Zgromadzenie Narodowe (Polska)

Polska
Godło RP
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Polski
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna
Portal Polska
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Prezydent Andrzej Duda składający przysięgę przed Zgromadzeniem Narodowym, 6 sierpnia 2015
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Rozpoczęcie posiedzenia Zgromadzenia Narodowego 4 czerwca 2014
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Prezydent Bronisław Komorowski wygłaszający orędzie przed Zgromadzeniem Narodowym, 6 sierpnia 2010

Zgromadzenie Narodowe – organ konstytucyjny składający się z posłów i senatorów obradujących wspólnie. Zgromadzenie Narodowe wywodzi się z II Republiki Francuskiej i zostało potem przejęte, jako instytucja, przez wiele krajów demokratycznych, w tym i Polskę.

Zgromadzeniem Narodowym nie są wspólne posiedzenia Sejmu i Senatu zwoływane w innych przypadkach, np. z okazji wizyt szefów państw czy uczczenia ważnych wydarzeń.

II Rzeczpospolita

W okresie międzywojennym Zgromadzenie Narodowe zostało ustanowione w konstytucji marcowej z 1921 r. Dokonywało ono wyboru prezydenta Rzeczypospolitej (bezwzględną większością głosów) i przyjmowało od niego przysięgę. Ponadto artykuł 125 Konstytucji przewidywał, że co 25 lat Konstytucja ma być poddana rewizji przez Zgromadzenie Narodowe.

Instytucja Zgromadzenia Narodowego została następnie zniesiona przez konstytucję kwietniową z 1935 r., osłabiającą władzę parlamentu na rzecz władzy wykonawczej, zamieniono ZN na Zgromadzenie Elektorów.

Posiedzenia Zgromadzenia Narodowego II Rzeczypospolitej

DataW celuMiejsce
9 grudnia 1922dokonania wyboru prezydenta RP[1]
11 grudnia 1922odebrania przysięgi od prezydenta RP Gabriela Narutowicza[1]Gmach Sejmu
20 grudnia 1922dokonania wyboru prezydenta RP i odebrania przysięgi od Stanisława Wojciechowskiego[2]
31 maja 1926dokonania wyboru prezydenta RP (wybrano Józefa Piłsudskiego, który jednak wyboru nie przyjął)[3]
1 czerwca 1926dokonania wyboru prezydenta RP[4]
4 czerwca 1926odebrania przysięgi od prezydenta RP Ignacego Mościckiego[4]Zamek Królewski w Warszawie
8 maja 1933dokonania wyboru prezydenta RP[5]Gmach Sejmu
9 maja 1933odebrania przysięgi od prezydenta RP Ignacego Mościckiego (druga kadencja)[6]Zamek Królewski w Warszawie

III Rzeczpospolita

Zgromadzenie Narodowe zostało wprowadzone ponownie do polskiego systemu organów władzy w 1989. W dniu 19 lipca 1989 dokonało wyboru jedynego prezydenta PRL.

Obrady Zgromadzenia Narodowego zwołuje marszałek Sejmu w drodze postanowienia. Obradom przewodniczy marszałek Sejmu, a w jego zastępstwie marszałek Senatu. Parlamentarzyści podczas posiedzenia Zgromadzenia Narodowego są sobie równi (brak rozróżnienia na posłów i senatorów). Zgromadzenie nie ma określonego harmonogramu posiedzeń; działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu; jest zwoływane jedynie do wypełnienia którejś z kompetencji określonych w Konstytucji (art. 114 ust. 1 Konstytucji):

  • przyjęcia przysięgi prezydenckiej (art. 130 Konstytucji),
  • uznania trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (głosami 2/3 ustawowej liczby parlamentarzystów – art. 131 ust. 2 pkt 4 Konstytucji),
  • postawienia prezydenta RP w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu (wniosek 140 członków Zgromadzenia, do podjęcia uchwały głosami 2/3 ustawowej liczby członków ZN, tj. 374 głosów – art. 145 ust. 2 Konstytucji),
  • wysłuchania orędzia prezydenta RP skierowanego do Zgromadzenia Narodowego (art. 140 Konstytucji), bez możliwości debaty.
  • uchwalenia regulaminu Zgromadzenia Narodowego (art. 114 ust. 2 Konstytucji) (zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy członków, o ile własną uchwałą nie zmienią trybu)

Wszystkie obecne kompetencje, poza uchwalaniem regulaminu Zgromadzenia Narodowego, dotyczą urzędu Prezydenta RP, jednak w latach 1992–1997 Zgromadzenie Narodowe miało dodatkowo kompetencję uchwalenia Konstytucji.

Obsługę techniczną i kancelaryjną Zgromadzenia Narodowego zapewnia Kancelaria Sejmu.

