Znak Honorowy

Znak Honorowy za Długoletnią i Nieskazitelną Służbę
Awers odznaki za 25 lat służby urzędniczej
Awers odznaki za 25 lat służby urzędniczej
Awers za 40 lat służby wojskowej
Ustanowiono	12 maja 1829
Wycofano	1931
Kruszec	złoto
Wydano	ok. 2 tys.

Znak Honorowy za Długoletnią i Nieskazitelną Służbę – odznaka ustanowiona w Królestwie Kongresowym 12 maja 1829^[1] roku (starego stylu) „na wynagrodzenie ciągłej i nieskazitelnej służby” (zarówno wojskowych, jak i urzędników cywilnych).

Historia

Odznaczenie to zostało ustanowione przez cesarza Mikołaja I na pamiątkę jego koronacji na króla Polski. Wkrótce po ogłoszeniu dekretu powołano dwie komisje: wojskową i cywilną. Kandydatury mieli zatwierdzać: w przypadku wojskowych – naczelny wódz armii Wojska Królestwa Polskiego Wielki Książę Konstanty, a w przypadku urzędników – Namiestnik Królestwa Polskiego. Ostateczną decyzję miał podejmować król.

W związku z brakiem precyzji warunków przyznawania i wysyłaniem przez komisje szeregu pytań do Petersburga ostateczne ustalenie składu pierwszej listy nominowanych znacznie się przedłużyło, co spowodowało, że uroczystości dekoracji nie mogły odbyć się w pierwszą rocznicę koronacji Mikołaja na króla Polski. Ostateczna lista wojskowych, ogłoszona drukiem we wrześniu 1830 roku, liczyła ponad 1000 nazwisk. Ustalenie listy urzędników cywilnych jeszcze bardziej się opóźniło: cesarz zatwierdził 1045 nazwisk dopiero w listopadzie.

Natychmiast po zatwierdzeniu, rozsyłano do odznaczonych te „ozdoby” wraz z odpowiednimi patentami, za które każdy odznaczony musiał zapłacić 10 złotych polskich przeznaczonych na „koszta kancelarii”.

Było to jedyne nadanie Znaku Honorowego. Po powstaniu listopadowym król nie kontynuował odznaczania Znakiem Honorowym.

Przyznawanie

Odznaczoną mogła być jedynie osoba, która ze wszech miar nienagannie pełniła służbę przez co najmniej 15 lat. Wszelkie wyroki sądowe lub administracyjne uniemożliwiały staranie się o Znak Honorowy. W przypadku wojskowych do okresu służby wliczano również lata wysługi w wojskach I Rzeczypospolitej, Legionach, Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego.

Istniały Znaki Honorowe za 15, 20, ... i 50 lat służby. W zamierzeniu odznaczony Znakiem Honorowym – jeśli nie sprzeniewierzył się jego zasadom i kontynuował służbę – miał mieć co pięć lat Znak wymieniany (poprzedni) należało oddać.

Przywileje

Wyróżniony miał prawo do zmniejszenia liczby lat pracy do emerytury, o ile był także odznaczony Orderem św. Stanisława I, II albo III klasy. Rodzina zmarłego odznaczonego Znakiem Honorowym miała prawo do 3-miesięcznego zasiłku (w przypadku Znaku Honorowego za 15 lat służby), 6-miesięcznego (za 20 lat) i za każde kolejne 5 lat – półroczna pensja oraz dodatek pensji 3-miesięcznej.

Wygląd odznaki

Znak Honorowy był wykonany z 14-karatowego złota i miał wymiary 27 mm x 33 mm. Była to prostokątna, ażurowa brosza z liczbą zapisaną rzymskimi cyframi wskazującą liczbę lat służby, otoczoną wieńcem dębowym. Podkładka broszy (widoczna przez ażur) była taka sama jak wstążka Orderu Virtuti Militari dla wojskowych i jak wstążka Orderu Świętego Stanisława dla urzędników cywilnych. Wykonawcą odznak był Paweł Siennicki, posługujący się wtedy tytułem „fabrykanta Jego Cesarskiej i Królewskiej Mości biżuterii i robót jubilerskich”.

Odznaczeni

Wojskowi

• za 50 lat służby była odznaczona jedna osoba – Józef Zeydlitz, dowódca Korpusu Inwalidów i Weteranów,
• za 40 lat – ppłk Karol Pflugbeil,
• za 35 lat – 10 odznaczonych, w tym gen. Łukasz Biegański, major Karol Jan Fiszer, gen. Jakub Redel, gen. Aleksander Rożniecki, gen. Edward Żółtowski,
• za 30 lat – 28 odznaczonych, wśród nich: gen. Ignacy Blumer, gen. Antoni Darewski, gen. Maurycy Hauke, gen. Kajetan Hebdowski, gen. Jan Krysiński, gen. Józef Nowicki, gen. Józef Rautenstrauch, płk. Józef Regulski-Falk, gen. Andrzej Ruttié, gen. Edward Żółtowski, gen. Franciszek Żymirski
• za 25 lat – 42 odznaczonych, wśród nich: gen. Józef Chłopicki, gen. Izydor Krasiński,
• za 20 lat – 391 odznaczonych, wśród nich: gen. Wincenty Krasiński, gen. Jan Tomicki, gen. Jan Skrzynecki, gen. Ignacy Prądzyński. mjr Seweryn Dzierzbicki
• za 15 lat – 526 odznaczonych, wśród nich: Wielki Książę Konstanty, major Michał Józef Zamoyski, major Antoni Dzimiński.

Cywilni

• za 25 lat – m.in. Fryderyk Schütz

Uwaga

Znaku Honorowego nie należy mylić z Polskim Znakiem Honorowym, ustanowionym przez cara Mikołaja I 31 grudnia 1831 roku (starego stylu) po likwidacji Orderu Virtuti Militari.

Przypisy

Bibliografia

• Wanda Bigoszewska: Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: Wyd. Interpress, 1989, s. 36–37. ISBN 83-223-2287-9.

Linki zewnętrzne

• Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830. Warszawa, 1830
• Odznaka za długoletnią służbę. muzeumwp.pl. [dostęp 2015-06-30].

Ordery i odznaczenia I RP, Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego Ordery Order Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny Order Orła Białego Order Świętego Stanisława Order Virtuti Militari Medale i odznaczenia Medal Diligentiae Medal Pro Fide, Grege et Lege Medal Praemiando Incitat Medal Virtuti Civili Medal za Długoletnią Służbę Wojskową Medal Sędziów Pokoju Znak Honorowy Medal za Uratowanie Ginących Order Konfederatów Barskich Medal Bene Merentibus Medal Merentibus Medal Equiti Dextero Medal Solerti Medal Komisji Edukacji Medal Signatum Hoc Memori Pectore Munus Habe Ordery kościelne Order Miechowski Order Panien Kanoniczek Zobacz też: I Rzeczpospolita Rzeczpospolita Obojga Narodów Księstwo Warszawskie Królestwo Kongresowe