Zespół Parkowo-Pałacowy Schöna

Park Schöna
Obiekt zabytkowy nr rej. A-1241[1] z 10 kwietnia 1980[1]
Ilustracja
Sztuczne wzniesienie w Parku Schoena
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Sosnowiec

Dzielnica

Środula

Adres

ul. Chemiczna 12-16

Powierzchnia

5,6 ha

Data założenia

1885

Położenie na mapie Sosnowca
Mapa konturowa Sosnowca, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Park Schöna”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Park Schöna”
Ziemia50°17′59,47″N 19°08′30,73″E/50,299853 19,141869

Park Schöna – zabytkowy park w stylu angielskim[2] w Sosnowcu założony w 1885 roku, zaprojektowany w stylu neoromantycznym wokół zespołu pałaców: Schöna i Wilhelma, stojących przy ul. Chemicznej 12 - 16[3].

Historia

Park założony w 1884 roku przez braci Schönów jako otoczenie pałaców[4]. Niegdyś rozległy, obecnie zajmuje obszar o wielkości 5,6 hektara[2]. Ograniczony od strony południowej zabudowaniami fabrycznymi, od północnej – drogą szybkiego ruchu, na wschodzie przylega do ul. Chemicznej, a od strony zachodniej sąsiaduje z ogródkami działkowymi. Został ukształtowany w typie pretzelgarten, który charakteryzował się sinunosoidalnym układem alei i przenikających się wnętrz parkowych[5]. Jako część parku na jego skraju przy fabryce wybudowano neoromantyczne elementy architektoniczne: mury, ruiny i groty, a także domki dla służby. W 1901 roku powstał domek ogrodnika, a także szklarnie. Większość tych elementów parku, w tym XIX-wieczny układ alei, uległa zniszczeniu. Staw, który stanowił główny element założenia, zlikwidowano po 1945 roku.

Park

Drzewostan Parku Schöna składa się z drzew należących do 41 gatunków, w tym 8 gatunków drzew iglastych[2]. Jedenaście z nich posiada status pomników przyrody[6].

Wśród drzewostanu znajdziemy: klon srebrzysty, topola czarna, dąb czerwony, dąb błotny, skrzydłorzech kaukaski, wiąz szypułkowy, klon pospolity, orzech czarny, świerk kłujący, platan klonolistny, tulipanowiec amerykański[4], Występuje tutaj 15 różnych gatunków krzewów[2], między innymi: morwa biała.

Zabudowania

Pałac w Zespole Parkowym

Pałac główny, pałac ojca[3] - aktualnie budynek pałacu jest siedzibą Urzędu Stanu Cywilnego w Sosnowcu tzw. Pałacu Ślubów. Natomiast w podziemiach istnieje restauracja;

Pałacu Wilhelma, pałac syna[3] - piwnice zaadaptowano na pomieszczenia Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Intertex: znajdują się tam salki treningowe ze stołami do gry w tenisa stołowego, mini-siłownia oraz pomieszczenia biurowe zarządcy;

Dom ogrodnika;

Budynek gospodarczy;

Infrastruktura

Historyczna zabudowa parku:

  • grota,
  • pawilon orientalny;

Na terenie parku znajdują się także dwa korty tenisowe.

Park ze względu na swoją budowę (wiele pagórków i terenów z różnorakimi podjazdami) eksploatowany jest również przez rowerzystów (amatorów jak i zawodowców). Przyjęła się także nazwa potoczna: Park Rowerowy.

Galeria

Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 108 [dostęp 2011-02-13].
  2. a b c d Prognoza oddziaływania na środowisko lokalnego programu rewitalizacji miasta Sosnowca na lata 2010 - 2020,, sierpień 2010 [dostęp 2017-07-07] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-16].
  3. a b c województwo śląskie, [w:] Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, wyd. stan na 30 czerwca 2020 r., Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa, 1 lipca 2020.
  4. a b Park Schöena w Sosnowcu, www.parki.org.pl [dostęp 2017-07-28] (pol.).
  5. Anna Fabiańczyk: Parki zabytkowe. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, 25 kwietnia 2008. [dostęp 2011-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-15)].
  6. Kubajak i inni, Pomniki przyrody Sosnowca, [Krzeszowice]: Kubajak, 2004, ISBN 83-87971-69-3, OCLC 749820774.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Park Schoena Sosnowiec 084.jpg
Autor: Stimoroll, Licencja: CC BY-SA 4.0
Park Schöna - Sosnowiec, Środula
PałacWilhelma.jpg
Autor: Olo81, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pałac Wilhelma w Sosnowcu, znajduje się w parku Schoena
Park Schoena Sosnowiec 079.jpg
Autor: Stimoroll, Licencja: CC BY-SA 4.0
Park Schöna - Sosnowiec, Środula
Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu Środuli.jpg
Autor: Krzysztof Popławski, Licencja: CC BY 3.0
Sosnowiec, Środula, neobarokowy pałac główny (ojca) w Zespole Pałacowo-Parkowym Schöna, 1894-97/XX, widok od strony północno-zachodniej
Palac Schoena Sosnowiec 086.jpg
Autor: Stimoroll, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pałac Schöen'a w Sosnowcu Środuli
Palac Schoena Sosnowiec 085.jpg
Autor: Stimoroll, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pałac Schöen'a w Sosnowcu Środuli
Schoen-klon-sreb.jpg
Autor: Shizonek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnikowy klon srebrzysty w parku przy Pałacu Schoena w Sosnowcu
ParkSchona.jpg
Autor: Olo81, Licencja: CC BY-SA 3.0
Park znajdujący się w Dzielnicy Pogoń w Sosnowcu
Park Schoena Sosnowiec 078.jpg
Autor: Stimoroll, Licencja: CC BY-SA 4.0
Park Schöna - Sosnowiec, Środula
Mapa Sosnowiec.svg
Autor: Stimoroll, Licencja: CC BY-SA 4.0
mapa lokalizacyjna Sosnowca