Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica

Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica S.A.
Elektrownia wodna Niedzica
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Adres	ul. Widokowa 1 34-441 Niedzica
Data założenia	1997
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	Władysław M. Krakowski
Udziałowcy	Skarb Państwa
Nr KRS	0000049056
Dane finansowe
Kapitał zakładowy	225 837 900,00 zł
Położenie na mapie gminy Łapsze Niżne Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica S.A.
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica S.A.
Położenie na mapie województwa małopolskiego Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica S.A.
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica S.A.
49°25′09″N 20°19′24″E/49,419167 20,323333
Strona internetowa

Tablica upamiętniająca oddanie do eksploatacji zespołu zbiorników wodnych

Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica S.A. (ZEW Niedzica S.A.) – spółka akcyjna, której przedmiotem działalności jest przede wszystkim wytwarzanie energii elektrycznej^[1]. Powstała 24 listopada 1997 jako Zespół Zbiorników Wodnych Czorsztyn-Niedzica Sromowce Wyżne S.A. Od 2004 pod obecną nazwą^[2]. Jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa. W skład zespołu wchodzą cztery elektrownie wodne: elektrownia szczytowo-pompowa Niedzica, elektrownia przepływowa Sromowce Wyżne, elektrownia Łączany i elektrownia Smolice^[3].

Historia

Pierwsze plany budowy zbiornika w okolicach Niedzicy pochodzą z 1905. W latach 20. XX wieku powstały plany budowy zbiorników wodnych na najgroźniejszych dopływach karpackich Wisły, m.in. Sole i Dunajcu. Jednym z konsultantów projektu budowy obiektu w Niedzicy był wybitny hydrotechnik i prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Gabriel Narutowicz.

O budowie zadecydowano ostatecznie po katastrofalnej powodzi na Podhalu w 1934, podczas której zalanych zostało ponad 20 tys. gospodarstw. Plany budowy przerwała wojna.

Po II wojnie światowej, w latach 50. XX wieku projekt został ponownie podjęty, ale jego ostateczne zatwierdzenie nastąpiło dopiero na początku lat 70., po wielu zmianach koncepcyjnych. Zmieniano m.in.: planowane położenie zapory i zbiornika, typ zapory (z betonowej na ziemną) i liczbę miejscowości przeznaczonych do zalania.

Budowę rozpoczęto w 1975. W latach 80. i 90. XX wieku spotykała się ona z ostrymi protestami ekologów. Realizację zbiorników, zapór oraz elektrowni zakończono w 1997. W tym roku powołano również spółkę do ich obsługi. Patronem zespołu zbiorników wodnych został prof. Gabriel Narutowicz^[4].

Elektrownia wodna Niedzica

• 49°25′09″N 20°19′24″E/49,419167 20,323333
• Moc przy pracy turbinowej: 2 × 46,375 MW
• Moc przy pracy pompowej: 2 × 44,5 MW
• Wysokość spadu wody: 40–50 m
• Generowane napięcie: 15 kV

Budynek elektrowni położony jest poniżej zapory Niedzica. Elektrownia wykorzystuje wody Zbiornika Czorsztyńskiego, które doprowadzane są dwoma wydrążonymi w skale sztolniami o średnicy 7 m^[5].

Wykorzystana woda spływa do Zbiornika Sromowskiego, który z kolei jest źródłem wody dla Elektrowni Sromowce Wyżne oraz służy jako zbiornik wyrównawczy. Przed 2001 elektrownia w trybie pompowym przepompowywała wodę ze zbiornika Sromowce Wyżne do Zbiornika Czorsztyńskiego. Ze względu na niewielkie różnice w cenie energii w dzień i w nocy elektrownia pracuje obecnie wyłącznie w trybie turbinowym. W praktyce jest więc elektrownią przepływową.

W elektrowni zastosowano turbiny odwracalne typu Deriaza. Każdy z dwóch hydrozespołów waży 250 ton^[5].

Elektrownia (pomieszczenia technologiczne wraz z urządzeniami do produkcji prądu) oraz zapora są udostępnione do zwiedzania z przewodnikiem^[5].

Elektrownia wodna Sromowce Wyżne

• 49°24′24,5″N 20°20′01,0″E/49,406806 20,333611
• Moc turbin 4 × 520 kW
• Wysokość spadu wody: 3,4–10,3 m
• Generowane napięcie: 0,66 kV

Przypisy