Zespół mieszkalno-usługowy przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu

Manhattan
Zespół mieszkalno-usługowy przy pl. Grunwaldzkim
Ilustracja
Cztery spośród sześciu wieżowców
Państwo Polska
MiejscowośćWrocław
Adresplac Grunwaldzki 4-20, Curie-Skłodowskiej 15
Typ budynkumieszkalny
ArchitektJadwiga Grabowska-Hawrylak
Wysokość całkowita54 m
Kondygnacje15
Rozpoczęcie budowy1970
Ukończenie budowy1973
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „''Manhattan''”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „''Manhattan''”
Ziemia51°06′36,929″N 17°03′14,292″E/51,110258 17,053970

Zespół budynków mieszkalno-usługowych przy pl. Grunwaldzkim 4-20 i ul. Marii Curie-Skłodowskiej 15 – zbiór sześciu budynków mieszkalnych i trzech pawilonów handlowo-usługowych na placu Grunwaldzkim we Wrocławiu[1], zaprojektowanych w latach 1967–1970 przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak. Budowany był w latach 1970–1973 przez Wrocławskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego, a budynki mieszkalne oddawano do użytku w latach 1976–1978. Przez wrocławian nazywany Wrocławskim Manhattanem[1] lub Sedesowcami [2].

Historia

Na kompleks składa się sześć wieżowców o wysokości 55 metrów (16 pięter) oraz pawilony handlowe[3]. Projekt zakładał wybudowanie wieżowców z białego betonu, wykończonych cegłą klinkierową i egzotycznym drewnem przy balkonach, z roślinnością pnącą w zaokrąglonych wnękach elewacji i trawiastymi dachami pawilonów handlowych. Według architekt całość miała nadawać inwestycji klimat śródziemnomorski. Zespół budynków został zaprojektowany na betonowej platformie[4], a teren pod budowę wzmocniono 240 palami. Podczas realizacji projekt okrojono w celu obniżenia kosztów przez zastosowanie niskiej jakości materiałów budowlanych[3], a sprzyjało temu przejęcie go od miasta przez spółdzielnię mieszkaniową. W ramach oszczędności elewacje pozostały niewykończone. Przed remontem widoczny był beton z wystającymi żelaznymi prętami oraz plamy farby pozostałe po budowie[4]. Architektce Jadwidze Grabowskiej-Hawrylak udało się zrealizować tarasy widokowe ze świetlicami wyposażonymi w łazienki na dachach płaskich wszystkich bloków mieszkalnych na placu Grunwaldzkim[5]. Balkony pokryła klinkierem, natomiast do budowy bloków użyła prefabrykatów betonowych o nietypowej formie.

W 1973 Janusz Kondratiuk nakręcił tu telewizyjny film Pies pokazujący osiedle w budowie [6]. W 1974 wyprodukowano film Karuzela.

Kompleks na pl. Grunwaldzkim jest wpisany do rejestru zabytków województwa dolnośląskiego[7].

