Zgon (Polska)

Zgon

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Piecki
Sołectwo	Zgon
Liczba ludności (2011)	137[1]
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	11-710[2]
Tablice rejestracyjne	NMR
SIMC	0486445
Położenie na mapie gminy Piecki Zgon
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zgon
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zgon
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego Zgon
53°39′00″N 21°23′50″E/53,650000 21,397222

Zgon (niem. Sgonn) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki, położona na południowym brzegu jeziora Mokre. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Przez wieś przebiega Droga krajowa nr 58. Istnieje tu także przystanek autobusowy PKS.

Historia

Nazwa miejscowości wywodzi się od zgonu bydła do wodopoju nad jeziorem Mokrym.

Miejscowość została założona w 1708 roku jako tzw. wieś szkatułowa. W 1845 roku mieszkało tu 45 osób. Z uwagi na słowiańskie pochodzenie historycznej nazwy niemieckiej, w 1938 administracja nazistowska nadała wsi nową nazwę Hirschen. W 1945 wieś została włączona do Polski.

Dawniej mieszkańcy utrzymywali się głównie z rybactwa, obecnie to miejscowość letniskowa na szlaku rzeki Krutyni. Przez wiele lat mieszkał tu i pracował pisarz Igor Newerly. W Zgonie napisał "Wzgórze Błękitnego Snu" i "Zostało z uczty bogów".

Turystyka

• Poza dawnym domem Zofii Łapickiej i Igora Newerlego we wsi znajduje się dom Adama Szubskiego, w którym założona została galeria ludzkich rzeźb, utrzymanych w klimacie koszmaru i maligny.
• We wsi zachowało się około 16 starych drewnianych domów. Na posesji nr 37 znajduje się chata w typie kurpiowskim z krokwiowo-jętkową konstrukcją dachu.
• Pod koniec lat 60. XX wieku we wsi znajdował się Dom Wycieczkowy PTTK, czynny w lipcu i sierpniu, ze 107 miejscami noclegowymi, usługami gastronomicznymi, wypożyczalnią kajaków oraz punktem informacji turystycznej. Obecnie znajduje się tutaj stanica wodna PTTK.
• W pobliżu znajduje się rezerwat przyrody Czaplisko - Ławny Lasek oraz pomniki przyrody: "Zakochana Para" (dwa zrośnięte drzewa - dąb obejmujący konarami sosnę) przy żółtym szlaku nieopodal miejscowości Krutyń oraz "Królewska Sosna" i "Dąb nad Mukrem" w rezerwacie Królewska Sosna.

Rozmaitości

• W Zgonie urodził się 13 września 1891 r. kapitan LZ 129 Hindenburg, Max Pruss, członek NSDAP, który przeżył katastrofę sterowca w Lakehurst w USA 6 maja 1937 r.

Przypisy

Bibliografia

• Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 203
• Waldemar Mierzwa (red.): Mazury - słownik stronniczy, ilustrowany. Dąbrówno, Retman, 2008, 245 str., ISBN 978-83-923991-6-2
• Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str.
• Polska drewniana - wieś Zgon