarcowego oscylatora 8192 Hz[4]. Pierwszy dostępny powszechnie do nabycia zegarek kwarcowy wyprodukowało Seiko w 1969 roku, był to Seiko Astron[3].

Srebrny zegarek Pulsar z 1976 roku

W 1968 roku George H. Thiess wpadł na pomysł wyeliminowania wskazówek i zastąpienia ich cyfrowym wyświetlaczem[5] (chociaż sam pomysł nie był nowy, gdyż pierwszy znany zegarek kieszonkowy bez wskazówek został skonstruowany około 1830 roku[6]). W maju 1970 został skonstruowany prototyp zegarka Pulsar[5], a 1972 roku na rynek trafił pierwszy zegarek elektroniczny z czterocyfrowym wyświetlaczem LED[7]. Większość zegarków z wyświetlaczem LED była wyposażona w przycisk aktywujący wyświetlanie czasu na kilka sekund ponieważ diody LED wymagały zbyt dużo prądu aby możliwe było ich działanie w trybie ciągłym. Kilka lat później wyświetlacz LED został wyparty przez wyświetlacz ciekłokrystaliczny, który miał znacznie mniejsze zapotrzebowanie energetyczne tak, że możliwa była praca zegarka z ciągłym wyświetlaniem czasu.

Funkcje dodatkowe

  • Biżuteria – zwłaszcza w damskich modelach[8]
  • Symbol prestiżu – zegarki biznesowe[9][10]
  • Stoper, pulsometr, kompas - wersje sportowe i militarne
  • Kalkulator i inne gadżety - modele dziecięce
  • Informowanie o pogodzie, informacjach ze świata, z Twittera, Facebooka, powiadomienia z telefonu - zegarki "inteligentne" (ang. Smartwatch)

Wodoszczelność

Producenci zegarków klasyfikują produkty ze względu na odporność na warunki zwiększonej wilgotności według następującej umownej skali[11][12], która została opracowana przez producentów zegarków według normy ISO 2281[13], i jest przeznaczona dla zegarków codziennego użytku[14]:

StopieńZnaczenieUwagi
brak oznaczeńBrak wodoszczelnościZegarek chronić przed wodą
3 ATM3 bar30 mOdporny na zachlapanie lub deszczZegarka nie wolno zanurzać w wodzie
5 ATM5 bar50 mOdporny na zachlapanie i pływanie na powierzchni wodyNie wolno nurkować, ale można korzystać podczas kąpieli w wannie lub pod prysznicem
10 ATM10 bar100 mOdporny na zanurzenie i nurkowanie bez akwalunguZ zegarkiem nie wolno nurkować w akwalungu, najwyżej z rurką
20 ATM20 bar200 mOdporny na nurkowanie w akwalunguPrzeznaczony tylko do nurkowania rekreacyjnego[15]
30 ATM30 bar300 mOdporny na nurkowanie w akwalungu na kilkadziesiąt metrówPrzeznaczony tylko do nurkowania rekreacyjnego
50 ATM50 bar500 mOdporny na nurkowanie głębinowePrzeznaczony do nurkowania głębinowego
100 ATM100 bar1000 mOdporny na nurkowanie głębinowePrzeznaczony do nurkowania głębinowego

Za określenie norm wodoodporności zegarków do nurkowania profesjonalnego odpowiada norma ISO 6425[16][13]:

OznaczenieUwagi
DIVERS 200Nurkowanie na głębokościach nie wymagających helu
DIVERS 300Nurkowanie głębinowe

Zobacz też

Przypisy

  1. Hebra 2010 ↓, s. 57.
  2. a b Brozek 2004 ↓.
  3. a b c SEIKO Press 2009 ↓.
  4. Milestones:Pioneering Work on the Quartz Electronic Wristwatch, 1962-1967, Ieeeghn.org [dostęp 2012-12-21] (ang.).
  5. a b Perez 2012 ↓.
  6. Mechanical Digital Watches, Unique Watch Guide, 3 lutego 2011 [dostęp 2012-12-22] (ang.).
  7. Pulsar, Smithsonian Institution [dostęp 2012-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-10] (ang.).
  8. Władek Meller, Zegarek jako biżuteria i element stroju, Od czasu do czasu - zegarki i biżuteria [dostęp 2012-12-22].
  9. Zegarek - symbol prestiżu, luxclub.pl, 17 czerwca 2009 [dostęp 2012-12-22] [zarchiwizowane 2012-07-09].
  10. Władek Meller: Zegarek w biznesie. Od czasu do czasu - zegarki i biżuteria. [dostęp 2012-12-22].
  11. Wodoszczelność zegarków, Apart [dostęp 2012-12-22] [zarchiwizowane 2012-12-22].
  12. Klasy wodoszczelności, Zegarki - czasomierze dziś i jutro [dostęp 2012-12-22] [zarchiwizowane 2012-08-07].
  13. a b Watches, The Jewellers and Watchmakers of New Zealand Inc [dostęp 2014-05-07] (ang.).
  14. ISO 2281:1990 [dostęp 2014-05-07] (ang.).
  15. How Water Resistant Is Your Watch?, DeLoach Watch Service [dostęp 2014-05-07] (ang.).
  16. ISO 6425:1996 [dostęp 2014-05-07] (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Карманные часы Хенляйна.jpg
Autor: Витольд Муратов, Licencja: CC BY-SA 3.0
Карманные_часы_Хенляйна (see https://www.gnm.de/index.php?id=767&L=1 for more information)
Wrist Watch WWI.jpg
Autor: Museumsfoto, Licencja: CC BY 3.0 de
Schuetzengrabenarmbanduhr, Waltham, USA, um 1914 (Deutsches Uhrenmuseum, Inv. 47-3352)
PulsarLED.jpg
Autor: Alison Cassidy, Licencja: CC BY-SA 3.0
A Pulsar Touch/Command Ladies' LED watch, from around 1976