Ziemia stężycka

Kościół św. Marcina w Stężycy

Bobrowniki - kościół

Ziemia stężycka – jednostka terytorialna I Rzeczypospolitej w województwie sandomierskim w Małopolsce.

Historia

Do schyłku XVI w. obszar ten, nazywany alternatywnie terra (ziemia) lub „districtus” (powiat), należał do ziemi radomskiej. Od początku XVII w. do schyłku I Rzeczypospolitej określany był on w źródłach oficjalnych (konstytucje, lauda sejmikowe), jako ziemia stężycka. Nie oznaczało to jednak, aby „terra Stenzicensis” nabyła w ramach woj. sandomierskiego uprawnień polityczno-administracyjnych. Nazywano ją ziemią stężycką ze względu na jej peryferyjne położenie geograficzne (za Wisłą i Wieprzem) w stosunku do województwa sandomierskiego. Ziemia stężycka powstała jako samodzielna jednostka administracyjna w 1568 roku^[1][2]. Stolica regionu znajdowała się w Stężycy. Składała się ona z jednego powiatu stężyckiego. Granice przebiegały na południu wzdłuż biegu rzeki Wieprz, na wschodzie region graniczył z ziemią łukowską, na północy z ziemią czerską (Mazowsze), a na zachodzie granicę stanowiła Wisła, która biegnąc wówczas inaczej, pozostawiła po jej prawym brzegu kilka wsi w okolicy Sieciechowa i Kozienic. Obszar Ziemi Stężyckiej wykraczał na południe od ujścia Wieprza do Wisły i obejmował tereny wokół ówczesnego miasta Gołąb^[3], aż po tereny dzisiejszych Puław. Ziemia stężycka posiadała starostwo grodowe i sąd ziemski (jeden z trzech w całym w województwie). W 1793 r. region został włączony do woj. lubelskiego.

Obszar

Ziemia stężycka obejmowała obszar obecnego powiatu ryckiego, południowej części powiatu garwolińskiego i południowo-zachodniej powiatu łukowskiego.

Ówczesne miasta (współczesne czcionką pogrubioną): Stężyca, Adamów, Bobrowniki, Drążgów, Kochów, Łaskarzew, Łysobyki, Maciejowice, Ryki, Żelechów, Gończyce, Przytoczno, Nowodwór, Wojcieszków i Gołąb. Dęblin uzyskał prawa miejskie w 1954 r. i jest obecnie największym miastem w regionie.

Zobacz też

• ziemia sandomierska

Przypisy

Bibliografia

• Zygmunt Gloger, Kraków 1903, Geografia historyczna – Województwo Sandomierskie
• strona z mapą historycznej Ziemi Stężyckiej