Zieleniec (wieś w powiecie węgrowskim)

Zieleniec
— wieś —
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	węgrowski
Gmina	Sadowne
Liczba ludności (2011)	357[1][2]
Strefa numeracyjna	25
Kod pocztowy	07-140[3]
Tablice rejestracyjne	WWE
SIMC	0686173[4]
Położenie na mapie gminy Sadowne Zieleniec
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Zieleniec
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Zieleniec
Położenie na mapie powiatu węgrowskiego Zieleniec
52°36′15″N 21°50′11″E/52,604167 21,836389

Zieleniec – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Sadowne^[4][5].

Wieś została założona na obszarze Puszczy Kamienieckiej. Tereny te należały do kapituły warszawskiej kolegiaty św. Jana Chrzciciela. Kapituła też prowadziła na nich akcję kolonizacyjną. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z r. 1535, następne z roku 1552. W 1567 r. we wsi była karczma i młyn, uprawiano 6 włók ziemi. Zarazy, trudne warunki życia, następnie potop szwedzki przyczyniły się do wyludnienia wsi. W latach 1673–1674 mieszkało w Zieleńcu 20 osób. Nowi osadnicy pojawili się ok. 1680 r. Ks. Stefan Obłoza^[6] zapisał w swojej kronice^[7], że przybyszów „miejscowi zwali... Kurpiami”. Po III rozbiorze Polski miejscowość znalazła się w zaborze austriackim (diecezja lubelska), dobra kościelne stały się własnością państwa. Region ten został włączony w r. 1809 do Księstwa Warszawskiego, w 1815 znalazł się w granicach Królestwa Polskiego. W rezultacie umowy zawartej 30 stycznia 1821 roku z zarządem Królestwa dobra kołodziąskie – jako odszkodowanie za twierdzę Zamość – przeszły na własność Stanisława Zamojskiego. W r. 1827 Zieleniec administracyjnie znajdował się w powiecie węgrowskim, obwodzie siedleckim, województwie podlaskim, w 1877 w guberni siedleckiej. Kiedy w r. 1862 otwarto linię kolejową Warszawa – Petersburg, Zieleniec był jedną z 4 stacji – obok Wołomina, Tłuszcza i Łochowa – pomiędzy Warszawą a Małkinią. Stację tę wymienia w „Emancypantkach” Bolesław Prus:

„Lecz po chwili (przynajmniej jej tak się zdawało) zbudzono ją i zażądano biletu.

– Mam bilet do Małkini – odparła.

– Toteż właśnie odda go pani, bo już minęliśmy Zieleniec”.

Wieś została oczynszowana 20 sierpnia 1861 r. Na mocy ukazu carskiego z 2 marca 1864 r. chłopi stali się właścicielami swoich gospodarstw, przyznano im też prawa do serwitutów.

Budowę drogi Ostrów Mazowiecka – Mińsk Mazowiecki (dziś droga krajowa nr 50), która przecina wieś, rozpoczęto w r. 1891.

W okresie międzywojennym i po II wojnie światowej do Zieleńca przyjeżdżali letnicy. Według spisu z 1921 r. we wsi mieszkało 470 osób: 449 osób wyznania rzymskokatolickiego, 15 mojżeszowego, 2 ewangelickiego i 4 prawosławnego, domów było 56^[8].

W czasie drugiej wojny światowej kilka osób zostało wywiezionych na roboty do Niemiec. W 1944 wieś znalazła się na linii frontu niemiecko-rosyjskiego, wiele budynków uległo spaleniu.

Dzięki zaangażowaniu nauczycielki Kingi Łabno i miejscowej społeczności po drugiej wojnie światowej wybudowano w Zieleńcu szkołę (ostatnie lekcje odbyły się w roku szkolnym 2009/2010) i świetlicę.

W latach 60. i 70. XX w. życie kulturalne koncentrowało się wokół szkoły i „Klubu Rolnika”. Inicjatorem wielu imprez kulturalnych było koło Związku Młodzieży Wiejskiej. Organizowano przedstawienia, zabawy, kuligi; uroczystości uświetniały występy młodzieżowego zespołu muzycznego. W świetlicy odbywały się też projekcje filmowe.

Wieś zelektryfikowano w 1961 r., wodociąg założono w 1999, asfalt na przebiegającą przez wieś drogę wylano w latach 2003–2004, na drogę w kierunku Krupińskiego – w 2009 r.

Na terenie wsi powstał w 1973 r. zakład „Silikaty Sadowne”. Na początku 2015 ówczesny właściciel na terenie obiektu planował zbudować instalację mechaniczno-biologiczną przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych^[9].

Zieleniec leży na obszarze Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego, w pobliżu wsi wokół torfowiska Kules wytyczona została ścieżka edukacyjna. Torfowisko otaczają zwydmienia morenowe^[10]. Pozostałości piaskowni zwane są Łysymi Górami.

Nazwa wsi jest nazwą przeniesioną, pochodzi od nazwy uroczyska Zieleniec.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa siedleckiego.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zieleniec 1(5), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 592 .