Zeta Ophiuchi
| |||||||||||||||||||
| ζ Oph | |||||||||||||||||||
 Zeta Ophiuchi i wywoływana przez nią fala uderzeniowa w pyle międzygwiazdowym (obraz w podczerwieni z Kosmicznego Teleskopu Spitzera) | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | Wężownika | ||||||||||||||||||
| Rektascensja | 16h 37m 09,522s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja | –10° 34′ 01,71″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | 0,0058 ± 0,0010[1]″ | ||||||||||||||||||
| Odległość | 560 ± 120 ly 172 ± 37 pc | ||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | 2,56[1]m | ||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | 27,7 ± 1,7[1] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | 37,2 ± 1,2[1] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | −9,0 ± 5,5[1] km/s | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | błękitny podolbrzym | ||||||||||||||||||
| Typ widmowy | O9,2 IV[1] | ||||||||||||||||||
| Masa | 20[2][3] M☉ | ||||||||||||||||||
| Promień | 8[2] R☉ | ||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] | −0,09[4] | ||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | −3,61[5]m | ||||||||||||||||||
| Jasność | 91 000[3] L☉ | ||||||||||||||||||
| Temperatura | 32 500[2] K | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | Centrum Galaktyki | ||||||||||||||||||
| Półoś wielka | 10 100[4] pc | ||||||||||||||||||
| Mimośród | 0,2777[4] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
Zeta Ophiuchi (ζ Oph) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wężownika, znajdująca się w odległości około 560 lat świetlnych od Słońca.
Charakterystyka obserwacyjna
Jest trzecią co do jasności gwiazdą w konstelacji Wężownika, o obserwowanej wielkości gwiazdowej wynoszącej 2,56m[1]. Starsze pomiary sondy Hipparcos sugerowały, że gwiazda ta jest odległa o 366 lat świetlnych (112 parseków)[4][6], jednak sonda Gaia zmierzyła mniejszą wartość paralaksy, wskazując na odległość 560 ± 120 lat świetlnych (172 ± 37 pc)[1].
Światło gwiazdy jest znacznie poczerwienione i osłabione na skutek przejścia przez absorbujący pył międzygwiazdowy[2].
Charakterystyka fizyczna
Jest to błękitna, bardzo gorąca gwiazda typu widmowego O, sklasyfikowana jako podolbrzym[1], o temperaturze około 32 500 K. Parametry fizyczne gwiazdy silnie zależą od odległości, znanej z dużą niepewnością; przyjąwszy odległość 460 lat świetlnych, można obliczyć, że jej jasność jest około 68 tysięcy razy większa niż jasność Słońca, promień jest 8 razy większy niż promień Słońca, a masa to około 20 mas Słońca. Jej wiek jest oceniany na 4 miliony lat i ma ona przed sobą jeszcze drugie tyle, zanim wybuchnie jako supernowa[2].
Gwiazda porusza się z prędkością ok. 400 km na sekundę[7] (1,44 mln km/h), jest gwiazdą uciekającą. W przeszłości stanowiła najprawdopodobniej układ podwójny z inną, jeszcze bardziej masywną gwiazdą. Większa masa była powodem krótszego życia towarzyszki i jej eksplozji jako supernowej, która odrzuciła Zeta Ophiuchi, nadając jej znaczną prędkość[8][2].
Zobacz też
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Wężownika
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- lista najjaśniejszych gwiazd według jasności wizualnej
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k Zeta Ophiuchi w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2018-08-20].
- ↑ a b c d e f Jim Kaler: Zeta Ophiuchi (ang.). W: STARS [on-line]. 2004-06-02. [dostęp 2018-08-20].
- ↑ a b I.D. Howarth, K.C. Smith. Rotational mixing in early-type main-sequence stars. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 327 (2), s. 353, 2001. DOI: 10.1046/j.1365-8711.2001.04658.x. Bibcode: 2001MNRAS.327..353H (ang.).
- ↑ a b c d Anderson E., Francis C: HIP 33579 (ang.). W: Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-20].
- ↑ Obliczona na podstawie paralaksy i wielkości obserwowanej.