Galeria

Architektura

Panoramy

Zobacz też

  • wieżowce we Wrocławiu

Przypisy

  1. a b Dorota Oczak-Stach, Wyremontują budynek na wrocławskim Manhattanie. Fandom to miejsce dla pasjonatów, wroclaw.wyborcza.pl, 23 września 2019 [dostęp 2019-09-23] (pol.).
  2. [1]
  3. a b Marta Gołębiowska: Wrocławski Manhattan. Od powstania do przedednia remontu (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-01-28. s. 2. [dostęp 2015-01-28].
  4. a b Marta Gołębiowska: Wrocławski Manhattan. Od powstania do przedednia remontu (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-01-28. s. 1. [dostęp 2015-01-28].
  5. Architektura 11/1973
  6. [2]
  7. Marta Gołębiowska: Wrocławski Manhattan. Od powstania do przedednia remontu (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-01-28. s. 3. [dostęp 2015-01-28].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Warsztat3.jpg
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zdjęcie z warsztatu z edytowania Wikipedii dla pracowników Muzeum Architektury na szczycie jednego z wieżowców zespołu mieszkalnego przy pl. Grunwaldzkim, "Manhattanie". Od prawej do lewej widać: Sky Tower, plac Społeczny, Przedmieście Oławskie, Oławę wpływającą do Odry.
Pl Grunwaldzki wiezowiec.jpg
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jeden z wieżowców kompleksu przy pl. Grunwaldzkim po remoncie
Sedesowce Wrocław.jpg
Autor: Piotr Michalak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sedesowce Wrocław
Architektura1973nr10str376Manhattan.png
zdjęcie elewacji budynku mieszkalnego zespołu przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu, zwanego "Manhattanem", zamieszczone w "Architekturze" w 1973 roku, nr 10 str. 376
ManhattanArchitektura1975.png
zdjęcie budynków zespołu przy pl. Grunwaldzkim, "Manhattanu", od dołu, zamieszczone w miesięczniku "Architektura" w roku 1975, nr 11, str. 339
ManhattanArchitektura1977.png
Fotografia fasady bloku mieszkalnego przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu, "Manhattan" (1967-1975), widoczne elementy prefabrykowane; zamieszczona w miesięczniku "Architektura" w roku 1977, nr 9-10, str. 10.
Manhattan, widok zachodni.jpg
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na zachód Wrocławia z tarasu widokowego jednego z wieżowców osiedla przy pl. Grunwaldzkim
Wrocław - Zespół mieszkalno-usługowy przy pl. Grunwaldzkim.jpg
Autor: Fred Romero from Paris, France, Licencja: CC BY 2.0
Plac Grunwaldzki Housing complex “Manhattan” (Sedesowce) on Grunwaldzki Square. Arch. Jadwiga Grabowska-Hawrylak 1968-73
Panorama v2.0.1.jpg
Autor: Julo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Panorama Wrocławia (czerwiec 2005) z 24. piętra nieistniejącego już budynku "Poltegoru" przy ul. Powstańców Śląskich 95. Kąt widzenia 180°; duże niebieskie litery N i E oznaczają odpowiednio północ i wschód.

Czerwonymi (lub białymi) literami A - U oznaczono:

  • A - szpital onkologiczny, pl. Hirszfelda
  • B - wieża kościoła św. Elżbiety, ul. Grabiszyńska
  • C - dwa kominy elektrociepłowni, ul. Łowiecka
  • D - dwie ceglane wieżyczki budynku sądu wojewódzkiego
  • E - wieża kościoła garnizonowego św. Elżbiety, ul. św. Elżbiety
  • F - dach kościoła św. Doroty, Stanisława i Wacława, pl. Wolności
  • G - kościół Bożego Ciała, ul. Świdnicka
  • H - hotel "Wrocław", ul. Powstańców Śl.
  • I - dom handlowy "Renoma", ul. Świdnicka
  • J - wieża kościoła św. Wojciecha, pl. Dominikański
  • K - dwie wieże archikatedry wrocławskiej
  • L - "sedesowce" - budynki mieszkalne przy pl. Grunwaldzkim
  • M - "Dom Akademicki "Ołówek" i "Dom Akademicki "Kredka" - dwa akademiki Uniwersytetu Wrocławskiego
  • N - cztery wieże oświetlające Stadion Olimpijski, ul. Paderewskiego
  • O - Wieża ciśnień Na Grobli
  • P - dachy nad peronami Dworca Głównego
  • Q - Hala Ludowa, ul. Wystawowa
  • R - budynek Dolnośląskiej Dyrekcji PKP, ul. Dyrekcyjna
  • S - państwowy szpital kliniczny, ul. Dyrekcyjna
  • T - ul. Powstańców Śląskich (arteria wlotowa z południa do centrum)
  • U - "galeriowce" - charakterystyczne budynki wzdłuż ul. Powst. Śl.
Уроцлаўскія замалёўкі 32.jpg
Autor: Андрэй Дзмітрыеў (http://fgb.by/viewtopic.php?p=60515#60515), Licencja: CC BY-SA 3.0
Уроцлаўскія замалёўкі
Wrocław, Most Grunwaldzki - Aw58.JPG
Autor: Aw58, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wrocław, Most Grunwaldzki, 1907
Manhattan, widok na wschód.jpg
Autor: Evidamii019, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z tarasu widokowego jednego z wieżowców osiedla przy pl. Grunwaldzkim na wschód, na jego inne budynki