Zielony konserwatyzm

Zielony konserwatyzm – prawicowy nurt ruchu ekologicznego.

Historia

Wczesny ruch ochrony przyrody wyrastał z reakcji na rozwój przemysłu, dewastującego zarówno środowisko naturalne jak tradycyjne stosunki społeczne, i na ogół miał charakter politycznie konserwatywny[1]. Do pionierów tego ruchu należał Ernst Moritz Arndt, który w 1815 r. opublikował artykuł pt. „O trosce i opiece nad lasami”. W 1853 r. Wilhelm Heinrich Riehl, uczeń Arndta, opublikował pracę „Pole i las”, skierowaną przeciw industrializmowi i urbanizacji[2]. Na przełomie XIX i XX w. w Niemczech rozwinął się ruch Lebensreform, który łączył wątki ekologiczne (m.in. rolnictwo organiczne, wegetarianizm, naturyzm) z volkizmem, nacjonalizmem i antysemityzmem[3][4]; odnogami tego nurtu byli Wandervogel[5] i Artamani[6]. Ruch ten został w dużej mierze wchłonięty przez nazizm[7][8], w którym eksponentem tendencji ekologicznych był zarówno minister rolnictwa Richard Walther Darré[9][10] jak filozof Martin Heidegger[11]. W Polsce pionierem ochrony środowiska był Jan Gwalbert Pawlikowski, politycznie związany z Narodową Demokracją[12].

Współczesność

Po II wojnie światowej zielona polityka została zdominowana przez zwolenników lewicy, jednak odrodził się również nurt łączący ochronę przyrody z zachowaniem tradycyjnych wartości.

Zapoczątkował go Herbert Gruhl - były deputowany CDU do Bundestagu, który w 1975 r. opublikował książkę „Plądrowana planeta” (Ein Planet wird geplündert), będącą pierwszym manifestem ruchu ekologicznego. W 1978 r. Gruhl założył Grüne Aktion Zukunft. Innym ugrupowaniem tego nurtu była Grüne Liste Schleswig-Holstein. 1979-1980 GAZ, GLSH i nacjonalistyczna Aktionsgemeinschaft Unabhängiger Deutscher uczestniczyły w założeniu niemieckiej Partii Zielonych a Gruhl, Werner Vogel i przywódca AUD August Haußleiter znaleźli się w kierownictwie tej partii. Już w marcu 1980 r. usunięto jednak Gruhla ze stanowiska przewodniczącego partii, a w czerwcu około jednej trzeciej członków opuszcza Partię Zielonych by stworzyć Ökologisch–Demokratische Partei pod kierownictwem Gruhla i Baldura Springmana. W 1990 r. Gruhl wystąpił z ÖDP i wraz ze swoim Arbeitkreis fur Ökologische Grundsatzfragen przyłączył się do bardziej prawicowej organizacji Unabhängige Ökologen Deutschlands[13].

Ugrupowania zielonych konserwatystów w innych krajach:

PaństwoPartia
AustriaVereinte Grüne Österreichs(niem.)
BrazyliaPartido Ecológico Nacional(ang.)
CyprΚίνημα Οικολόγων — Συνεργασία Πολιτών(ang.)
Francja
  • Mouvement Ecologiste Indépendant(ang.)
  • Génération écologie(fr.)
  • Chasse, pêche, nature et traditions(fr.)
GrecjaΟικολόγοι Ελλάδας(ang.)
JaponiaMidori no kaigi(ang.)
LitwaLietuvos valstiečių ir žaliųjų sąjunga(ang.)
ŁotwaLatvijas Zaļā partija(ang.)
MeksykPartido Verde Ecologista de México(ang.)
PortugaliaPartido da Terra(ang.)
USAIndependent Greens of Virginia(ang.)
WłochyVerdi Verdi(ang.)

Odrębny od zielonego konserwatyzmu nurt stanowi ekofaszyzm, łączący ochronę przyrody z nacjonalizmem, którego reprezentantem była np. Zielona Partia Węgier (Magyarországi Zöld Párt(ang.)).

Przypisy

  1. ↑ Luc Ferry, Nowy ład ekologiczny. Drzewo, zwierzę i człowiek, Warszawa 1995, s. 95
  2. ↑ Jarosław Tomasiewicz, Od romantycznej reakcji do totalitarnej modernizacji. Z dziejów reakcyjnego ekologizmu, „Zeszyty Humanistyczne Politechniki Wrocławskiej” nr 1 (2001)
  3. ↑ Tomasz Gabiś, Konserwatywna Rewolucja. „Fronda” nr 8
  4. ↑ Raymond H. Dominick, The Environmental Movement in Germany: Prophets and Pioneers, 1871-1971, Bloomington 1992, s. 85-90
  5. ↑ George L. Mosse: Kryzys ideologii niemieckiej. Rodowód intelektualny Trzeciej Rzeszy. Warszawa 1972, s. 225-248
  6. ↑ Karol Fiedor, Antypolskie organizacje w Niemczech 1918-1933, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973, s. 167-168
  7. ↑ Raymond H. Dominick, The Environmental Movement in Germany: Prophets and Pioneers, 1871-1971, Bloomington 1992, s. 87, 94, 113
  8. ↑ Luc Ferry, Nowy ład ekologiczny. Drzewo, zwierzę i człowiek, Warszawa 1995, s. s. 94, 98
  9. ↑ Raymond H. Dominick, The Environmental Movement in Germany: Prophets and Pioneers, 1871-1971, Bloomington 1992, s. 95
  10. ↑ Anna Bramwell, Blood and soil Richard: Walther Darré and Hitler's 'Green Party' Year, Kensal Press 1985
  11. ↑ Victor Farias, Heidegger i narodowy socjalizm, Warszawa 1997, s. 203, zob. też 127-128
  12. ↑ R. Łętocha, Z Polską zrośnięty. W stulecie „Kultury i natury”, „Nowy Obywatel” 2013 nr 9
  13. ↑ Jarosław Tomasiewicz, Zgniłozieloni. Pouczająca historia Federalnej Partii Die Grünen, „Zielone Brygady” nr 1 (1992)