Zespół dworski w Wierzbnie

Zespół dworski w Wierzbnie
Symbol zabytku nr rej. A-500/M z 11.09.1989 i z 20.07.2009[1].
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

32-104 Wierzbno

Adres

Wierzbno 20A

Typ budynku

dwór

Kondygnacje

parter

Rozpoczęcie budowy

XIX w.

Zniszczono

I wojna światowa

Odbudowano

1921

Pierwszy właściciel

Maurycy Szańkowski

Kolejni właściciele

Teofil Szańkowski

Położenie na mapie gminy Koniusza
Mapa konturowa gminy Koniusza, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Zespół dworski w Wierzbnie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Zespół dworski w Wierzbnie”
Położenie na mapie powiatu proszowickiego
Mapa konturowa powiatu proszowickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Zespół dworski w Wierzbnie”
Ziemia50°09′17,881″N 20°14′19,849″E/50,154967 20,238847

Zespół dworski w Wierzbnie – zespół zabytków znajdujący się w Wierzbnie, w gminie Koniusza, w powiecie proszowickim, w województwie małopolskim.

Zespół, w skład którego wchodzą: dwór, spichrz, obora oraz park, został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[1].

Historia

Poprzedni, XIX-wieczny dwór należący do Maurycego Szańkowskiego, został zniszczony podczas I wojny światowej. W 1906 roku majątek o powierzchni 198 ha przejął syn Teofil Szańkowski (1880–1945) i w 1921 roku odbudował dwór w stylu narodowym[2][3][4]. Teofil Szańkowski wraz z żoną Janiną z Kollatorowiczów (1884–1953) zlikwidowali produkcję mleczarską i zajęli się między innymi hodowlą nowych odmian zbóż, tzw. wierzbieńskich. Wzorowo prowadzone gospodarstwo odwiedzane było przez krajowych i zagranicznych specjalistów[2]. W czasie II wojny światowej właściciele wspierali uciekinierów z Wielkopolski i Warszawy po powstaniu w 1944 roku, uchodźców z kresów wschodnich oraz ukrywającą się młodzież z Krakowa.

Po reformie rolnej w 1944 roku majątek znacjonalizowano, a ziemię rozparcelowano[5]. W styczniu 1945 roku Teofil Szańkowski został aresztowany przez NKWD i osadzony w więzieniu Montelupich w Krakowie. Podczas transportu w głąb Rosji zmarł 1 kwietnia 1945 roku w miejscowości Cukurycha koło Doniecka. Był odznaczony w 1929 roku Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[5]. Część hodowli nasiennej zbóż wdowa przeniosła do Uszyc na Opolszczyźnie i prowadziła ją do śmierci. Małżeństwo zmarło bezpotomnie[5].

W 2018 roku nowy właściciel przeprowadzał remont wszystkich obiektów.

Architektura

Budynek drewniany, otynkowany, parterowy. W środku, w części frontowej znajduje się portyk z półkolistą arkadą, a nad nim kolumnowy ganek nakryty dwuspadowym dachem. Frontony ganku oraz okien w dachu dworu ozdobiono wygiętymi listwami na wzór ludowej wycinanki. Po prawej stronie znajduje się parterowe skrzydło. Na terenie posiadłości znajdują się jeszcze zabudowania gospodarcze, dawny spichrz i obora[2].

W parku dworskim znajduje się cmentarz z I wojny światowej[6].

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr ↓, s. 142.
  2. ↑ a b c Libicki 2012 ↓, s. 487.
  3. ↑ Krasnowolski 2013 ↓, s. 295.
  4. ↑ gmina ↓.
  5. ↑ a b c ipsb ↓.
  6. ↑ grobywojenne ↓.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Wierzbno pow Proszowice zesp dworski A 500. a.jpg
Autor: Januszk57, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wierzbno powiat Proszowice . Dwór.