Zgryzanie

Jodła górska ze śladami zgryzania przez jeleniowate. Górna część drzewa przerosła zasięg tych zwierząt i rośnie normalnie.

Zgryzanie – rodzaj szkód wyrządzanych przez jeleniowate i zającowate w młodych drzewostanach. W wyniku zgryzania uszkodzeniu ulegają pędy wierzchołkowe siewek i sadzonek wraz z liśćmi i pączkami w odnowieniach oraz zalesieniach[1][2].

Długość zgryzania pędów zależy od gatunku zwierzęcia, grubości i stopnia zdrewnienia pędu oraz od pory roku. Sarny zgryzają tylko wierzchołki pędów, natomiast daniele, jelenie i łosie znacznie dłuższe ich odcinki. W najmłodszych odnowieniach często zgryzane sadzonki zostają wyrwane z korzeniami. Spowodowane jest to brakiem siekaczy w górnej szczęce jeleniowatych, które podcinają pędy dolnymi siekaczami i szarpnięciem głowy odrywają górną część pędu. Niekiedy wyrywane są całe rośliny, szczególnie wówczas, gdy są słabo zakorzenione. Grubsze pędy jeleniowate miażdżą trzonowcami. Miejsce zgryzienia pędu charakteryzuje się nierówną i postrzępioną powierzchnią[1]. Jeleniowate wyrządzają szkody przez zgryzanie głównie wśród kilkuletnich drzewek, różnych gatunków lasotwórczych (np. sosna zwyczajna) i domieszkowych[1].

Zającowate zgryzają pędy młodych drzew w zalesieniach i odnowieniach lasu, w zadrzewieniach śródpolnych oraz sadach. Zniszczenia powodowane przez zające są rozproszone, a przez króliki skoncentrowane na danym obszarze co spowodowane jest stadnym trybem życia tego gatunku[3]. Zającowate zgryzają dłuższe odcinki pędów niż jeleniowate, grubości do 1 cm i na wysokości do 1 m od podłoża. W wyniku ciągle rosnących siekaczy, zającowate zgryzają więcej pędów niż zjadają. Miejsce zgryzienia pędu charakteryzuje się gładką powierzchnią i jest skośne w stosunku do osi pędu[3]. Zającowate wyrządzają szkody przez zgryzanie głównie na obszarach odnowień sztucznych lasów oraz w drzewostanach przebudowy, gdzie zgryzaniu ulegają sadzonki drzew liściastych (np. buku, dębu, klonu)[3][4].

Lokalnie zgryzanie może być spowodowane przez wiewiórki pospolite wśród siewek oraz żubry, które wyrządzają duże szkody w młodych drzewkach na obszarach, gdzie występują (np. Bieszczady, Puszcza Białowieska)[4][5][6].

Zgryzanie drzew przez roślinożerne ssaki przyczynia się do opóźnionego wzrostu młodych drzew, powstawaniu deformacji rozwojowych oraz do obumierania drzew[7]. W latach 2009–2013 w Polsce uszkodzenia lasów poprzez zgryzanie zostały stwierdzone na powierzchni 32657 ha, co stanowi główną przyczynę uszkodzeń w polskich lasach, przede wszystkim w województwach: dolnośląskim (4844 ha), wielkopolskim (3087 ha) i lubuskim (2897 ha). Łącznie uszkodzenia spowodowane przez zgryzanie stanowiły 22,1% wszystkich rodzajów uszkodzeń[8].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Szukiel ↓, s. 8.
  2. ↑ Zgryzanie. Encyklopedialesna.pl. [dostęp 2016-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-28)]. (pol.).
  3. ↑ a b c Szukiel ↓, s. 11.
  4. ↑ a b Szukiel ↓, s. 12.
  5. ↑ Szukiel ↓, s. 24.
  6. ↑ Adam Wasiak: Raport o stanie lasów w Polsce 2013. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2014, s. 77.
  7. ↑ Szukiel ↓, s. 13.
  8. ↑ Wielkoobszarowa inwentaryzacja stanu lasów w Polsce. Wyniki za okres 2009 – 2013. Bdl.lasy.gov.pl, 2014. [dostęp 2016-08-21]. (pol.).

Bibliografia

  • Eleonora Szukiel: Wpływ presji roślinożernych ssaków na ekosystemy leśne. W: Eleonora Szukiel: Ochrona drzew przed roślinożernymi ssakami. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2001. ISBN 83-88478-22-2.

Media użyte na tej stronie

Abies lasiocarpa with deer browsing damage.jpg
Subalpine Fir Abies lasiocarpa with deer browsing damage. The top of the tree has now outgrown the reach of the deer and is growing normally. Aspen Populus tremuloides trunks behind.