Ziemikowate

Ziemikowate
Cydnidae[1]
G. J. Billberg, 1820
Przedstawiciel rodzaju Legnotus
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	pluskwiaki różnoskrzydłe
Infrarząd	Pentatomomorpha
Nadrodzina	tarczówki
Rodzina	ziemikowate

Ziemikowate (Cydnidae) – rodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych i nadrodziny tarczówek (Pentatomoidea).

Opis

Pluskwiaki o wypukłym, jajowatym w zarysie, często silnie zesklerotyzowanym i połyskującym ciele długości od 2 do 20 mm^[2]. Przeważnie są one koloru brązowego lub czarnego. Trudne do identyfikacji w obrębie rodziny^[3]. Głowa i brzegi ciała często zaopatrzone w szczecinki i włoski^[4]. Kształt głowy jest czworokątny lub półokrągły, spłaszczony, przystosowany do kopania^[2]. Czułki zbudowane są pięciu, rzadziej z czterech członów^[4][2]. Tarczka jest trójkątna^[4]. Skrzydła tylnej pary mają na spodniej powierzchni, w pobliżu żyłki postkubitalnej rządek blisko siebie osadzonych ząbków^[2]. Odnóża o goleniach uzbrojonych w mocne kolce, których długość przekracza połowę szerokości goleni^[4]. Przednia i tylna para może być zmodyfikowana w odnóża grzebne^[5]. Stopy wszystkich par są trójczłonowe^[2][4]. Z odsiebnych krawędzi bioder wyrastają grzebyki spłaszczonych szczecinek, przylegające do powierzchni krętarzy. Odwłok ma drugie sternum z przetchlinkami na błoniastych częściach przednio-bocznych, a sternity od trzeciego do siódmego z trichobotriami ustawionymi podłużnie lub skośnie. U larw grzbietowe gruczoły zapachowe odwłoka są parzyste i uchodzą między tergitami trzecim i czwartym, czwartym i piątym oraz piątym i szóstym. Samice charakteryzują się zespolonymi laterotergitami ósmego segmentu odwłoka, dużymi i szerokimi dźwigaczami walw pierwszej pary oraz niewielkich rozmiarów spermateką^[2].

Biologia i ekologia

Odtwórz plik multimedialny

Żerujący siedliszek dwubarwny

Znaczna część gatunków większość życia spędza pod ziemią (nawet do kilku metrów) - stąd ich nazwa - lub między korzeniami roślin^[3]. Sehrinae najczęściej większość życia spędzają na nadziemnych częściach roślin lub powierzchni ziemi^[4]. Przedstawicieli rodzaju Sehirus znajdowano na gatunkach jasnotowatych, ogórecznikowatych i roślin z nimi spokrewnionych^[2]. Niektóre Garsauriinae żyją pod korą drzew, a Amnestinae spotyka się w mrowiskach i guanie nietoperzy^[4]

Żywią się sokami liści i pędów, nasionami, i in. Przypuszcza się, że niektóre gatunki mogą być mycetofagami^[3].

Niewiele wiadomo o biologii rozrodu. Sehirus bicolor na przykład składa jaja w płytkich (na 2 cm) zagłębieniach w ziemi. Pakiet ok. 100 jaj jest chroniony przez samicę. U co najmniej jednego gatunku stwierdzono strydulację podczas okresu rozrodczego^[2].

Znaczenie gospodarcze

Nimfy Canthophorus melanopterus

Większość nie ma znaczenia ekonomicznego. Dotychczas ok. 20^[3] do 30^[4] gatunków rodziny zostało uznanych za szkodników roślin uprawnych, głównie w krajach tropikalnych. W Polsce mogą stanowić zagrożenie dla upraw jedynie w trakcie masowego pojawu, którego dotychczas (stan na 1997) nie stwierdzono^[3].

Rozprzestrzenienie

Takson kosmopolityczny, licznie reprezentowany od stref tropikalnych po umiarkowane^[2]. Na świecie opisano ok. 700 gatunków, zgrupowanych w sześciu podrodzinach i ok. 90 rodzajach^[4], z czego w Polsce stwierdzono 13^[3], w tym Canthophorus dubius, czy siedliszka dwubarwnyego (Tritomegas bicolor) (zobacz też: ziemikowate Polski)

Systematyka

Lis (red., 2012) dzieli Cydnidae na sześć podrodzin^[4]:

• Amnestinae Hart, 1919
• Amaurocorinae Wagner, 1963
• Garsauriinae Froeschner, 1960
• Scaptocorinae Froeschner, 1960 syn. Cephalocteinae Mulsant & Rey, 1866
• Cydninae Billberg, 1820
• Sehirinae Amyot & Serville, 1843

Niektórzy autorzy (Schuh i Slater, 1995) zaliczają tu również podrodziny Thyreocorinae Amyot & Audinet-Serville, 1843, czy Corimelaeninae Uhler, 1871^[2] klasyfikowane w randze własnej rodziny Thyreocoridae Amyot & Audinet-Serville, 1843.

Przypisy