Zenon Prętczyński

Zenon Prętczyński (ur. 4 stycznia 1926 w Kamieniu) – polski architekt i urbanista związany z Wrocławiem.

Życiorys

Był synem stolarza Ignacego Prętczyńskiego i jego żony Marianny mieszkających w Kamieniu koło Kalisza. W roku 1938 rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Adama Asnyka w Kaliszu, którą musiał przerwać ze względu na wybuch wojny i okupację. Kontynuował ją po zakończeniu wojny w Gimnazjum im. Kościuszki, pracując jednocześnie jako główny projektant w fabryce „Haft Kaliski”, kończąc ostatecznie zdanym egzaminem dojrzałości w roku 1947. W latach 1947-1951 studiował architekturę na Politechnice Wrocławskiej.

Po ukończeniu studiów w latach 1952-54 pracował w Centralnym Biurze Projektów Budownictwa Wiejskiego we Wrocławiu. Następnie w latach 1954-65 zatrudniony był w zespole wrocławskiego Miastoprojektu, gdzie specjalizował się w budownictwie szkolnym. W latach 1965-71 pełnił funkcję zastępcy kierownika wydziału architektury Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu. W latach 1971-82 ponownie w Miastoprojekcie.

Jest autorem licznych projektów szkół, domów mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej na terenie Wrocławia oraz Dolnego Śląska i innych województw. Z powodzeniem startował w konkursach architektonicznych, w tym także za granicą. Za swoje osiągnięcia nagradzany był odznaczeniami: w roku 1960 odznaką „Budowniczy Wrocławia”, w 1970 „Zasłużony dla Budownictwa Dolnego Śląska”, w 1980 „Architekt z Prawem Twórcy”, w 1987 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i w 1996 Złotą Odznaką Towarzystwa Miłośników Wrocławia.

Jest także autorem wspomnień i biografii architektów związanych z Wrocławiem. Wydał: Poczet twórców architektury Wrocławia XII-XX wieku (1985), Wspomnienia o profesorach Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Z lat studiów 1947-1952 (2005), Pamięci architektów wrocławskich 1945-2005 (2010).

Dorobek twórczy

Projekty

• 1954-1956 – projekt urbanistyczny odbudowy ze zniszczeń wojennych wrocławskiego Starego Miasta i Ostrowa Tumskiego (w zespole kierowanym przez Tadeusza Kozaczewskiego)
• 1964 – koncepcja zagospodarowania placu Feliksa Dzierżyńskiego we Wrocławiu (obecnie plac Dominikański) jako współautor
• 1968 – Chopinowska Sala Koncertowa na 400 miejsc w Dusznikach-Zdroju (wraz z Wiktorem Jackiewiczem)
• 1984 – szkoła podstawowa 16-izbowa z przedszkolem w Kamieniu koło Kalisza (wraz z Agnieszką Prętczyńską-Czaplińską i Maciej Czaplińskim)
• 1986 – Wojewódzkie Centrum Sportowe ze szkołą w Jeleniej Górze

Realizacje

• 1955 – Dom towarowy przy ul. 1 Maja w Opolu
• 1957 – Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa we Wrocławiu (w zespole kierowanym przez Romana Tunikowskiego)
• 1957 – Szkoła Podstawowa nr 84 im. Obrońców Pokoju przy ul. Górnickiego we Wrocławiu
• 1966 – Technikum Mechaniczne przy ul. Wojska Polskiego w Oleśnicy
• 1967 – Technikum Mechaniczne z warsztatami i internatem przy ul. gen. W. Sikorskiego w Świdnicy
• 1977 – budynek mieszkalno-usługowy z garażami podziemnymi przy ul. Kopernika w Jeleniej Górze
• 1978 – osiedle mieszkaniowe przy ul. gen. Grota-Roweckiego w Strzelinie
• 1980 – kościół pw. św. Wawrzyńca przy ul. Bujwida we Wrocławiu
• 1985 – dom para­fialny im. Jana Pawła II przy ul. Wolności w Bielawie (wraz z Agnieszką Prętczyńską-Czaplińską i Maciej Czaplińskim)
• 1987 – dom parafialny przy ul. Sudeckiej we Wrocławiu
• 1995 – budynek Urzędu Wojewódzkiego przy ul. Muzealnej w Jeleniej Górze

W latach 1958-1970 osiem szkół podstawowych we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. Domy jednorodzinne przy ul. Grota-Rroweckiego 1, Ametystowej 5 i Karmelkowej 16a we Wrocławiu.

Wyróżnienia i nagrody w konkursach

• 1955 – zespół zabudowań Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (współautor) I nagroda
• 1962 – centrum Opola (wraz z Romanem Tunikowskim) I nagroda
• 1964 – plac Społeczny we Wrocławiu (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Romanem Tunikowskim) III nagroda i wyróżnienie I stopnia
• 1968 – amfiteatr w Lądku-Zdroju (wraz z Wiktorem Jackiewiczem) I nagroda realizacyjna
• 1975 – plac Wyzwolenia w Bečeju w Jugosławii (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Krystyną Pławską-Jackiewicz) I nagroda realizacyjna
• 1977 – zagospodarowanie przestrzenne Zgorzelca i Görlitz (wraz z Kazimierzem Oziewiczem) wyróżnienie specjalne
• 1977 – Wojewódzkie Centrum Usługowo-Dyspozycyjne miasta Wałbrzycha I nagroda realizacyjna
• 1985 – Pomnik Powrotu Ziem Odzyskanych do Macierzy we Wrocławiu (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Krystyną Pławską-Jackiewicz) wyróżnienie I stopnia

Galeria

Szkoła Tysiąclecia nr 84 im. Obrońców Pokoju

• 

  Fasada

• 

  Główne wejście

• 

  Sala gimnastyczna

• 

  Elewacja

• 

  Wnętrze korytarza

Inne

• 

  Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa fragment

• 

  kościół pw. św. Wawrzyńca we Wrocławiu

Literatura

• Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011, s. 1010-1011.

• Marcin Galant: Wystawa „Jubileuszowy 60-letni przegląd dokonań Zenona Prętczyńskiego – architekta z prawem twórcy”. mbp.kalisz.pl. [dostęp 2016-06-03].