Zespół staromiejski Torunia

Zespół Staromiejski Torunia[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Widok na Stare Miasto, 2019 rok
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, IV

Numer ref.

835

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1997
na 21. sesji

Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stare Miasto”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Ziemia53°00′41,112″N 18°36′41,903″E/53,011420 18,611640
Panorama Zespołu Staromiejskiego, 2018 rok
Stare Miasto zaznaczone zostało kolorem żółtym, Nowe Miasto niebieskim
Stare Miasto - widok z katedry

Zespół Staromiejski Torunia – najstarsza część Torunia, składająca się ze Starego Miasta, Nowego Miasta i zamku krzyżackiego.

Historia wpisów

LogoNazwaData wpisuŹródło
Obiekt zabytkowy znak.svgRejestr zabytków29 grudnia 1952[1]
Pomnik Historii logo.svgPomnik historii16 września 1994[2]
Flag of UNESCO.svgLista światowego dziedzictwa UNESCO4 grudnia 1997[3]

Demografia

Liczba ludności Zespołu Staromiejskiego na przestrzeni lat[4][5]:

Stare Miasto

Historia

Powstało po 1233 roku na miejscu starej osady. Położone nad Wisłą, zostało rozplanowane na rzucie nieumiarowego pięcioboku, ograniczonego dzisiejszymi ulicami: Pod Krzywą Wieżą, Fosa Staromiejska, Podmurna, Bulwar Filadelfijski. Na Starym Mieście znajduje się większość najcenniejszych zabytków Torunia[6].

Ulice

Zabytki

Wybrane zabytki na terenie Starego Miasta[7]:

Nowe Miasto

Historia

W 1264 roku, na mocy przywileju lokacyjnego, zostało założone Nowe Miasto Toruń. Nowe miasto było odrębnym ośrodkiem miejskim z własną Rada i Ławą[8].

Ulice

  • Browarna
  • Dominikańska
  • św. Jakuba
  • Królowej Jadwigi
  • Jęczmienna
  • św. Katarzyny
  • Małe Garbary
  • Międzymurze
  • Most Pauliński
  • Piernikarska
  • Prosta
  • Przedzamcze
  • Strumykowa
  • Sukiennicza
  • Szpitalna
  • Ślusarska
  • Wielkie Garbary
  • Wysoka
  • Zaułek Prosowy
  • Zaszpitalna

Zabytki

Zabytki na terenie Nowego Miasta[7]:

Zamek krzyżacki

Siedziba komtura, został wzniesiony w XIII wieku i rozbudowany w XIV i XV wieku. Zdobyty i zburzony przez mieszczan toruńskich po zwycięskim powstaniu przeciw zakonowi krzyżackiemu w 1454 roku. W następnych wiekach teren był bardzo zaniedbany. Dopiero w latach 1958-66 teren zamku odgruzowano. Ważną datą był rok 1966, czyli rocznica 500-lecia Pokoju Toruńskiego, która przyczyniła się do ostatecznego zabezpieczenia i zagospodarowania ruin zamku krzyżackiego jako pomnika Pokoju Toruńskiego[9].

Nagrody i wyróżnienia

Numizmatyka

W 2007 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety upamiętniające miasto średniowieczne w Toruniu o nominałach: 20 zł, wykonaną ze srebra (w nakładzie 56 000 sztuk) oraz 2 zł, ze stopu Nordic Gold (w nakładzie 990 000 sztuk)[14].

