Zima w małym miasteczku (obraz Maksymiliana Gierymskiego)
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary | 76 × 128 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Zima w małym miasteczku (z topniejącym śniegiem) – powstały w 1872 obraz, autorstwa polskiego malarza pejzażysty Maksymiliana Gierymskiego, odzyskany przez Muzeum Narodowe w Krakowie w 2018 roku.
Historia
Obraz powstał na dwa lata przed śmiercią artysty, na zamówienie Rudolfa Lepke z Berlina[1]. Tego roku malarz przebywał w Polsce. Na międzynarodowej wystawie w Berlinie w 1872 nagrodzono jego obraz Wiosna w małym miasteczku. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajdują się dwa olejne szkice Zima w małym miasteczku o wymiarach 29 x 45,5 cm oraz 27,5 x 36,5 cm[2]. Zima w małym miasteczku jest obrazem sygnowanym i datowanym: M.Gierymski 1872. Na odwrocie widnieje znak, świadczący o przynależności do przedwojennej kolekcji krakowskiego muzeum[3].
Pejzaż autorstwa Gierymskiego zakupiło w 1938 Muzeum Narodowe w Krakowie w antykwariacie Franciszka Studzińskiego. Po zajęciu Krakowa przez Niemców w czasie II wojny światowej zarekwirowano go i przeniesiono do siedziby władz Generalnego Gubernatorstwa, która znajdowała się w gmachu Akademii Górniczej przy ul. Mickiewicza. Podczas okupacji obraz wisiał najpierw w gabinecie oficera Kajetana Muehlmanna odpowiedzialnego za zabezpieczanie przejmowanych dzieł sztuki, a następnie wyższego dowódcy SS i policji Friedricha-Wilhelma Krügera. W 1945 Niemcy podpalili część budynku, w której znajdowało się archiwum. Los obrazu Gierymskiego pozostawał nieznany. Przypuszczano, iż Zima w małym miasteczku spłonęła[4][5].
W listopadzie 2017 policjanci zabezpieczyli obraz na terenie jednej z krakowskich galerii handlowych. Przez siedemdziesiąt lat ukrywany był zwinięty w rulon na terenie Krakowa[6]. Pozbawiony ram i noszący ślady uszkodzeń obraz Muzeum Narodowe w Krakowie przejęło 24 listopada w depozyt[7]. Dzieło Gierymskiego zaprezentował 8 stycznia 2018 podczas specjalnej konferencji, zorganizowanej w Sukiennicach, minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński. Przy okazji prezentacji przypomniano, iż zdaniem sporządzającego spis strat wojennych Muzeum Narodowego w Krakowie dyrektora Feliksa Kopery, Zima w małym miasteczku była jednym z najważniejszych dzieł polskiego malarstwa zrabowanych z krakowskiej kolekcji[8][9].
Galeria
Zima w małym miasteczku, 1872, 27.5 × 36.5 cm
Zima w małym miasteczku (szkic II), 1872, 29 × 45.5 cm
Zdjęcie przedwojenne
Przypisy
- ↑ Policjanci odznaczeni za odnalezienie arcydzieła Maksymiliana Gierymskiego MKiDN - 2018, mkidn.gov.pl, 8 stycznia 2018 [dostęp 2018-01-08] (pol.).
- ↑ Witold Raczunas: Maksymilian Gierymski (pol.). www.pinakoteka.zascianek.pl. [dostęp 2018-01-08].
- ↑ Zima w małym miasteczku (z topniejącym śniegiem) (pol.). dzielautracone.gov.pl. [dostęp 2018-01-08].
- ↑ Odzyskano obraz Gierymskiego "Zima w małym miasteczku". Prokuratura wszczęła śledztwo (pol.). kultura.dziennik.pl, 2017-11-28. [dostęp 2018-01-08].
- ↑ „Zima w małym miasteczku” Gierymskiego odzyskana po latach (pol.). tvp.info. [dostęp 2018-01-08].
- ↑ Angelika Pitoń: Utracony podczas wojny obraz Gierymskiego wróci do Krakowa (pol.). krakow.wyborcza.pl, 2017-11-29. [dostęp 2018-01-08].
- ↑ Niemcy podpalili budynek, obraz Gierymskiego przepadł. Właśnie go odzyskano, „TVN24.pl”, 29 listopada 2017 [dostęp 2018-01-08] (pol.).
- ↑ Premier Gliński zaprezentował odzyskany obraz Gierymskiego "Zima w małym miasteczku" (pol.). wpolityce.pl, 2018-01-08. [dostęp 2018-01-08].
- ↑ Aleksandra Krypczyk, Nieznane losy zaginionych dzieł Maksymiliana Gierymskiego, "Spotkania z Zabytkami", 2014, nr 7-8, s. 16-23, 6 kwietnia 2018.