Zgrupowanie Partyzanckie „Jeszcze Polska nie zginęła”

Zgrupowanie Partyzanckie „Jeszcze Polska nie zginęła”
Historia
Państwo

 ZSRR /  Polska

Sformowanie

8 lutego 1943

Rozformowanie

sierpień 1944

Dowódcy
Pierwszy

Robert Satanowski

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj wojsk

oddział partyzancki

Podległość

Ukraiński Sztab Ruchu Partyzanckiego
Polski Sztab Partyzancki

Zgrupowanie Partyzanckie „Jeszcze Polska nie zginęła” (nazwa z września 1943 r.)[1] – oddział sformowany na przełomie lat 1942–1943 na Wołyniu. Organizacyjnie podlegało dowództwu partyzantki radzieckiej i było jedną z najsilniejszych sowieckich jednostek partyzanckich złożonych z Polaków na tym obszarze.

Sformowanie i działalność

Zgrupowanie zorganizował Robert Satanowski. Podporządkowując je Ukraińskiemu Sztabowi Ruchu Partyzanckiego zapewnił sobie stałe dostawy broni z ZSRR. Oddział, jako część partyzantki sowieckiej, był niezależny od Gwardii Ludowej.

Działalność Zgrupowania skupiała się na terenie Wołynia. Oprócz walki z niemieckim okupantem Zgrupowanie chroniło polską ludność na tym terenie przed działalnością nacjonalistycznej partyzancki ukraińskiej spod znaku UPA (OUN-UPA).

Pierwszy oddział tego Zgrupowania powstał 8 lutego 1943 roku i liczył początkowo 37 partyzantów. Jego dowódcą został Satanowski, szefem sztabu – Wincenty Rożkowski, dowódcą zwiadu – Tadeusz Stański, a szefem ds. Prasy i Propagandy – Zofia Dróżdż-Satanowska. W tym czasie Oddział podlegał jeszcze zwierzchnictwu Żytomierskiego Zgrupowania Partyzantów. W związku z dużym napływem ochotników, od stycznia do marca 1944 r. w ramach zgrupowania „Jeszcze Polska nie zginęła” powstały nowe oddziały: im. Zawiszy Czarnego, Bartosza Głowackiego, Stefana Czarnieckiego oraz Jana Kilińskiego. W marcu nastąpił podział zgrupowania na dwie brygady: jedną pod dowództwem mjr Wincentego Rożkowskiego i drugą pod dowództwem płk. Roberta Satanowskiego[2]. Jego stan liczebny sięgnął w szczytowym okresie 1153 ludzi[3] i była to w tym czasie najsilniejsza formacja zbrojna złożona z Polaków na Wołyniu (27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK znajdowała się w tym okresie jeszcze w stanie formowania).

Zgrupowanie „Jeszcze Polska nie zginęła” podjęło próbę sforsowania Bugu i przedostania się na Lubelszczyznę. Udało się to jedynie dwóm oddziałom: im. Zawiszy Czarnego i im. Stefana Czarnieckiego. W kwietniu 1944 r. zgrupowanie składało się z 10 samodzielnych oddziałów, liczących łącznie 1153 ludzi, z tego 8 oddziałów działało w rejonie na południowy wschód od Kowla, pozostałe zaś za Bugiem, w rejonie Włodawy. Działając w ramach partyzantki radzieckiej na Ukrainie zgrupowanie partyzanckie „Jeszcze Polska nie zginęła” zlikwidowało około 400 żołnierzy i oficerów niemieckich, wykoleiło 9 transportów, wysadziło 3 mosty kolejowe i 5 drogowych. 12 maja 1944 r. Ukraiński Sztab Ruchu Partyzanckiego przekazał zgrupowanie Polskiemu Sztabowi Partyzanckiemu. 27 lipca 1944 r. Zgrupowanie skończyło swój bojowy szlak w okolicach Janowa Lubelskiego[2].

Pomimo że od wiosny 1944 r. zgrupowanie na północnej Lubelszczyźnie współpracowało z Armią Ludową, nigdy się jej nie podporządkowało[1].

Oficjalnie w zgrupowaniu używano orzełków z koroną, choć być może zdarzały sie też bez korony[4].

W sierpniu 1944, na bazie tego Zgrupowania, powstała w rejonie Siedlec i Mordów 8 Dywizja Piechoty 2 Armii WP (na podst. rozkazu Sztabu Generalnego Armii Czerwonej, nr organ. 7/31175, z dn. 12 sierpnia 1944 r. i rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, nr 8, z dn. 20 sierpnia 1944)[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Krzysztof Juszczyk, Zgrupowanie partyzanckie „Jeszcze Polska nie zginęła” (wrzesień 1943 – sierpień 1944), 1986.
  2. ↑ a b Władysław Góra, Na Zachodniej Ukrainie. Polacy w radzieckim ruchu oporu na Wołyniu., [w:] Władysław Góra, Stanisław Okęcki, Elżbieta Marianowska (red.), Udział Polaków w radzieckim ruchu oporu, Władysław Góra, Mieczysław Juchniewicz, Julian Tobiasz, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1972, s. 26, 27.
  3. ↑ Stanisław Komornicki, Wojsko Polskie: krótki informator historyczny, s. 153.
  4. ↑ Paweł Bezak, Symbolika żołnierzy podziemia polskiego na Wołyniu i Polesiu w latach II wojny światowej, 2013.
  5. ↑ Stanisław Komornicki, Wojsko Polskie: krótki informator historyczny, wyd. 1, W-wa 1965 r., s. 152–155.

Bibliografia

  • Czesław Dęga: Z dziejów Zgrupowania Partyzanckiego „Jeszcze Polska nie zginęła”. Warszawa: Bellona, 2008. ISBN 978-83-11-11013-7.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).