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. Konserwator - Rejestr zabytków nieruchomych, www.torun.wkz.gov.pl [dostęp 2017-10-13] (ang.).
  2. Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 8 września 1994 (M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 422)
  3. Toruń na liście UNESCO | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2017-09-28] (pol.).
  4. http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Acta_Universitatis_Nicolai_Copernici_Nauki_Humanistyczno_Spoleczne_Historia/Acta_Universitatis_Nicolai_Copernici_Nauki_Humanistyczno_Spoleczne_Historia-r1977-t11_(74)/Acta_Universitatis_Nicolai_Copernici_Nauki_Humanistyczno_Spoleczne_Historia-r1977-t11_(74)-s133-155/Acta_Universitatis_Nicolai_Copernici_Nauki_Humanistyczno_Spoleczne_Historia-r1977-t11_(74)-s133-155.pdf
  5. Wayback Machine, web.archive.org, 10 stycznia 2017 [dostęp 2019-01-11] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-10].
  6. Starówka - trasa długa | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2017-09-28] (pol.).
  7. a b Toruń – oficjalna strona miejska
  8. JW Web Development, Toruń, Atrakcje Torunia, Przewodnik po Toruniu, Zwiedzanie Torunia z przewodnikiem, Przewodnicy miejscy Toruń przewodnik miejski Informacja turystyczna, Zabytki Torunia i kujawsko-pomorskiego, Muzea, Historia, Pierniki toruńskie, Twierdza Toruń, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2017-09-28] (pol.).
  9. JW Web Development, Toruń, Atrakcje Torunia, Przewodnik po Toruniu, Zwiedzanie Torunia z przewodnikiem, Przewodnicy miejscy Toruń przewodnik miejski Informacja turystyczna, Zabytki Torunia i kujawsko-pomorskiego, Muzea, Historia, Pierniki toruńskie, Twierdza Toruń, www.turystyka.torun.pl [dostęp 2017-09-28] (pol.).
  10. Wyniki naszego plebiscytu: oto siedem cudów Polski. Rzeczpospolita / Presspublica, 2007-09-20. [dostęp 2011-08-31].
  11. National Geographic. national-geographic.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-25)]..
  12. 10 najciekawszych miast według The Huffington Post. Jest Toruń!. torun.gazeta.pl. [dostęp 2015-05-01]. (pol.).
  13. https://www.torun.pl/pl/torun-pierwszym-z-7-cudow-polski
  14. Narodowy Bank Polski - Internetowy Serwis Informacyjny, www.nbp.pl [dostęp 2022-04-20] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Toruń location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Toruń, Polska
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Pomnik Historii logo.svg
Logo Pomników Historii Polski
Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Torun Okt 2019 2.jpg
Autor: Kasa Fue, Licencja: CC BY-SA 4.0
Blick über die Toruń Altstadt, Okt. 2019
Torun ratusz corr.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Toruń, Ratusz Staromiejski od strony zachodniej
Zespół staromiejski Torunia, 2018.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zespół staromiejski Torunia, 2018
Torun ul Szeroka.jpg
Autor: Piotr Kożurno, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ulica Szeroka w Toruniu.
Torun Center - Stare Miasto, Nowe Miasto.svg
Autor: Praca własna, Licencja: CC BY-SA 3.0
Plan toruńskiej starówki
  • Stare Miasto (żółty)
  • Nowe Miasto (niebieski)
Kościół św. Jakuba, Toruń.JPG
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń - kościół par. pw. św. Jakuba, XIV w.
Torun - czesci2.svg
Autor: Arvedui89, Licencja: CC BY-SA 3.0
Podział Torunia na części urzędowe.
602982 Toruń zamek wysoki-podziemia 04.JPG
Autor: Dawid Galus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, zamek wysoki (dec. ruiny zamku krzyżackiego), 1255-1263, XIX
Obiekt zabytkowy znak.svg
Wzór znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Toruń, ul. Wysoka 16 (2) (OLA Z.).JPG
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, ul. Wysoka 16 - budynek Toruńskiego Towarzystwa Naukowego, następnie „Książnica Miejska”, 1881-1882 (zabytek nr A/94)
602983 Toruń zamek-gdanisko 06.JPG
Autor: Dawid Galus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, gdanisko „Dansker” (wieża ustępowa z gankiem), kon. XIII
Zamek krzyzacki s2.jpg
Autor: Spens03, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ruiny zamku krzyżackiego
Toruń - Zamek Krzyżacki 02.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ruiny Zamku Krzyżackiego w Toruniu.
Torun Piernikarska 1 (01).jpg
Autor: Pko, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Toruń, Nowe Miasto, kamienica ul. Piernikarska 1, fasada od strony ul. Piernikarskiej
Toruń, Katedra św. św. Janów, ul. Żeglarska (3) (OLA Z.).JPG
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń - kościół par., ob. katedra p.w. śś. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty
Plaque World UNESCO Heritage on building in Old Town in Toruń.jpg
Autor: Zorro2212, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica upamiętniająca wpisanie Starego Miasta w Toruniu na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, umieszczona na Ratuszu Staromiejskim