Zespół Nijmegen
| ICD-10 | Q89.7 |
|---|---|
| DiseasesDB | |
| OMIM | |
| MeSH |
Zespół Nijmegen (ang. Nijmegen breakage syndrome, NBS) – choroba genetyczna, spowodowana mutacją w genie NBS1 znajdującym się w locus 8q21, najczęstsza mutacja, tzw. mutacja słowiańska (657del5)[1], dziedziczona autosomalnie recesywnie. Nazwa pochodzi od holenderskiego miasta Nijmegen, gdzie opisano go po raz pierwszy, wśród potomków czeskich protestantów przybyłych tam podczas wojny trzydziestoletniej[2].
Patogeneza
Produktem białkowym kodowanym przez gen NBS1 jest nibryna. To białko bierze udział w reperacji uszkodzeń na dsDNA.
Zaburzenie naprawy DNA usposabia do spontanicznych złamań chromosomów i zmiany ich struktury. Dochodzi do tego zazwyczaj w chromosomach 7 i 14 pary, występowania takich nowotworów jak: chłoniak, glejak, rdzeniak, mięśniakomięsak opornych na radioterapię. Nowotwory te prowadzą do przedwczesnej śmierci.
Objawy
Choroba objawia się zwykle opóźnieniem w rozwoju wewnątrzmacicznym, a następnie niskorosłością. Cechami charakterystycznymi w fenotypie są mikrocefalia, pochyłe czoło, mikrognacja, zadarty w górę nos, dysmorficzne małżowiny uszne, wodonercze, niedrożny odbyt oraz pierwotna niedoczynność jajników. Na skórze występują plamy café au lait oraz postępujące z wiekiem bielactwo.
Skłonność do zapalenia wyrostka sutkowatego, ucha środkowego, układu oddechowego, przewodu pokarmowego i układu moczowego.
Rozwój psychiczny przebiega zasadniczo w normie, jednak z wiekiem występuje regresja rozwoju umysłowego. Śmiertelność z powodu nowotworów, głównie chłoniaków typu B lub T jest najwyższa spośród wszystkich chorób związanych z nadmierną łamliwością chromosomów[1].
Większość dzieci umiera w 1. dekadzie życia z powodu nowotworów[1].
Diagnostyka
U 90% chorych stwierdza się dysgammaglobulinemię z brakiem lub bardzo obniżonym stężeniem IgG i IgA, obserwuje się również obniżone stężenie limfocytów CD4. W badaniach kariotypu stwierdza się liczne złamania chromosomów.
Potwierdzeniem rozpoznania jest znalezienie mutacji w genie NBS1.[3]
Profilaktyka/Leczenie
Zespół Nijmegen jest przeciwwskazaniem do wszelkich badań i zabiegów z użyciem promieniowania rentgenowskiego, gdyż ekspozycja na najmniejsze nawet dawki promieniowania rentgenowskiego nasila gwałtownie łamliwość chromosomów. Więcej niż połowa dzieci z tym zespołem ma niedobór immunoglobulin i wymaga stałych przetoczeń preparatów gamma-globulin[1].
Zmiany w wynikach laboratoryjnych
- Niedokrwistość o podłożu autoimmunohemolitycznym
- Trombocytopenia
- dysgammaglobulinemia
- zmniejszenie liczby limfocytów T
- zmniejszenie liczby limfocytów B
- zmniejszenie liczby limfocytów CD4+
- zmniejszenie liczby limfocytów CD4+/CD8+
- względny wzrost liczby komórek NK
Epidemiologia
Ten rzadki zespół najczęściej dotyczy osób pochodzenia zachodniosłowiańskiego, a najwięcej osób chorych jest w Polsce. Do kwietnia 2005 zidentyfikowano 89 przypadków w Polsce, 37 w Czechach i na Słowacji, 21 w Niemczech i 14 na Ukrainie. W Ameryce Północnej rozpoznano NBS u około 35-40 osób. Pojedyncze przypadki odnotowano również we Włoszech, Francji, Wielkiej Brytanii, Holandii, Hiszpanii, Bośni i Hercegowinie, Chorwacji, Serbii i Czarnogórze, Turcji, Rosji, Maroko, Argentynie, Chile i Nowej Zelandii)[4].
Przypisy
- ↑ a b c d Wanda Kawalec: Pediatria. T. II. Polska: PZWL, 2018, s. 1198-1199. ISBN 978-83-200-5582-5.
- ↑ GeneReviews: Nijmegen Breakage Syndrome
- ↑ Wanda Kawalec, Krystyna Kubicka, Repetytorium z pediatrii, 2005.
- ↑ Krystyna H. Chrzanowska: Nijmegen Breakage Syndrome. eMedicine Dermatology, 2007. [dostęp 2007-08-15]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- NIJMEGEN BREAKAGE SYNDROME w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.