Zespół takotsubo

Inne kardiomiopatie

Lewe serce u pacjenta z zespołem takotsubo (A) i u zdrowego człowieka (B)
ICD-10	I42.8

Zespół takotsubo (kardiomiopatia indukowana stresem, kardiomiopatia stresowa, „zespół złamanego serca”, „zespół balotującego koniuszka”, ang. takotsubo syndrome, takotsubo cardiomyopathy, transient apical ballooning, stress-induced cardiomyopathy) – rzadki zespół objawów ostrej niewydolności serca, niemający podłoża miażdżycowego.

Etiologia zespołu jest słabo poznana, ale wskazuje się na rolę czynników emocjonalnych. Obraz kliniczny zespołu przypomina ostry zespół wieńcowy.

Tako-tsubo (pułapki na ośmiornice) od których pochodzi nazwa zespołu

Nazwa

Zespół opisał jako pierwszy Hikaru Sato w Japonii w 1990 roku^[1]. Tako-tsubo oznacza naczynie z wąska szyjką i szerokim dnem, służące do łowienia ośmiornic.

Jako że niewydolność ta może mieć związek z silnym czynnikiem emocjonalnym, takim jak, dla przykładu, strata kogoś bliskiego (nie musi to być śmierć tej osoby - zespół takotsubo diagnozowano również u osób po rozstaniu z partnerem, rozwodzie), w literaturze obcojęzycznej ten zespół chorobowy określany jest również mianem zespołu złamanego serca (ang. broken heart syndrome)^[2].

Tachykardia zatokowa i niespecyficzne zmiany odcinka ST i załamków T w EKG u pacjenta z potwierdzonym rozpoznaniem zespołu takotsubo

Epidemiologia

Pierwsze przypadki zespołu opisywane były w Japonii, ale z czasem okazało się że występują z taką samą częstością w Stanach Zjednoczonych i Europie. Zespół częściej występuje u kobiet, w 6. i 7. dekadzie życia.

Objawy i przebieg

EKG u pacjenta z zespołem takotsubo 4 godziny od wystąpienia bólu wieńcowego; czerwone strzałki wskazują odwrócone załamki T

Klasycznie objawy zespołu występują pod wpływem silnego emocjonalnego wzruszenia, towarzyszącego takim okolicznościom jak otrzymanie wiadomości o śmierci bliskiej osoby, publiczne wystąpienie, wypadek samochodowy. Objawy kliniczne zespołu przypominają ostry zespół wieńcowy; mogą obejmować:

• ból w klatce piersiowej;
• objawy obrzęku płuc;
• objawy wstrząsu kardiogennego
• nagłe zatrzymanie krążenia w mechanizmie migotania komór.

Rozpoznanie

Według kryteriów rozpoznania zespołu Mayo Clinic pacjent musi spełniać cztery następujące warunki^[3]:

1. Przemijająca akineza lub dyskineza koniuszka lewej komory i środkowej części komory, obejmująca obszar unaczynienia więcej niż jednej tętnicy wieńcowej
2. Brak istotnych zwężeń w naczyniach wieńcowych lub angiograficznych cech pęknięcia blaszki miażdżycowej
3. Nowe zmiany w EKG:
   • uniesienie odcinka ST lub
   • ujemne załamki T
4. Należy wykluczyć:
   • przebyty niedawno uraz głowy
   • krwawienie śródczaszkowe
   • guz chromochłonny
   • zapalenie mięśnia sercowego
   • kardiomiopatię przerostową.

Leczenie i rokowanie

Nie ma wytycznych postępowania w ostrym okresie choroby; proponowano postępowanie według wytycznych dla ostrych zespołów wieńcowych^[4]. Rokowanie jest dobre, a do powrotu prawidłowej funkcji skurczowej serca dochodzi w przeciągu 2–3 tygodni.

Przypisy

Bibliografia

• Barbara Uznańska, Michał Plewka. Zespół takotsubo—obraz kliniczny, patogeneza i leczenie. „Forum Kardiologów”. 10. 3, s. 107–110, 2005. 
• Lisi M, Zacà V, Maffei S, Casucci F, Maggi M, Lunghetti S, Aitiani P, Carrera A, Castellani D, Favilli R, Pierli C, Mondillo S. Takotsubo cardiomyopathy in a Caucasian Italian woman: case report. „Cardiovasc Ultrasound”. 5. 18, 2007. DOI: 10.1186/1476-7120-5-18. PMID: 17417970.