Zespół pałacowy w Brwinowie

Pałac Wierusz-Kowalskich
Symbol zabytku nr rej. A/839 z 9.06.1981[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Brwinów

Adres

ul. Pałacowa 1

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

neoklasycyzm

Architekt

Stanisław Grochowicz

Powierzchnia użytkowa

1300 m²

Pierwszy właściciel

Tadeusz Wierusz-Kowalski [2]

Obecny właściciel

Gmina Brwinów

Położenie na mapie Brwinowa
Mapa konturowa Brwinowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pałac Wierusz-Kowalskich”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pałac Wierusz-Kowalskich”
Położenie na mapie powiatu pruszkowskiego
Mapa konturowa powiatu pruszkowskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac Wierusz-Kowalskich”
Położenie na mapie gminy Brwinów
Mapa konturowa gminy Brwinów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pałac Wierusz-Kowalskich”
Ziemia52°08′29,91″N 20°42′40,79″E/52,141642 20,711331
Budynek przed remontem

Zespół pałacowy w Brwinowie – zespół pałacowy pochodzący z XX wieku[3], znajdujący się w Brwinowie przy ul. Pałacowej 1[4].

Historia

Głównym elementem zespołu jest pałac wzniesiony w 1936 r. według projektu Stanisława Grochowicza[5], dla rodziny Wierusz-Kowalskich – pierwszych właścicieli.

W roku wybuchu II wojny światowej, m.in. podczas bitwy pod Brwinowem, pałac pełnił funkcję szpitala polowego.

Po wygranej strony niemieckiej szpital został zlikwidowany, a w 1940 roku pałac stał się własnością Zarządu Majątków Ziemskich i Rolnych – Liegenschaft[3][6].

Po zakończeniu wojny, we wrześniu 1946 roku złupiony i zniszczony pałac wraz z ponad siedmioma hektarami ziemi, wszedł w posiadanie SGGW[3].

Budowa

Budynek został zbudowany w stylu nawiązującym do klasycystycznego[3], o czym świadczą m.in. kolumny w stylu doryckim na zewnątrz, przy wejściu oraz w stylu jońskim wewnątrz pałacu. Wybudowany na planie podobnym do kwadratu, murowany z cegły i otynkowany, posiada dwa tarasy, jeden z nich jest otoczony balustradą. W niektórych pomieszczeniach zachowały się mosiężne, wieloświecowe żyrandole, popularne w stylu Księstwa Warszawskiego[6].

Elementy obiektu

  • Pałac Wierusz-Kowalskich wraz z dobudowaną aulą (niegdyś służącą jako sala wykładowa na ok. 200 osób)
  • Park krajobrazowy pochodzący z XIX wieku, obecnie częściowo wchodzący w skład parku miejskiego.

Na terenie parku znajdują się stawy[6].

Zabytek

Całość zespołu pałacowego w 1981 roku została wpisana do rejestru zabytków pod numerem A/839[1].

W 2004 roku gmina Brwinów zaczęła starania o wykup terenu. W 2015 roku transakcja została ostatecznie podpisana, a gmina poniosła koszt prawie 7 mln zł.[7]. Trwająca cztery lata i kosztująca 12 mln zł renowacja budynku zakończyła się w 2022 roku. Od tego czasu znajduje się w nim gminny ośrodek kultury[8].

Przypisy

  1. a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Narodowy Instytut Dziedzictwa, stan na 31 marca 2019 r.. [dostęp 2019-09-21].
  2. W OBIEKTYWIE: Pałac Wierusz-Kowalskich w Brwinowie - VICTORIA TUCHOLKA, viktoriatucholka.weebly.com [dostęp 2018-01-11].
  3. a b c d Admin2, Pałac wraz z parkiem krajobrazowym, ul. Dworska 5, www.brwinow.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  4. OK Brwinów. www.ok.brwinow.pl. [dostęp 2022-10-22].
  5. Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, decyzja w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków, I. dz. WKZ/1563/676/94, 14.01.1994
  6. a b c Brwinów, Polskie Zabytki [dostęp 2017-11-25].
  7. Michał Larkowski, Pałac Wierusz-Kowalskich: marzenia się spełniają, www.brwinow.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  8. Otwarcie Pałacu Kultury w Brwinowie, www.funduszedlamazowsza.eu [dostęp 2022-10-22].

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Powiat pruszkowski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu pruszkowskiego, Polska
Brwinów (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Brwinów, Polska
Brwinow, Palac Kowalskich 4.jpg
Autor: Krzysztof Dudzik (User:ToSter), Licencja: CC BY-SA 3.0
Pałac Wierusz-Kowalskich w Brwinowie, obok parku miejskiego
Pałac Brwinów.jpg
Autor: Kacperpawlak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pałac Wierusz-Kowalskich w Brwinowie
Brwinów location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Brwinów, Polska