Zespół Lyncha

Zespół Lyncha (dziedziczny rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością, ang. hereditary non-polyposis colorectal cancer, HNPCC, zespół dziedzicznego niedoboru naprawy źle sparowanych zasad, ang. hereditary mismatch repair deficiency syndrome, HMRDS) – zespół dziedzicznej predyspozycji do nowotworów.

Zespół Lyncha jest chorobą autosomalną dominującą[1].

Historia

Początki historii wiedzy o chorobie znanej obecnie jako HNPCC datują się na koniec XIX wieku, kiedy krawcowa patologa z University of Michigan School of Medicine Aldreda S. Warthina wyznała mu że umrze z powodu raka jelita grubego, żołądka albo narządów kobiecych, ponieważ w jej rodzinie te choroby były nadzwyczaj częste. Warthin uważnie wysłuchał wywiadu rodzinnego kobiety i w 1913 roku opisał tę rodzinę wraz z kilkoma innymi, w których predyspozycja do nowotworów była szczególnie duża[2]. Krawcowa Warthina faktycznie zmarła w młodym wieku z powodu przerzutującego raka endometrium. Warthin badał jej rodzinę (znaną odtąd w piśmiennictwie jako „rodzina G.”) i w 1925 roku uaktualnił swoje obserwacje w kolejnej pracy[3].

Lynch i wsp. w 1966 roku opisali historię naturalną dwóch dużych rodzin (N. i M.) ze Środkowego Zachodu USA[4]. Klinicznie rodziny te przypominały opisaną przez Warthina rodzinę G. Dr A. James Frencz, następca Warthina na stanowisku przewodniczącego wydziału patologii University of Michigan, dowiedział się o pracy Lyncha i przypomniał zapomniane prace Warthina. Lynch odwiedził wówczas Francję by zbadać cały dorobek naukowy Warthina: próbki preparatów patologicznych, dokumentację pacjentów i prace, dokumentowane przez Warthina przez ponad 30 lat. Rodzinę G. ponownie zbadano i opublikowano wyniki[5]. Nazwa zespół Lyncha funkcjonuje od lat 80.; wcześniej schorzenie było nazywane „zespołem raka rodzinnego” (cancer family syndrome, CFR). W 2000 roku u rodziny G. stwierdzono dziedziczoną przez pokolenia mutację w genie MSH2.

Epidemiologia

HNPCC stanowi około 1-3% wszystkich raków jelita grubego[6][7]. Średni wiek wystąpienia nowotworu złośliwego jelita grubego wynosi około 44 lata[8]. Zespół wiąże się z 80% ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego[9]. Występuje w od 1:2000 do 1:370 przypadkach[1].

Etiopatogeneza

Zespół HNPCC spowodowany jest mutacją jednego z sześciu genów odpowiedzialnych za naprawę DNA[10]:

  • hMSH2 (human mutS homolog 2) w locus 2p21-22
  • hMLH1 (human mutL homolog 1) w locus 3p21.3-23
  • hPMS1 (human postmeiotic segregation 1) w locus 2q31-33
  • hPMS2 (human postmeiotic segregation 2) w locus 7p22,
  • hMSH6 w locus 2p16
  • hMSH3 w locus 5q11.2-q13.2.

Najczęściej stwierdza się mutacje genów hMSH2 i hMLH1. Dziedziczenie zespołu jest autosomalne dominujące[1]. W przeważającej części (około 70% przypadków) rak występuje w prawej połowie okrężnicy[11][12]. Cechuje go niski stopień zróżnicowania, częste występowanie nacieków limfocytarnych w badaniu histopatologicznym, szybki wzrost miejscowy i niewielka tendencja do tworzenia przerzutów odległych. Pomimo niewrażliwości na chemioterapię lepiej rokuje. W zespole Lyncha jest większa proporcja guzów produkujących śluz. Występują też częściej niż w populacji ogólnej symetryczne gruczolaki. W przypadku nowotworów jajnika wywołanych zespołem Lyncha najczęściej dochodzi do zmian nowotworowych w obrębie nabłonka, ale zdarzają się także np. w obrębie tkanki łącznej budującej jajnik, czy innych tkanek tam obecnych[1].

