Zimowy pejzaż z łyżwiarzami i pułapką na ptaki
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | 1565 |
| Medium | |
| Wymiary | 38 × 56 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | 1601 |
| Medium | |
| Wymiary | 39 × 57 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Zimowy pejzaż z łyżwiarzami i pułapką na ptaki (niderl. Winterlandschap met schaatsers en vogelknip) – obraz olejny niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla.
Opis obrazu i interpretacja
Obraz przedstawia mieszkańców wioski ślizgających się i spacerujących po zamarzniętej rzece. Wokół panuje zimowa aura, drzewa są nagie, a na pierwszym planie widoczne są czarne wrony siedzące na gałęziach. Na małej przestrzeni malarz przedstawił gros szczegółów z zimowego pejzażu, a kolory i kształty
sprawiają wrażenie krajobrazu całkiem naturalnie rozciągającego się przed naszymi oczami (...) a poprzez kolor i formę udało się wywołać u oglądającego uczucie szczęścia[1]
Wersja brukselska została wykonana na desce dębowej olejem. W prawym dolnym rogu znajduje się sygnatura malarza BRVEGEL / MDLXV”[2]. Początkowo obraz należał do kolekcji dr. F. Delporte, a następnie został przekazany do Królewskiego Muzeum.
Pomimo pozornie sielskiej atmosfery dzieło zawiera, zgodnie ze zwyczajem malarza, przekazy dydaktyczne. Głównym artefaktem jest słabo widoczna na pierwszy rzut oka pułapka na ptaki w formie drzwi, znajdująca się w prawym dolnym rogu. Interpretatorzy uważają, iż ptaki i ich nieuwaga mają ścisły związek z głupotą ludzi na lodzie. Dwa ptaki siedzące na gałęzi w centralnej części obrazu są takiej samej wielkości, co postacie na lodzie. Obraz miał być więc upomnieniem o rozwagę i ostrożność wobec stałego niebezpieczeństwa[3]. Istnieje również pogląd, iż obraz jest retrospekcją wspomnień z dziecięcych lat malarza spędzonych w rodzinnej wiosce, a ptaki swoją wielkość zawdzięczają zastosowanej perspektywie.
Inne wersje
Najbardziej znaną wersją Zimowego obrazu.. jest kopia wykonana przez syna Bruegla, Pietera Młodszego. Jest podpisane w prawym dolnym rogu i sygnowane datą: „P. BRVEGH [...] 1601. Reprodukcja należała do kolekcji Leopolda Wilhelma. Obecnie figuruje pod numerem inwentarzowym GG_625 w Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu. Inne bardziej znane kopie znajdują się w Nowym Jorku w Metropolitan Museum of Art, w Muzeum Narodowe we Wrocławiu[4] i w Bonnefantenmuseum w Maastricht.
Motyw namalowany przez Bruegla doczekał się stu dwudziestu siedmiu wersji. Według Klausa Ertza, badacza twórczości Brueghela Młodszego, 45 z tych wersji są powtórzeniami autorstwa samego mistrza, 51 powstało w jego pracowni, a 31 namalowali inni artyści[5].
Nawiązania
Myśliwi na śniegu i Zimowy pejzaż z łyżwiarzami i pułapką na ptaki stały się inspiracją dla utworu Jacka Kaczmarskiego „Pejzaż” zimowy”. W tej ekfrazie, podobnie jak Brueghel, Kaczmarski skupia się na ograniczeniu przestrzeni przeznaczonej do rozrywki. Uwypukla kontrasty kolorystyczne bieli z granatem i czernią, a miniaturowe postaci ludzkie przyrównuje do kropli krwi[6].
Przypisy
- ↑ Rainer Hagen „Bruegel – dzieła wszystkie” s. 52.
- ↑ Fabritius. [dostęp 2011-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-01)].
- ↑ Taki pogląd prezentował m.in. Roger H. Marijnissen, Max Seidel Bruegel. Belser (Stuttgart 1969, s. 49), i Wolfgang Stechow w Bruegel the Elder (Nowy Jork 1990 s.98). Odmienne zdanie miał Aleksander Wied (Londyn 19080), który twierdził, iż nie przedstawiono żadnego argumentu za poparciem tej teorii.
- ↑ Muzeum Narodowe Wrocław – Brueghel – Galeria jednego obrazu, www.mnwr.art.pl [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-13] (pol.).
- ↑ Steinborn 2006 ↓, s. 56.
- ↑ Małgorzata Lisecka, Kolor w ekfrazach Jacka Kaczmarskiego, „Litteraria Copernicana”, 2 (10 – Kolor w literaturze), 2012, s. 60–67 (pol.).
Bibliografia
- Rose-Marie Hagen, Rainer Hageen: Bruegel. Dzieła wszystkie. Warszawa: Edipresse, 2001. ISBN 83-913311-5-6.
- Bożena Steinborn: Katalog zbiorów malarstwa niderlandzkiego. Wrocław: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2006. ISBN 83-86766-28-X.
