Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego
Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego (ang. The history of the decline and fall of the Roman Empire) – monografia historyczna Edwarda Gibbona wydana w latach 1776–1789 w Londynie w sześciu tomach.
Książka opisuje dzieje upadku imperium rzymskiego oraz bizantyńskiego, na tle historii Europy i rozwijającego się Kościoła katolickiego w latach 192–1453.
Wydanie pierwszego tomu w 1776 roku spotkało się z bardzo przychylnym przyjęciem m.in. Davida Hume’a i Horacego Walpole’a[1]. Jednakże ukazanie negatywnego wpływu Kościoła na stabilność imperium ściągnęło na autora krytykę sfer związanych z Kościołem, wśród nich m.in. Josepha Priestleya[2]. W 1781 roku ukazały się tomy drugi i trzeci, zaś następne trzy ukazały się w latach 1788–1789.
W Zmierzchu i upadku... Gibbon wyraził swój pogląd na istotę dziejów, którą widział jako unoszącą się i opadającą spiralę prowadzącą ludzkość do coraz wyższych i bardziej zaawansowanych urządzeń moralno-społecznych, w tym ujęciu upadek Rzymu był momentem załamania się postępu, początkiem kolejnej epoki wzrostu miał być według Gibbona okres wypraw krzyżowych[3]. Przyczyn upadku imperium rzymskiego Gibbon upatrywał przede wszystkim w najazdach barbarzyńców i w rozwoju chrześcijaństwa. Barbarzyńcy mieli zaszczepić w rzymskim świecie demokrację i tradycje wolnościowe[4].
Polskie wydanie obejmuje tylko część pracy, tomy od 1 do 3, a więc od rządów Antoniów do podboju Anglii przez Sasów.
Polski przekład The History of the Decline and Fall of the Roman Empire
- Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, t. 1, przeł. Stanisław Kryński, wstępem poprzedził Tadeusz Zawadzki, PIW, Warszawa 1960 (wyd. 2 – 1975; wyd. 3 – 1995; wyd. 4 – 2017).
- Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, t. 2, przeł. Zofia Kierszys, PIW, Warszawa 1960 (wyd. 2 – 1975; wyd. 3 – 1995; wyd. 4 – 2017).
- Upadek Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie, przeł. Irena Szymańska, przypisy przeł. Mikołaj Szymański, PIW, Warszawa 2000 (wyd. 2 – 2017).
Przypisy
Bibliografia
- Andrzej Feliks Grabski: Dzieje historiografii. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2006, s. 867. ISBN 83-7177-424-9.