Posiedzenia Zgromadzenia Narodowego od 1989

DataW celuMiejsce
19 lipca 1989dokonania wyboru prezydenta PRL[7] i odebrania od niego przysięgi (jedynym kandydatem był Wojciech Jaruzelski)Gmach Sejmu
22 grudnia 1990stwierdzenia ważności wyboru prezydenta RP[8] i odebrania przysięgi od prezydenta RP Lecha WałęsyGmach Sejmu
23 kwietnia 1992uchwalenia ustawy konstytucyjnejGmach Sejmu
17 października 1992uchwalenia Małej KonstytucjiGmach Sejmu
22 września 1994uchwalenia regulaminu Zgromadzenia NarodowegoGmach Sejmu
23 grudnia 1995odebrania przysięgi od prezydenta RP Aleksandra KwaśniewskiegoGmach Sejmu
19 stycznia 1996zmiany regulaminu Zgromadzenia NarodowegoGmach Sejmu
2 kwietnia 1997uchwalenia Konstytucji RPGmach Sejmu
6 grudnia 2000uchwalenia nowego regulaminu Zgromadzenia NarodowegoGmach Sejmu
23 grudnia 2000odebrania przysięgi od prezydenta RP Aleksandra KwaśniewskiegoGmach Sejmu
23 grudnia 2005odebrania przysięgi od prezydenta RP Lecha KaczyńskiegoGmach Sejmu
6 sierpnia 2010odebrania przysięgi od prezydenta RP Bronisława KomorowskiegoGmach Sejmu
29 maja 2014uchwalenia regulaminu Zgromadzenia NarodowegoGmach Sejmu
4 czerwca 2014wysłuchania orędzia prezydenta RP Bronisława KomorowskiegoGmach Sejmu
6 sierpnia 2015odebrania przysięgi od prezydenta RP Andrzeja Dudy[9]Gmach Sejmu
15 kwietnia 2016wysłuchania orędzia prezydenta RP Andrzeja Dudy (w Poznaniu – pierwsze w historii posiedzenie Zgromadzenia Narodowego poza Warszawą)[10][11]Międzynarodowe Targi Poznańskie
5 grudnia 2017wysłuchania orędzia prezydenta RP Andrzeja Dudy[12]Gmach Sejmu
13 lipca 2018uczczenia 550-lecia parlamentaryzmu Rzeczypospolitej i wysłuchania orędzia prezydenta RP Andrzeja DudyZamek Królewski w Warszawie
6 sierpnia 2020odebrania przysięgi od prezydenta RP Andrzeja Dudy[13]Gmach Sejmu

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Protokuł przekazania władzy przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego Prezydentowi Rzeczypospolitej Gabrjelowi Narutowiczowi. (Dz.U. z 1922 r. nr 109, poz. 1007)
  2. ↑ Protokuł przekazania władzy przez Marszałka Sejmu Macieja Rataja Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej Stanisławowi Wojciechowskiemu. (Dz.U. z 1922 r. nr 114, poz. 1029)
  3. ↑ Daria Nałęcz, Tomasz Nałęcz: Józef Piłsudski, premier Rzeczypospolitej 2 X 1926–27 VI 1928, 25 VIII–4 XII 1930. W: Andrzej Chojnowski, Piotr Wróbel: Prezydenci i premierzy Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo, 1992, s. 248-249. ISBN 83-04-03854-4.
  4. ↑ a b Protokół przekazania władzy przez Marszałka Sejmu Macieja Rataja Prezydentowi Rzeczypospolitej Ignacemu Mościckiemu. (Dz.U. z 1926 r. nr 56, poz. 327)
  5. ↑ Protokół z posiedzenia Zgromadzenia Narodowego dla wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej w Warszawie z dnia 8 maja 1933 r. (M.P. z 1933 r. nr 105, poz. 127)
  6. ↑ Protokół Zgromadzenia Narodowego z dnia 9 maja 1933 r. (M.P. z 1933 r. nr 106, poz. 130)
  7. ↑ Uchwała Zgromadzenia Narodowego z dnia 19 lipca 1989 r. w sprawie wyboru Prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. (M.P. z 1989 r. nr 23, poz. 176)
  8. ↑ Uchwała Zgromadzenia Narodowego z dnia 22 grudnia 1990 r. w sprawie stwierdzenia ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. (M.P. z 1990 r. nr 49, poz. 372)
  9. ↑ Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej: Komunikat z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie zwołania Zgromadzenia Narodowego (pol.). Informacje Marszałka Sejmu, 24.07.2015. [dostęp 2015-07-31].
  10. ↑ Postanowienie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie zwołania Zgromadzenia Narodowego w celu wysłuchania orędzia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. (M.P. z 2016 r. poz. 245)
  11. ↑ Poznań: uroczyste Zgromadzenie Narodowe z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski i początków Państwa Polskiego. sejm.gov.pl, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2016-04-15].
  12. ↑ Postanowienie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 2017 r. w sprawie zwołania Zgromadzenia Narodowego w celu wysłuchania orędzia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. (M.P. z 2017 r. poz. 991)
  13. ↑ Rodzina, bezpieczeństwo, praca, inwestycje i godność – filary programu II kadencji Prezydenta RP. Zaprzysiężenie Andrzeja Dudy przed Zgromadzeniem Narodowym. W: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. sejm.gov.pl, 6 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-06].

Linki zewnętrzne

Polska – tematy i zagadnienia
Historia
Geografia
Prawo i ustrój polityczny
Demografia,
bezpieczeństwo
i życie społeczne
Kultura
Gospodarka
Herb Polski.svg
  • Zobacz też: portal Polska i wikiprojekt Polski kanon Wikipedii
Parlament Rzeczypospolitej Polskiej
Izby parlamentu i ich organy
SejmSenat
  • (pierwsza izba lub izba niższa)
  • (druga izba lub izba wyższa)
Kadencje
II Rzeczpospolita
Sejm
Senat
Polska Ludowa
Sejm
Senat
III Rzeczpospolita
Sejm
Senat

Media użyte na tej stronie

Herb Polski.svg
Uproszczony obraz godła Polski; oficjalne godło: Coat of arms of Poland-official.png
Zgromadzenie Narodowe 4 czerwca 2014 Kancelaria Senatu 01.JPG
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Posiedzenie Zgromadzenia Narodowego 4 czerwca 2014
Andrzej Duda Bogdan Borusewicz Małgorzata Kidawa-Błońska Zgromadzenie Narodowe 6 sierpnia 2015 02.JPG
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Andrzej Duda składający przysięgę przed Zgromadzeniem Narodowym
Orędzie Bronisław Komorowski 2010 Kancelaria Senatu.JPG
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Orędzie prezydenta Bronisława Komorowskiego przed Zgromadzeniem Narodowym