Ziarniak (mikrobiologia)

Podział ziarniaków
Tworzenie się skupisk ziarenkowców: a – paciorkowce, b – dwoinki, c – tetrady, d – pakietowce, e – gronkowce.

Ziarniaki, ziarenkowce (łac. coccus, l.mn. cocci; z gr. kokkos – jagoda) – komórki bakteryjne o kształcie kulistym. Mogą występować jako pojedyncze komórki lub w charakterystycznych skupiskach, które często wykorzystuje się w ich identyfikacji[1]. Formy takich skupisk są następujące:

  • dwoinki (diplococcus) dwie połączone komórki, np. dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae);
  • paciorkowce (streptococcus) tworzą łańcuszek komórek powstały wskutek podziałów kolejnych komórek w tej samej płaszczyźnie, np. Streptococcus pyogenes, Lactococcus, dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae), Enterococcus;
  • gronkowce (staphylococcus), tworzą skupiska o kształcie grona w wyniku nieregularnego podziału komórek w wielu różnych płaszczyznach, np. gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus);
  • pakietowce (sarcina) skupiska ośmiu komórek w kształcie sześcianów, powstających w wyniku podziałów w trzech płaszczyznach, np. Sarcina ventriculi;
  • tetrady to grupy czterech komórek powstałych przez regularny podział w dwóch płaszczyznach, np. Micrococcus[1].

Ziarniaki mogą należeć zarówno do bakterii gramujemnych (np. rodzina Neisseriaceae), jak i gramdodatnich (np. rodziny Staphylococcaceae, Streptococcaceae, Micrococcaceae). W niektórych stadiach życiowych, np. pod postacią spor, bakterie mogą przybierać inny kształt niż formy wegetatywne.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Lansing M. Prescott, John P. Harley, Donald A. Klein: Microbiology 5th Edition. 2002, s. 43. ISBN 978-0-07-248522-6.

Media użyte na tej stronie

Arrangement of cocci bacteria pl.svg
Różnorodność form bakterii jakimi są ziarniaki (ziarniniaki)
Cocci arrangement.png
Autor: Y tambe, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Arrangements of cocci. (a) streptococcus, divide along same plane. (b) diplococcus, make pairs of two cocci after division. (c) tetrad, divide along two planes regularly. (d) sarcina, divide along three planes regularly. (e) staphylococcus, divide along planes irregularly.