- ↑ F. van Leeuwen. Validation of the new Hipparcos reduction. „Astronomy and Astrophysics”. 474 (2), s. 653–664, 2007. DOI: 10.1051/0004-6361:20078357. arXiv:0708.1752. Bibcode: 2007A&A...474..653V (ang.).
- ↑ S. Hubrig, L.M. Oskinova, M. Schöller. First detection of a magnetic field in the fast rotating runaway Oe star ζ Ophiuchi. „Astronomische Nachrichten”. 332 (2), s. 147, 2011. DOI: 10.1002/asna.201111516. arXiv:1101.5500. Bibcode: 2011AN....332..147H (ang.).
- ↑ Tariq Malik: Huge Runaway Star Creates Stunning Dust Shockwave. Space.com, 2011-01-25. [dostęp 2018-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-22)].
Linki zewnętrzne
- Zeta Ophiuchi w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
Media użyte na tej stronie
Massive Star Makes Waves
The giant star Zeta Ophiuchi is having a "shocking" effect on the surrounding dust clouds in this infrared image from NASAs Spitzer Space Telescope. Stellar winds flowing out from this fast-moving star are making ripples in the dust as it approaches, creating a bow shock seen as glowing gossamer threads, which, for this star, are only seen in infrared light.
Zeta Ophiuchi is a young, large and hot star located around 370 light-years away. It dwarfs our own sun in many ways -- it is about six times hotter, eight times wider, 20 times more massive, and about 80,000 times as bright. Even at its great distance, it would be one of the brightest stars in the sky were it not largely obscured by foreground dust clouds.
This massive star is travelling at a snappy pace of about 54,000 mph (24 kilometers per second), fast enough to break the sound barrier in the surrounding interstellar material. Because of this motion, it creates a spectacular bow shock ahead of its direction of travel (to the left). The structure is analogous to the ripples that precede the bow of a ship as it moves through the water, or the sonic boom of an airplane hitting supersonic speeds.
The fine filaments of dust surrounding the star glow primarily at shorter infrared wavelengths, rendered here in green. The area of the shock pops out dramatically at longer infrared wavelengths, creating the red highlights.
A bright bow shock like this would normally be seen in visible light as well, but because it is hidden behind a curtain of dust, only the longer infrared wavelengths of light seen by Spitzer can reach us.
Bow shocks are commonly seen when two different regions of gas and dust slam into one another. Zeta Ophiuchi, like other massive stars, generates a strong wind of hot gas particles flowing out from its surface. This expanding wind collides with the tenuous clouds of interstellar gas and dust about half a light-year away from the star, which is almost 800 times the distance from the sun to Pluto. The speed of the winds added to the stars supersonic motion result in the spectacular collision seen here.
Our own sun has significantly weaker solar winds and is passing much more slowly through our galactic neighborhood so it may not have a bow shock at all. NASAs twin Voyager spacecraft are headed away from the solar system and are currently about three times farther out than Pluto. They will likely pass beyond the influence of the sun into interstellar space in the next few years, though this is a much gentler transition than that seen around Zeta Ophiuchi.
For this Spitzer image, infrared light at wavelengths of 3.6 and 4.5 microns is rendered in blue, 8.0 microns in green, and 24 microns in red.
About the Image
Date 2012-12-18 ID sig12-014 Type Observation Credit NASA/JPL-Caltech
About the Object
Name Zeta Ophiuchi • Zeta Oph
Type Star > Spectral Type > O
Nebula > Type > Interstellar Medium
Distance 458 Light Years
Color Mapping
Band Wavelength Telescope Infrared 3.6 µm Spitzer IRAC Infrared 4.5 µm Spitzer IRAC Infrared 5.8 µm Spitzer IRAC Infrared 8.0 µm Spitzer IRAC Infrared 24.0 µm Spitzer MIPS
Position
RA = 16h 37m 14.7s Dec = -10° 30' 57.4" Field of View 40.2 x 36.4 arcminutes Orientation North is 83.1° left of vertical.
Autor: Szczureq, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gwiazdozbiór Wężownika. Mapa została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Wersję wektorową stworzył Szczureq według wzoru z wersji rastrowej, której autorem jest BlueShade.