Podział

  1. Zespół Lyncha I – rak dotyczy tylko jelita grubego.
  2. Zespół Lyncha II – z rakiem jelita grubego współistnieją nowotwory złośliwe trzonu macicy, jajnika, żołądka, jelita cienkiego, nerek, moczowodu, a rzadziej skóry, dróg żółciowych i guzy centralnego układu nerwowego[13][14][15][16].

Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego wynosi około 80%, raka trzonu macicy około 60%, żołądka około 13% i jajnika około 12%[15].

Współistnienie zespołu Lyncha z guzami gruczołów łojowych określa się jako zespół Muira-Torre’a.

Rozpoznanie

Kryteria amsterdamskie II

  1. Trzech lub więcej krewnych z histologicznie potwierdzonym rakiem jelita grubego (lub innym nowotworem wchodzącym w zakres zespołu Lyncha), w tym jeden krewny pierwszego stopnia w stosunku do pozostałych.
  2. Rak jelita grubego (lub inny nowotwór z zakresu zespołu Lyncha) występujący co najmniej w dwóch pokoleniach.
  3. Jeden lub więcej przypadków raka jelita grubego (lub innego nowotworu wchodzącego w zakres zespołu Lyncha) w rodzinie, rozpoznanych przed 50. rokiem życia.

Aby rozpoznać zespół Lyncha muszą być spełnione wszystkie trzy kryteria. Należy wykluczyć wcześniej zespół polipowatości rodzinnej, a zachorowania na raka jelita grubego i inne nowotwory wchodzące w skład zespołu Lyncha muszą być potwierdzone badaniem histopatologicznym.

Badanie niestabilności mikrosatelitarnej

Ze względu na zawodność kryteriów amsterdamskich stosuje się przesiewowe badanie pod kątem występowania niestabilności mikrosatelitarnego DNA w tkance guza według wytycznych Bethesda[12]. Alternatywnie, badanie ekspresji MLH1, MSH2 i MSH6 metodami immunohistochemicznymi.

Wytyczne Bethesda

  1. Rodziny spełniające kryteria amsterdamskie I;
  2. Chorzy, u których rozpoznano 2 zachorowania ze spektrum zespołu Lyncha, z uwzględnieniem synchronicznych i metachronicznych zachorowań na raka jelita grubego i na inne nowotwory o lokalizacji pozajelitowej;
  3. Chorzy na raka jelita grubego z jednym krewnym pierwszego stopnia, który zachorował na ten sam nowotwór lub inny ze spektrum HNPCC przed 45. rokiem życia lub u którego rozpoznano gruczolaka w jelicie grubym przed 45. rokiem życia;
  4. Chorzy, u których raka jelita grubego lub raka trzonu macicy rozpoznano przed 45. rokiem życia;
  5. Chorzy z rakiem części wstępującej jelita grubego lub odbytnicy rozpoznanym przed 45. rokiem życia, w badaniu histologicznym nowotwór niezróżnicowany lub typu carcinoma solidum albo carcinoma cribriforme;
  6. Chorzy na raka jelita grubego poniżej 45. roku życia, w badaniu histologicznym komórki sygnetowate;
  7. Chorzy, u których gruczolaki jelita grubego stwierdzono przed 40. rokiem życia.

Leczenie

Osoby spokrewnione z chorymi wymagają badań genetycznych i kolonoskopowych co 2-3 lata, zaczynając w 25. roku życia lub w wieku przynajmniej o 5 lat młodszym niż najwcześniejszy przypadek raka jelita grubego w rodzinie. U kobiet dodatkowo obowiązuje ocena ginekologiczna z ultrasonografią narządu rodnego i ewentualną biopsją błony śluzowej macicy.

