Zespół pałacowy w Plinkszach

Pałac w Plinkszach
Symbol zabytku nr rej. 985 z 5 maja 1992[1]
Ilustracja
Widok pałacu około 1939 roku
Państwo

 Litwa

Miejscowość

Plinksze

Typ budynku

pałac

Inwestor

Konstanty Broel-Plater

Położenie na mapie Litwy
Ziemia56°08′31″N 22°10′15″E/56,141944 22,170833

Zespół pałacowy w Plinkszachpałac, park i część zabudowań gospodarczych pozostałych z majątku Platerów w Plinkszach (Litwa, rejon możejski).

Zbudowany w końcu XIX wieku przez Konstantego Broel-Platera, właściciela majątku. Murowany budynek na planie prostokąta ma dwa piętra i wysoką suterenę. Trzynastoosiowy pałac nakryty jest czterospadowym dachem. Pośrodku elewacji przedniej i tylnej (ogrodowej) znajdują się ryzality z trójkątnymi frontonami, zaś przed ryzalitami wybudowano ganki. Nad gankami znajdują się obszerne balkony, podtrzymywanie przez narożne słupy ganków oraz znajdujące się między nimi kolumny jońskie. Balkony są otoczone balustradami. Na przednim balkonie balustrada jest tralkowa, zaś od strony ogrodu - z kutego żelaza.

Ryzality ozdobione są pilastrami. Ściany sutereny są boniowane. Dodatkowym zdobieniem jest gzyms kroksztynowy oraz nadokienniki, które na parterze są półowalne, na piętrze mają kształt prostych listew, na ryzalitach zaś nadokienniki są trójkątne.

We wnętrzach zachowały się niektóre ozdobne piece oraz sztukaterie.

Otaczający pałac park został uznany w 1986 za pomnik przyrody. W skład zespołu uznanego za zabytkowy wchodzi, oprócz pałacu, 6 innych budynków (oficyny, stajnia, lodownia) oraz park i znajdujący się w parku marmurowy nagrobek Konstantego Broel-Platera[1].

Historia

Broel-Platerowie zostali właścicielami majątku w połowie XIX wieku. Konstanty Broel-Plater wybudował pałac w latach 1870-1880, prawdopodobnie po swoim ożenku w 1876[2]. Po jego śmierci w 1899, właścicielami zostali jego córka Olga ze swoim mężem Aleksandrem Kaszowskim-Ilnickim. Po reformie rolnej na Litwie sprzedali oni pozostawioną im część majątku (w tym pałac) państwu. W 1934 w pałacu urządzono szkołę rolniczą. Szkoła zajmowała pałac do 1977, później niszczejący budynek przejęła rafineria w Możejkach, a następnie Browar Gubernija. Planowano wykorzystanie zabytku na ośrodek wypoczynkowy lub restaurację, lecz w 2015 budynek wyglądał na opuszczony[2].

Nagrobek K. Broel-Platera w parku dworskim

Przypisy

  1. a b Plinkšių dvaro sodyba (lit.). Kultūros paveldo departamentas. [dostęp 2016-04-28].
  2. a b Katarzyna i Jerzy Samusikowie: Plinksze. W: Dwory i pałace pogranicza [on-line]. Dwory pogranicza. [dostęp 2016-04-28].

Bibliografia

  • Grzegorz Rąkowski: Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Litwie. Warszawa: Burchard Edition, 1999-10-16, s. 294. ISBN 83-87654-07-8.
  • Katarzyna i Jerzy Samusikowie: Plinksze. W: Dwory i pałace pogranicza [on-line]. Dwory pogranicza. [dostęp 2016-04-28].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Platelio resize.JPG
(c) Algirdas at the Lithuanian language Wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Grafo Konstantino Platerio kapas Plinkšėse, Mažeikių raj. Ant paminklo yra užrašas: “S.+P./KONSTANTY/HRABIA BRIÖEL PLIATER/27.Stycznia 1847-26.Serpnia 1899”. Apačioje pasirašė paminklo autorius: “A.Volz,Riga”. Foto: Algirdas, 2005 m. rugpjūčio 8 d.
Plinkšių dvaras 1939.jpg
Plinkšių dvaras apie 1939