Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii
United Kingdom of Great Britain and Ireland
1801–1922
Flaga Wielkiej Brytanii
Herb Wielkiej Brytanii
Flaga Wielkiej BrytaniiHerb Wielkiej Brytanii
Dewiza: (fr.) Dieu et mon droit
(Bóg i moje prawo)
Hymn: God Save the King

(Boże chroń Króla)
Położenie Wielkiej Brytanii
Język urzędowy

angielski

Stolica

Londyn

Ustrój polityczny

monarchia konstytucyjna

Typ państwa

królestwo

Głowa państwa

Król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ostatni) Jerzy V

Szef rządu

premier Wielkiej Brytanii (ostatni) Stanley Baldwin

Powierzchnia
 • całkowita


315 093 km²

Liczba ludności (1921)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


42 769 196
135,7 osób/km²

Waluta

funt szterling (GBP)

Data powstania

1 stycznia 1801

Niepodległość Irlandii
• Zmiana nazwy

6 grudnia 1922
12 kwietnia 1927

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii (ang. United Kingdom of Great Britain and Ireland) – historyczne państwo, utworzone 1 stycznia 1801 roku poprzez połączenie Królestwa Wielkiej Brytanii (które samo powstało z połączenia Królestwa Szkocji i Królestwa Anglii w 1707 roku) oraz Królestwa Irlandii aktem unii z 1800 roku[1].

Za czasów istnienia tego państwa, w XIX wieku, kulminację miała trwająca nieprzerwanie od końca XVI wieku angielsko-brytyjska ekspansja kolonialna – skupione wokół Zjednoczonego Królestwa imperium kolonialne objęło jedną czwartą zamieszkałych lądów na świecie (m.in. Indie, Kanadę, Australię oraz Wschodnią i Południową Afrykę), osiągając tym samym największe rozmiary w swych dziejach. Symbolem tej epoki stała się panująca w latach 1837–1901 królowa Wiktoria[2].

Poważnym zagrożeniem dla jedności Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii były emancypacyjne dążenia katolickich Irlandczyków na początku XX wieku[2][1]. Przerodziły się one w konflikt zbrojny, w wyniku którego 6 grudnia 1922 roku, na mocy traktatu angielsko-irlandzkiego na obszarze 26 hrabstw położonych na południu wyspy Irlandii powstało Wolne Państwo Irlandzkie, co stanowiło kres istnienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. Pozostałe 6 hrabstw irlandzkich pozostało pod zwierzchnictwem Londynu jako terytorium prowincji Irlandia Północna, będącej częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej[1].

Władcy

Chociaż Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii oficjalnie przestało istnieć w 1922 roku, monarchowie brytyjscy w dalszym ciągu używali tytułu Króla lub Królowej Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, aż do 1927 roku. Wtedy to, pod wpływem królewskiego i parlamentarnego aktu w sprawie tytułów królewskich (Royal and Parliamentary Titles Act 1927), zostały ustanowione nowe tytuły dla brytyjskich monarchów, którzy panowali teraz jako Królowie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Wielkiej Brytanii, oraz Królowie Irlandii w Irlandii.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Bogusław Przywora: Status sędziego w państwie demokratycznym. Tom I. Państwa europejskie, Tom 1 (pol.). books.google.pl, 2019. [dostęp 2022-05-11].
  2. a b Wielka Brytania. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-05-11].

Media użyte na tej stronie

Coat of arms of Ireland.svg
Arms of Ireland. Blazon: Azure, a harp or stringed argent.
Coat of arms of the United Kingdom (1837-1952).svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0

Coat of Arms of the United Kingdom from 1837 to 1952 used by Queen Victoria, King Edward VII, George V, Edward VIII and George VI.


Quarterly, First and Fourth Gules three lions passant guardant in pale Or armed and langued Azure (for England), Second quarter Or a lion rampant within a double tressure flory counter-flory Gules (for Scotland), Third quarter Azure a harp Or stringed Argent (for Ireland), the whole surrounded by the Garter; for a Crest, upon the Royal helm the imperial crown Proper, thereon a lion statant guardant Or imperially crowned Proper; Mantling Or and ermine; for Supporters, dexter a lion rampant guardant Or crowned as the Crest, sinister a unicorn Argent armed, crined and unguled Proper, gorged with a coronet Or composed of crosses patée and fleurs de lys a chain affixed thereto passing between the forelegs and reflexed over the back also Or; Motto 'Dieu et mon Droit' in the compartment below the shield, with the Union rose, shamrock and thistle engrafted on the same stem.
  • PINCHES, J.H & R.V., The Royal Heraldry of England, 1974, Heraldry Today.
Europe-United Kingdom (1921).svg
Autor: Rob984, Licencja: CC BY-SA 4.0
United Kingdom (green)
Europe (green and grey)
United States Navy Band - God Save the Queen.ogg
Instrumental recording of "God Save the Queen" the national anthem of the United Kingdom; the same tune is also used for "Oben am jungen Rhein", the national anthem of Liechtenstein.