Przypisy

  1. ↑ a b c d N.A.J. Ryan i inni, Pathological features and clinical behavior of Lynch syndrome-associated ovarian cancer, „Gynecologic Oncology”, DOI: 10.1016/j.ygyno.2017.01.005.
  2. ↑ Warthin AS. Heredity with reference to carcinoma as shown by the study of the cases examined in the pathological laboratory of the University of Michigan, 1895-1913. „Arch Intern Med”. 12, s. 546-55, 1913. 
  3. ↑ Warthin AS. The further study of a cancer family. „J Cancer Res”. 9, s. 279-86, 1925. 
  4. ↑ Lynch HT, Shaw MW, Magnuson CW, Larsen AL, Krush AJ. Hereditary factors in cancer: study of two large Midwestern kindreds. „Arch Intern Med”. 117, s. 206-12, 1966. PMID: 5901552. 
  5. ↑ Lynch HT, Krush AJ. Cancer family “G“ revisited: 1895-1970. „Cancer”. 27, s. 1505-11, 1971. PMID: 5088221. 
  6. ↑ KE. Resnick, H. Hampel, R. Fishel, DE. Cohn. Current and emerging trends in Lynch syndrome identification in women with endometrial cancer.. „Gynecol Oncol”. 114 (1), s. 128-34, Jul 2009. DOI: 10.1016/j.ygyno.2009.03.003. PMID: 19375789. 
  7. ↑ A. de la Chapelle. The incidence of Lynch syndrome.. „Fam Cancer”. 4 (3), s. 233-7, 2005. DOI: 10.1007/s10689-004-5811-3. PMID: 16136383. 
  8. ↑ GL. Baiocchi, N. Portolani, W. Vermi, C. Baronchelli i inni. Lynch syndrome from a surgeon perspective: retrospective study of clinical impact of mismatch repair protein expression analysis in colorectal cancer patients less than 50 years old.. „BMC Surg”. 14, s. 9, 2014. DOI: 10.1186/1471-2482-14-9. PMID: 24533633. 
  9. ↑ DC. Chung, AK. Rustgi. The hereditary nonpolyposis colorectal cancer syndrome: genetics and clinical implications.. „Ann Intern Med”. 138 (7), s. 560-70, Apr 2003. PMID: 12667026. 
  10. ↑ M. Nowacki (red.): Nowotwory jelita grubego. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza i Życie, 1996. ISBN 83-86805-86-2.
  11. ↑ HT. Lynch, A. de la Chapelle. Hereditary colorectal cancer.. „N Engl J Med”. 348 (10), s. 919-32, Mar 2003. DOI: 10.1056/NEJMra012242. PMID: 12621137. 
  12. ↑ a b HT. Lynch, JF. Lynch, TA. Attard. Diagnosis and management of hereditary colorectal cancer syndromes: Lynch syndrome as a model.. „CMAJ”. 181 (5), s. 273-80, Sep 2009. DOI: 10.1503/cmaj.071574. PMID: 19654196. 
  13. ↑ HT. Lynch, TC. Smyrk, PM. Lynch, SJ. Lanspa i inni. Adenocarcinoma of the small bowel in lynch syndrome II.. „Cancer”. 64 (10), s. 2178-83, Nov 1989. PMID: 2804907. 
  14. ↑ HF. Vasen, JT. Wijnen, FH. Menko, JH. Kleibeuker i inni. Cancer risk in families with hereditary nonpolyposis colorectal cancer diagnosed by mutation analysis.. „Gastroenterology”. 110 (4), s. 1020-7, Apr 1996. PMID: 8612988. 
  15. ↑ a b M. Aarnio, R. Sankila, E. Pukkala, R. Salovaara i inni. Cancer risk in mutation carriers of DNA-mismatch-repair genes.. „Int J Cancer”. 81 (2), s. 214-8, Apr 1999. PMID: 10188721. 
  16. ↑ Y. Parc, C. Boisson, G. Thomas, S. Olschwang. Cancer risk in 348 French MSH2 or MLH1 gene carriers.. „J Med Genet”. 40 (3), s. 208-13, Mar 2003. PMID: 12624141. 

Bibliografia

  • Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne, tom 1. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005, s. 831. ISBN 83-7430-031-0.
  • Franciszek Kokot (red.): Interna, tom 1. Warszawa: PZWL, s. 518. ISBN 83-200-2871-X.
  • Gerd Herold (red.): Medycyna wewnętrzna. s. 574. ISBN 83-200-3322-5.
  • Marek P. Nowacki (red.): Rak jelita grubego. [dostęp 2006-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-23)].

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.