Zelwa (osiedle typu miejskiego)
.jpg) Widok na kościół Trójcy Przenajświętszej | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Wysokość | 134 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy | +375 1564 | ||||
| Kod pocztowy | 231940 | ||||
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |||||
Położenie na mapie Białorusi  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
Położenie na mapie Polski w 1939 r. | |||||
 53°09′N 24°49′E/53,150000 24,816667 | |||||
Portal  Białoruś | |||||
Zelwa (biał. Зэльва) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, położone nad rzeką Zelwą w obwodzie grodzieńskim, siedziba władz rejonu zelwieńskiego, 132 km od Grodna; 7,4 tys. mieszkańców (2010).
Historia
Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1460 roku w związku z fundacją kościoła katolickiego[2]. W XVI wieku własność rodziny Ilniczów, a następnie własność królewska (Królewszczyzna). W XVII wieku własność Sapiehów. Od 1720 roku Zelwa posiadała przywilej na jarmarki organizowane w dzień św. Trójcy, co bardzo rozwinęło handel[2]. W XVIII wieku założono tu klasztor pijarów[2]. W 1786 roku wzmiankowano o wielkiej popularności jarmarków w Zelwie[2]. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Zelwa została włączona do Rosji. W 1 połowie XIX wieku zmniejszyło się znaczenie tutejszych jarmarków. Podczas I wojny światowej pod okupacją niemiecką. W dniu 6 grudnia 1920 roku w Zelwie Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz, marszałek Polski Józef Piłsudski udekorował Krzyżami Srebrnymi Orderu Virtuti Militari chorągwie pułków 14 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej[3]. Po wojnie polsko-bolszewickiej i podpisaniu Traktatu ryskiego w 1921 roku, Zelwa znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej.
W okresie II RP siedziba wiejskiej gminy Zelwa oraz Sądu Grodzkiego. W 1921 mieszkały tu 2064 osoby.
W 1929 były tu dwa kościoły katolickie, zbór baptystów, cerkiew, synagoga i trzy murowane domy modlitw[4][5].
Po ataku Niemiec na Polskę, we wrześniu 1939 roku bojówka komunistyczna zamordowała w Zelwie księdza Jana Kryńskiego – proboszcza parafii rzymskokatolickiej, księdza Dawida Jakubsona – proboszcza parafii prawosławnej w Zelwie, Jana Naumczyka oraz Oskara Meysztowicza – właściciela majątku Rohoźnica[6]. W 1941 roku miejscowość zajęły wojska niemieckie. Po 1945 roku włączona do ZSRR. Od 1991 roku w granicach Republiki Białoruś.
Religia
Prawosławie
Miejscowość jest siedzibą dekanatu zelwieńskiego eparchii grodzieńskiej i wołkowyskiej; znajduje się tu parafialna cerkiew pw. Świętej Trójcy[7].
Katolicyzm
Parafia Trójcy Przenajświętszej w Zelwie leży w dekanacie słonimskim diecezji grodzieńskiej. Prowadzona jest przez misjonarzy klaretynów[8]. Kościołem parafialnym jest kościół Trójcy Przenajświętszej.
Galeria
Plac w centrum Zelwy
Kościół Trójcy Przenajświętszej
Cerkiew Świętej Trójcy
Ochotnicza straż pożarna w Zelwie w czasach II Rzeczypospolitej
Zniszczony młyn wodny podczas II wojny światowej
Synagoga w Zelwie
.jpg)
Przypisy
- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
- ↑ a b c d Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV – wynik wyszukiwania – DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-04-15].
- ↑ Siuda 1929 ↓, s. 42.
- ↑ Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930, s. 167.
- ↑ Domy modlitwy w Zelwie | Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2020-03-05].
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Śledztwa zakończone wydaniem postanowienia o umorzeniu, Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-29] (pol.).
- ↑ Храмы Зельвенского благочиния. orthos.org. [dostęp 2018-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-15)]. (ros.).
- ↑ Białoruś, www.klaretyni.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
Bibliografia
- Stanisław Siuda: Zarys historii wojennej 56-go Pułku Piechoty Wielkopolskiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Linki zewnętrzne
- Zelwa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 566.
- Historia (ang.)
- Zelwa w Radzima.org
Media użyte na tej stronie
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Adobe Illustrator., Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Grodno region
Equirectangular projection. Geographic limits of the map:
- N: 55.03° N
- S: 52.71° N
- W: 23.45° E
- E: 26.75° E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Belarus
_location_map.png)
(c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Polski — 1939 (marzec – wrzesień).
Flag of Hrodna Voblasts, Belarus
coa of zelva, Belarus
.jpg)
Autor: Мікола Кузіч (http://fgb.by/viewtopic.php?p=75480#75480), Licencja: CC BY-SA 3.0
Зэльва. Касцёл Святой Тройцы
.jpg)
.jpg)
Зэльва (Zelva), вуліца Млынавая (vulica Młynavaja). Вадзяны млын
Coat of arms of Hrodna Voblasts, Belarus
Autor: joschiki (Joschiki (dyskusja)), Licencja: CC BY-SA 3.0 de
Central square of Zel'va, Belarus
Flag of Zelva (Belarus)
.jpg)
Autor: Мікола Кузіч (http://fgb.by/viewtopic.php?p=75480#75480), Licencja: CC BY-SA 3.0
Зэльва. Свята-Троіцкая царква
Autor: Мікола Кузіч (http://forum.globus.tut.by/viewtopic.php?p=75480#75480), Licencja: CC BY-SA 3.0
Зэльва. Касцёл Святой Тройцы